Współczesna sztuka użytkowa
Żyjemy w świecie wypełnionym po brzegi rzeczami: takimi, bez których trudno się obejść, ale też takimi, o których nie do końca wiadomo, do czego służą. Bywają przedmioty wyjątkowo niewygodne albo takie, które nigdzie się nie mieszczą, albo i takie, które za wszelką cenę usiłujemy ukryć, bo wydają nam się brzydkie i niemodne. Jednak zdarza się, że w naszym życiu pojawia się nowy gadżet, z którym nie potrafimy się rozstać. Czasami jest nam bardzo potrzebny, czasami zachwycamy się także jego formą lub kolorem. Niektóre z tych przedmiotów stają się modne, a nawet kultowe.
Czy wiesz, jak powstają takie wyjątkowe przedmioty? Kto je projektuje i na czym polega ich niepowtarzalność?
1) Znajdź w słowniku wyrazów obcych definicję słowa 'designdesign' lub 'designerdesigner'. Zanotuj odpowiedzi na następujące pytania:
Z jakiego języka pochodzi słowo 'design'?
Jak je definiujemy?
Jaki jest jego polski odpowiednik?
2) Zastanów się i odpowiedz na pytania:
Co projektują projektanci? Zapisz trzy przykłady przedmiotów z najbliższego otoczenia, które, według ciebie, mogły zostać zaprojektowane przez designera.
Czy znasz nazwisko jakiegoś znanego projektanta?
Philippe StarckPhilippe Starck i jego wyciskacz do cytryn (I)
Wykorzystując informacje o projektowaniu i projektantach, zredaguj kilkuzdaniową notatkę.
Ustal pochodzenie słowa 'design' i podaj jego polski odpowiednik. Aby poprawnie utrwalić to pojęcie, zajrzyj do słownikasłownika.
Wymień przykłady przedmiotów zaprojektowanych przez designera.
Napisz, czy wymienione przedmioty towarzyszą ci w życiu codziennym i czy nosisz je przy sobie.
Philippe Starck
– studiował w prywatnej paryskiej szkole designu i projektowania wnętrz. Karierę zawodową rozpoczął, gdy w wieku 20 lat zaprojektował nadmuchiwaną konstrukcję. Wkrótce stał się jednym
z najwybitniejszych współczesnych architektów i projektantów wzornictwa użytkowego, a także jednym z pionierów wzornictwa wyrobów masowych, przedmiotów codziennego użytku, które otaczają nas w szkole, w pracy, na ulicy. Były to zarówno armatury łazienkowe, jak i naczynia kuchenne, sztućce, a także wzór makaronu oraz lampy, telefony, telewizory, zegarki i wiele innych. Projektant ma na swym koncie również wielkie realizacje architektoniczne i projekty wnętrzarskie
w Paryżu, Nowym Jorku i wielu miejscach świata. Oprócz wyrobów egalitarnych tworzył projekty luksusowych jachtów, motocykli i skuterów. Jego koncepcje słyną z prostoty i elegancji. Prowokują
i zaskakują lub bawią nowatorskim podejściem do formy przedmiotów o tradycyjnej funkcji, lub ożywiają stare kształty, np. mebli, współczesnym materiałem i technologią wykonania. Przedmioty projektowane przez Philippe Starcka znajdują klientów o różnej zasobności portfela.
Jego najbradziej rozpoznawalnym dziełem jest Juicy SalifJuicy Salif – stalowy wyciskacz do cytryn na trzech długich nogach.
Ustal, jakie umiejętności musi posiadać zawodowy projektant, żeby móc poprawnie zaprojektować wymienione przez ciebie wcześniej przedmioty. Zapisz swoją odpowiedź.
Aby profesjonalnie zajmować się projektowaniem form użytkowych, należy skończyć wyższą uczelnię. Rozważ, czy zawód projektanta jest bardziej artystyczny, czy bardziej techniczny. Swoją odpowiedź uzasadnij, wskazując konkretne przykłady.
Philippe Starck i jego wyciskacz do cytryn (II)
Każdy obiekt, a szczególnie ten, którego projekt sygnowany jest konkretnym nazwiskiem, ma tzw. metryczkę, w której zapisane są jego podstawowe dane.
Na podstawie podpisu pod zdjęciem wyciskacza do cytryn stwórz metryczkę urządzenia zaprojektowanego przez Philippe’a Starcka.
polerowana stal nierdzewna, 29 x 14 cm / wys. x śr. w podstawie, 1990, Juicy Salif, włoska manufaktura Alessi, Philippe Starck
| Autor projektu: | |
| Zamawiający projekt: | |
| Nazwa obiektu: | |
| Data powstania projektu: | |
| Materiał, z którego wytwarzany jest obiekt: | |
| Podstawowe wymiary: |
Zastanów się, jakie pytania musiał stawiać sobie Philippe Starck, projektując swój wyciskacz do cytryn. Przygotowując odpowiedź, odnieś się do następujących kwestii:
Czy w 1990 roku, kiedy Starck projektował swoje urządzenie, wyciskacz do cytryn był czymś nieznanym?
Czy w twoim domu używa się wyciskacza do cytryn lub innych owoców? Jeżeli tak, to jak wygląda to urządzenie?
Dokonaj analizy form oglądanych wyciskaczy do owoców cytrusowych. Przeciągnij do każdego zdjęcia pola z określonymi cechami, które według ciebie pasują do kolejnych urządzeń (A, B, C). Uzasadnij swoje odpowiedzi.
Po zapoznaniu się z trzema opisami wyciskaczy do owoców (A, B i C) przyporządkuj każdemu z nich podane poniżej określenia.
zrobione z metalu
bardzo bezpieczne w użyciu
rozbudowane/wieloelementowe
skomplikowane w budowie
proste/jednoelementowe
łatwe w użyciu
może być niebezpieczne w użyciu
łatwo je umyć
jednokolorowe
może się popsuć
łatwo mieści się w kuchennej szafce
zrobione z plastiku
Wyjaśnij, dlaczego designer powinien posiadać szczegółowe informacje na temat przeznaczenia, tworzywa bądź cech projektowanego przedmiotu. Oceń, czy projektantowi są potrzebne tak szczegółowe informacje. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Określ dwie różne cechy (dotyczące budowy, użyteczności bądź wyglądu) przedmiotów znajdujących się w twoim otoczeniu. Ustal, czy któryś z nich można uznać za:
elegancki,
oryginalny,
nowoczesny,
nudny.
Uzasadnij swoją odpowiedź.
Określ dwie różne cechy dotyczące budowy i użyteczności przedmiotów znajdujących się w twoim otoczeniu.
Wyjaśnij, co to znaczy, że jakiś przedmiot jest 'nudny'. Ustal, czy jest to określenie obiektywne czy subiektywne. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Wzornictwo i projektowanie
Design 1940‑1990. Wzornictwo i projektowanieNiektórzy uważają, że 'design' pochodzi od francuskiego słowa désignerdésigner lub dessinerdessiner. Jednak prawda jest taka, że termin ten stał się modny we Francji dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku dzięki zapożyczeniom z języka angielskiego.
W języku francuskim ma on jednak nieco inne znaczenie niż w angielskim.
Anglosasi mianowicie posługują się nim, by określić zarówno jednostkowe wyroby rzemiosła, jak i seryjne produkty przemysłowe, takie jak różnorodne przyrządy, maszyny, pojazdy, meble, narzędzia, sprzęty, ubrania, a nawet tkaniny, tapety, książki czy plakaty. Anglicy włączają do tej grupy także budynki i budowle inżynierskie, na przykład mosty, ale tylko wówczas, gdy ich poszczególne elementy są produkowane w zakładzie przemysłowym.
Natomiast we Francji, zwłaszcza w pierwszym okresie, termin ten dotyczył przede wszystkim seryjnej produkcji przemysłowej różnych drobnych przedmiotów codziennego użytku. Bardzo szybko jednak zaczęto go też stosować do określania nowatorskich rozwiązań stylistycznych, także w dziedzinie mody, projektowania mebli i architektury wnętrz. W znacznym stopniu tak samo pojmowany jest we Francji również dzisiaj.
Źródło: Raymond Guidot, Design 1940–1990. Wzornictwo i projektowanie, tłum. Joanna Wiatrowska, Ewa Wolańska, Warszawa 1998, s. 11–12.
Po przeczytaniu tekstu Raymonda GuidotaRaymonda Guidota wykonaj polecenia.
Na podstawie przeczytanego tekstu określ prawdziwość następujących stwierdzeń:
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Termin design został spopularyzowany we Francji w latach 60. ubiegłego stulecia. | □ | □ |
| Obecnie we Francji design to także projektowanie mody. | □ | □ |
| Słowo design pochodzi z języka francuskiego. | □ | □ |
| Pojęcie design jest rozumiane tak samo przez Anglików i Francuzów. | □ | □ |
| W Anglii określa się pojęciem design jedynie seryjne produkty przemysłowe. | □ | □ |
| Początkowo Francuzi posługiwali się terminem design jedynie do określania seryjnej produkcji przedmiotów codziennego użytku. | □ | □ |
Wymień wyroby, które Anglicy i Francuzi zaliczają do designu.
Na podstawie tekstu Raymonda Guidota omów zmiany zachodzące w rozumieniu pojęcia design. Zapisz swoją odpowiedź.
Mniej znaczy więcej
Mniej znaczy więcejStarck swoją pierwszą firmę założył w 1968 roku i szybko rozpoczął karierę zawodową. Już jako dwudziestoletni chłopak został dyrektorem artystycznym firmy Pierre CardinPierre Cardin. Miał wtedy zaledwie 20 lat. Po pewnym czasie postanowił jednak pracować na własne nazwisko i zyskał ogromną popularność i uznanie
w branży. [...]Starck ma nietuzinkową osobowość i charyzmę, naturalny wdzięk i poczucie humoru. Wszystko to sprawia, że świetnie wypada przed kamerą. Można się o tym przekonać, oglądając sześcioodcinkową brytyjską serię Design według Starcka, którą prezentujemy na naszej antenie. Idea programu jest taka, by wśród utalentowanych Brytyjczyków znaleźć projektanta na miarę XXI wieku. Producenci programu otrzymali setki zgłoszeń, przeważnie od absolwentów i studentów szkół artystycznych, a także od młodych projektantów prowadzących własne niewielkie firmy. Spośród nich wybrano 12 osób, które zostały zaproszone do prestiżowej szkoły Philippe’a Starcka – School of DesignSchool of Design w Paryżu, uważanej za kuźnię talentów. Uczestnicy programu praktykują pod czujnym okiem mistrza, który wymyśla dla nich kolejne, coraz trudniejsze zadania związane z poszczególnymi etapami powstawania nowego produktu i wprowadzania go na rynek. Starck, choć sympatyczny i wylewny, jest też bardzo wymagający i potrafi być złośliwy. Nie toleruje lenistwa i braku kreatywności. Chce znaleźć prawdziwy talent, kogoś, kto będzie miał do zaoferowania coś wyjątkowego. Nagrodą dla zwycięzcy jest półroczny staż w firmie Starcka i perspektywa wielkiej kariery. W każdym odcinku kolejne osoby odpadają z programu. Towarzyszyły temu duże emocje i zawiedzione nadzieje. Program trzymał w napięciu, a jednocześnie ma walory edukacyjne. Można było się dowiedzieć wielu ciekawych rzeczy o designie, jego roli i miejscu we współczesnym świecie.
Źródło: Anna Kondras, Mniej znaczy więcej, dostępny w internecie: https://decodom.pl/sztuka-uzytkowa-czyli-wyjatkowe-wykonczenie-wnetrz-mistrz-philippe-starck/ [dostęp 16.04.2022].
Z poniższych stwierdzeń wybierz prawdziwe, a następnie wskaż w tekście zdania, które potwierdzają twoją odpowiedź.
- Philippe Starck jest jednym z najbardziej znanych światowych projektantów.
- Program służy jedynie rozrywce.
- Starck jest kreatywny.
- W każdym odcinku programu ktoś odpada.
- Do programu nie zgłosili się ludzie prowadzący własne firmy.
- Starck prowadzi w Paryżu renomowaną szkołę designu.
Wyjaśnij, w jaki sposób Philippe Starck pracuje z młodymi ludźmi.
Ustal, czy z tekstu można wywnioskować, dlaczego młodym projektantom tak bardzo zależy na udziale w programie realizowanym przez Starcka. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Logotyp
Termin design jest też wiązany z grafiką użytkową, a ta łączy się z komunikacją wizualną, czyli komunikacją poprzez szeroko rozumiane obrazy, do których możemy zaliczyć, m.in. pojedynczą ilustrację, plakat, a także spotykane na co dzień znaki drogowe czy piktogramy. Specjalnym rodzajem komunikacji wizualnej jest identyfikacja wizualna służąca do kreowania wizerunku marki na rynku. Składa się na nią przede wszystkim logotyp – znak, który jest identyfikowany z daną firmą (organizacją, akcją itp.) i pojawia się na wszystkich jej produktach.
Przyjrzyj się logotypom polskich organizacji. Przeciągnij do każdego znaku pola z odpowiednimi cechami, które według ciebie pasują zarówno do określonego logotypu, jak i przedsięwzięcia, dla którego został stworzony.
Na podstawie dostępnych źródeł wypisz trzy określenia oddające charakter pracy takich organizacji, jak: Caritas, Polska Akcja Humanitarna, Polski Czerwony Krzyż, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy.
Przyjrzyj się uważnie powyższemu logotypowi Polskiego Koncernu Naftowego Orlen. Ustal, jaki przekaz niesie ze sobą ten obraz.
Przeczytaj uważnie opis logotypu Polskiego Koncernu Naftowego Orlen. Ustal, jaki on niesie przekaz.
Zadaniowo
Wyjaśnij, czy zgadzasz się z opinią, że Philippe Starck jest jednym z najwybitniejszych współczesnych projektantów. Sformułuj argumenty 'za' i argumenty 'przeciw'. W swojej wypowiedzi wykorzystaj zgromadzone podczas lekcji słownictwo.
Stwórz krótką notkę do wybranego obiektu Philippe’a Starcka, która znajdzie się w katalogu wystawy jego prac. Notka powinna zawierać podstawowe dane (metryczka przedmiotu) oraz opis, w którym wymienisz co najmniej po dwie cechy odnoszące się do budowy, użyteczności i wyglądu zewnętrznego przedmiotu.
Zredaguj prywatny list do Philippe’a Starcka, w którym opiszesz swoje pierwsze spotkanie z jednym z jego projektów. Wyraź swoją opinię na temat budowy, użyteczności oraz wyglądu zewnętrznego tego przedmiotu. Określ jednoznacznie, czy wybrany obiekt podoba ci się czy też nie. Nie zapomnij o argumentacji swojej oceny.
Zaprojektuj własny wyciskacz do cytryn (lub inny przedmiot). Określ jego cechy, a następnie uzasadnij konieczność ich występowania w twoim projekcie. Swoją pracę możesz przedstawić na forum klasy w postaci prezentacji multimedialnej.
Określ cechy, jakie powinien posiadać wyciskacz do cytryn, aby spełniał swoją rolę.
Zastanów się, jak powstają logotypy. Wyjaśnij, od czego zależy ich forma. Oceń, czy może być ona jedynie dziełem przypadku. Zapisz swoje wnioski.
Korzystając z dostępnych źródeł, wypisz cechy, jakie powinien mieć dobry logotyp.
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: design, projektowanie, Philippe Starck, wyciskacz do cytryn, kreatywność, użyteczność, estetyka.