Większość mięczaków ma muszle. Zwierzęta te noszą je już przeszło 570 mln lat, ponieważ tak długo trwa ich historia. U gatunków morskich muszle bywają duże, grube i ciężkie. Skoro jednak mięczaki je wytwarzają, to korzyści z posiadania muszli muszą przeważać nad niedogodnościami. Sprawdźmy to!
R1eTYuFvOUfqy
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
jakie warunki do życia panują w środowiskach wodnych oraz lądowych,
w jaki sposób poznane wcześniej typy zwierząt są przystosowane do środowiska, w którym żyją.
Twoje cele
Rozpoznasz na podstawie cech budowy nieznany organizm jako przedstawiciela mięczaków.
Wskażesz elementy budowy anatomicznej i opiszesz przystosowania ślimaka do lądowego lub wodnego trybu życia.
Porównasz i omówisz sposoby poruszania, odżywiania, oddychania i rozmnażania się mięczaków.
Określisz wspólne cechy budowy mięczaków.
Ocenisz znaczenie mięczaków w przyrodzie i gospodarce.
iWu67N14wc_d5e208
1. Gdzie żyją mięczaki?
Mięczaki to zróżnicowana grupa bezkręgowców, która pod względem liczby gatunków ustępuje jedynie stawonogom. Zwierzęta te zasiedliły prawie całą kulę ziemską, jednak najwięcej gatunków żyje w morzach i oceanach. Środowiskiem życia większości mięczaków są wody słone, rzadziej słodkie. Tylko nieliczne z nich żyją na lądzie w miejscach odznaczających się dużą wilgotnością i zacienieniem.
Ciekawostka
Ślimaki, aby przetrwać w środowisku lądowym, podczas suszy zapadają w stan anabiozyanabiozaanabiozy. Zwierzę wciąga wówczas ciało do muszli i zakrywa jej wejście warstwą śluzu z dużą zawartością soli wapnia. Dzięki temu zachowaniu może przeczekać niesprzyjający okres braku wody.
2. Budowa ciała mięczaka
Chociaż poszczególne gromady mięczaków (ślimaki, małże, głowonogi) bardzo różnią się między sobą pod względem pokroju ciała, wszystkie łączy kilka wspólnych dla nich, charakterystycznych cech:
Mięczaki to zwierzęta o delikatnym, miękkim, niesegmentowanym ciele, które może być nagie bądź okryte całkowicie lub częściowo muszlą.
Zwykle mają symetrię dwuboczną.
Ich ciało najczęściej zbudowane jest z trzech części: – głowy, na której znajduje się otwór gębowy oraz narządy zmysłów, takie jak czułki i oczy (u ślimaków i głowonogów). Wyjątek stanowią małże, u których nie występuje wyodrębniona głowa; – worka trzewiowegoworek trzewiowyworka trzewiowego, zawierającego większość narządów wewnętrznych i występującego u wszystkich mięczaków. Na jego powierzchni leży fałd skórny zwany płaszczempłaszczpłaszczem, który u większości mięczaków wytwarza twardy, wysycony solami wapnia szkielet zewnętrzny w postaci muszlimuszlamuszli; – noginoganogi, która jest szeroka, płaska i silnie umięśniona, spełnia funkcję narządu ruchu.
W zewnętrznej warstwie ciała mięczaków znajdują się liczne gruczoły wydzielające śluz.
Układ pokarmowy składa się z otworu gębowego, gardzieli, żołądka oraz jelita przedniego, środkowego i tylnego, zakończonego otworem odbytowym.
Układ krwionośny jest otwarty, serce zbudowane z komory i jednego lub dwóch przedsionków.
W skład układu oddechowego mięczaków wodnych wchodzą skrzela, a ślimaków lądowych płucodysznych – płuca.
Układ nerwowy zbudowany jest ze zwojów nerwowych i podłużnych pni nerwowych. U głowonogów zwoje nerwowe zlewają się w mózg, który jest umieszczony w chrzęstnej puszce mózgowej, chroniącej go przed urazami.
Układ wydalniczy tworzą nerki i moczowody.
RFFQZ6nQkPC1i
1
Polecenie 1
Porównaj budowę muszli dwóch różnych wybranych gatunków ślimaków lądowych. Wyniki zapisz.
R11QrlsFO11pa
W tabeli uwzględnij takie cechy jak kształt, wielkość i barwa muszli. Są to cechy umożliwiające rozpoznawanie przedstawicieli poszczególnych gatunków mięczaków.
Rsaq6B4axqYsW
RsjA9JZQ5d3xP
Cecha muszli
Wstężyk gajowy
Bursztynka pospolita
Kształt
Kulista, okrągła
Jajowata, wydłużona
Wielkość
Wysokość 17 – 20 mm, szerokość 21 – 27 mm
Wysokość 15 – 24 mm, szerokość 8 – 12 mm
Barwa
Muszla żółta z ciemnymi lub jasnymi paskami
Muszla przejrzysta o barwie bursztynowej
Ciekawostka
Wymarłymi przedstawicielami mięczaków były m.in. żyjące w morzach (współcześnie z dinozaurami) amonity. Muszle niektórych z nich mogły osiągać nawet 2 metry średnicy. Skamieniałe szczątki amonitów można znaleźć w Polsce, np. w Jurze Krakowsko‑Częstochowskiej i Górach Świętokrzyskich.
RGWYIreIeMsC1
iWu67N14wc_d5e257
3. Przedstawiciele mięczaków
Ślimaki
Ślimaki to najliczniejsza grupa mięczaków.
Ich ciało składa się z wyraźnie wyodrębnionej: głowy, worka trzewiowego i nogi.
Na głowie znajdują się jedna lub dwie pary czułków. Na czubkach jednej z nich osadzona jest para oczu prostych, druga para czułków to narząd czuciowy i węchu. Zazwyczaj czułki z oczami są dłuższe niż czuciowe, np. u winniczka. Oczy pozwalają dostrzegać zmianę intensywności światła.
Ciało zwykle okryte jest spiralnie zwiniętą muszlą.
R19JelyNVdxC7
W jamie gębowej ślimaków, na języku, umieszczony jest narząd zwany tarkątarkatarką, złożony z kilku rzędów twardych, ostrych ząbków. Tarka może być wysuwana na zewnątrz i służyć do zeskrobywania pokarmu z podłoża, a nawet do odłamywania kawałków roślin i wywiercania otworów w muszlach innych mięczaków.
Wśród ślimaków spotykamy roślinożerców, mięsożerców, saprofagi i pasożyty. Większość ślimaków lądowych żywi się roślinami.
Nagie ślimaki, np. śliniki (np. ślinik wielki- Arion rufus), szczególnie upodobały sobie grzyby (zarówno jadalne, jak i trujące). Najwięcej ślimaków drapieżnych występuje wśród gatunków morskich. Niektóre z nich polują na inne ślimaki oraz jamochłony, część żywi się padliną. Trafiają się też gatunki jadowite, które przytrzymują zdobycz ząbkami tarki albo nogą, a następnie paraliżują ją jadem.
Noga umożliwia ślimakom ruch. Jej spodnia część wydziela śluz, który ułatwia poruszanie się, zmniejszając tarcie nogi o podłoże.
Kiedy ślimak czuje się zagrożony, wciąga głowę i nogę do muszli.
Jesienią, przed zapadnięciem w stan odrętwienia, ślimaki lądowe chowają się w muszli, a jej otwór zamykają wapiennym wieczkiem. W ten sposób chronią się przed drapieżnikami i wyschnięciem.
Muszla ślimaka rośnie wraz z nim, jest jego szkieletem zewnętrznym i daje oparcie mięśniom. Równocześnie pełni funkcje ochronne.
R1QU6m1taSinQ
W galerii znajdują się fotografie przedstawicieli krajowych ślimaków
RHKq80K730ZTW
RNbHmcLvYUz4g
RY6ZH1NsBXfYj
R1IuDbxwmo7C5
R18qwVkyL5ig9
Ciekawostka
Niektóre ślimaki morskie mają silnie spłaszczoną nogę przypominającą płetwę. Dzięki niej potrafią aktywnie pływać w toni wodnej.
R19eRtACR9AbT
iWu67N14wc_d5e371
Małże
Wszystkie małże żyją w wodzie i oddychają skrzelami.
Są na ogół zwierzętami osiadłymi i nie mają wyodrębnionej głowy.
Ich muszla składa się z dwóchczęści, tzw. skorupek połączonych ze sobą za pomocą zawiasu utworzonego zwykle z nachodzących na siebie ząbków lub listewek. Skorupki mogą być zamykane dzięki skurczom mięśni znajdujących się w worze trzewiowym.
Niektóre małże, jak omułek jadalny czy racicznica zmienna, u podstawy nogi mają specjalny gruczoł, którego wydzielina, zwana bisiorembisiorbisiorem, umożliwia przytwierdzenie się do podłoża.
R8FSZCxYiPXpy
Małże to filtratoryfiltratoryfiltratory, czyli organizmy żywiące się cząsteczkami materii organicznej i mikroorganizmami „odcedzonymi” z otaczającej je wody.
Woda wchodzi do muszli przez położony na brzegu płaszcza syfon wpustowy, a następnie wychodzi przez syfon wypustowy. Kiedy pobrana woda przepływa przez skrzela, cząstki pokarmu w niej zawarte są zatrzymywane przez śluz wydzielany przez skrzela. Rzęski przemieszczają pokarm w kierunku gęby, gdzie jest wchłaniany, a następnie trawiony. Przy tym sposobie odżywiania małżom nie potrzebna jest tarka, dlatego są jedyną grupą mięczaków nieposiadającą tego narządu.
Woda wchodząca przez syfon wpustowy omywa skrzela, które pobierają z wody tlen i wydalają do niej dwutlenek węgla. Następnie zużyta woda jest usuwana na zewnątrz przez syfon wypustowy.
1
Polecenie 2
Przeanalizuj informacje zawarte na ilustracji. Sformułuj wniosek i wyjaśnij przyczyny dostrzeżonej prawidłowości.
Przeanalizuj opis ilustracji. Sformułuj wniosek i wyjaśnij przyczyny dostrzeżonej prawidłowości.
RCxgVNgSgwWIy
R1VUiGx4mYT3X
Zwróć uwagę, z czego małże wytwarzają muszle. Porównaj warunki, jakie panują w Morzu Północnym oraz Morzu Bałtyckim.
Wniosek:
Omułek jadalny i małgiew piaskołaz osiągają większe rozmiary muszli w Morzu Północnym niż w Morzu Bałtyckim.
Przyczyny:
Morze Północne jest morzem bardziej zasolonym niż Morze Bałtyckie, co zapewnia lepsze warunki do rozwoju muszli, które mogą wysycać się solami (np. węglanem wapnia), zwiększając tym samym swoje rozmiary.
1
Obserwacja 1
Problem badawczy: W jaki sposób można rozpoznać gatunek małża?
Hipoteza 1
Hipoteza 1
Gatunek małża można rozpoznać na podstawie wyglądu muszli.
Hipoteza 2
Hipoteza 2
Gatunek małża można rozpoznać, jedynie obserwując żywe osobniki.
Co będzie potrzebne
Fotografie muszli wybranych gatunków małży występujących w Polsce (omułek jadalny, rogowiec bałtycki, małgiew piaskołaz, sercówka pospolita);
Uproszczony klucz do oznaczania krajowych gatunków małży.
Instrukcja
Zapoznaj się z kluczem do oznaczania małży.
Zaobserwuj budowę skorupek małży i porównaj ich charakterystyczne cechy z opisami w kluczu. Ustal nazwy gatunkowe.
RWrP53pccuJy3
R1aV0utaOcsOn
Dopasuj nazwy gatunków na postawie wyglądu samej muszli.
Wyniki: 4 typy muszli należą do czterech różnych gatunków małży.
Wnioski: Budowa skorupki małży umożliwia identyfikację i oznaczanie gatunków tych zwierząt. Hipoteza 1 jest prawdziwa, a hipoteza 2 jest fałszywa.
Ciekawostka
Wewnętrzna część muszli u wielu małży wyścielona jest warstwą perłową. Gdy do tkanki płaszcza wytwarzającego muszlę dostanie się ziarnko piasku (albo inny drażniący obiekt), zostaje ono otoczone masą perłową i powstaje perła. Perły wytwarzane są przez niektóre małże morskie i rzeczne.
Rq3tDHiD8CjTc
Ciekawostka
Największym małżem świata jest przydacznia olbrzymia. Może ważyć nawet 320 kg i mieć muszlę o długości 150 cm. Dla porównania największy krajowy małż – szczeżuja olbrzymia, która w ciągu godziny potrafi przefiltrować 1,5 l wody – dorasta do 20 cm długości. Bardziej wydajna od niej jest niewielka skójka malarska – w godzinę czyści 3,5 l wody.
R72BvYH3LesdK
iWu67N14wc_d5e476
Głowonogi
Głowonogi to drapieżne mięczaki morskie.
Oddychają skrzelami.
Pływają, wykorzystując siłę odrzutu wody usuwanej z jamy płaszczowej.
Mają dobrze wykształconą głowę, parę dużych oczu, otwór gębowy wyposażony w tarkę i masywne szczęki, które u niektórych gatunków (np. ośmiornic) tworzą dziób, kształtem przypominający ten występujący u papug.
Nogę głowonogów tworzy 8 lub 10 umięśnionych, ruchliwych ramion otaczających otwór gębowy, zaopatrzonych w przyssawki i służących do chwytania ofiar.
Głowonogi mają zdolność kamuflażukamuflażkamuflażu – potrafią szybko zmylić drapieżnika dzięki nagłej zmianie barwy ciała. Zwierzęta te potrafią kurczyć bądź rozszerzać komórki pigmentowe, zlokalizowane w powłoce ciała, dzięki czemu ich barwa może zmieniać się w zdumiewająco szerokim zakresie.
Kałamarnice mają smukłe ciało wyposażone w 10 ramion, z których dwa, często zwane czułkami, są wyraźnie dłuższe od pozostałych. Przyssawki na czułkach kałamarnic mają na brzegach chitynowe haczyki ułatwiające chwytanie ofiar o dużych rozmiarach. Na ich ciele znajdują się dwie płetwy, które w tylnej części łączą się ze sobą. Ułatwiają one pływanie w toni wodnej.
Mątwy mają krótkie, krępe ciało, w którego tylnej części znajdują się dwie płetwy. Mają 10 ramion, przy czym dwa z nich są dłuższe od pozostałych. Muszla tych zwierząt jest zredukowana, rzadziej brak jej zupełnie. Mają najlepiej rozwinięty gruczoł atramentowy.
Ośmiornice mają krępe ciało wyposażone w osiem ramion o jednakowej długości z przyssawkami, dzięki którym kroczą po dnie. W przeciwieństwie do kałamarnic i mątw większość ośmiornic nie ma płetw. Większość gatunków nie ma muszli, u niektórych występuje szczątkowa muszla wewnętrzna. Część ośmiornic wydziela jad, który prawie natychmiast paraliżuje zdobycz.
Ośmiornice żyją samotnie, przy dnie oceanów, żywiąc się głównie skorupiakami, a ich główną strategią obrony przed drapieżnikami jest kamuflaż. Natomiast kałamarnice pływają w otwartym oceanie, najczęściej w grupach, polują na ryby i ratują się przed drapieżnikami ucieczką.
Głowonogi są najbardziej inteligentnymi bezkręgowcami, mają dobre zmysły i duże mózgi. Układ nerwowy głowonogów jest najbardziej skomplikowany spośród bezkręgowców. Ponadto mają duże i wysoko uorganizowane oczy, umożliwiające widzenie kształtów, a także (u większości gatunków) rozróżnianie kolorów. Budowa i funkcjonowanie oka głowonoga i kręgowca są bardzo podobne.
Głowonogi osiągnęły najwyższy stopień organizacji wśród bezkręgowców i pod wieloma cechami przypominają kręgowce. Do tych cech, oprócz wspomnianego zaawansowanego układu nerwowego należą: zamknięty układ krwionośny, występowanie tkanki chrzęstnej oraz opieka samic nad złożonymi jajami.
Galeria zawiera dwie fotografie, ilustrujące odmienne strategie polowania zależne od budowy ciała głowonoga.
R62IwaxvwxIz6
R1VwSQwFaahpB
1
Polecenie 3
Na workach trzewiowych kałamarnic, głowonogów o torpedowatym kształcie ciała, znajdują się płetwy. Wyjaśnij, dlaczego płetwy nie występują u ośmiornic.
R1WRT6ar35Ab7
Jak sądzisz, który głowonóg rozwija większą prędkość podczas pływania?
Ośmiornice nie mają płetw, ponieważ jest to związane z ich trybem życia. Zazwyczaj poruszają się przy dnie, krocząc za pomocą swoich ramion. Kałamarnice pływają w otwartej toni wodnej, gdzie płetwy umożliwiają im swobodne poruszanie się i sprawną ucieczkę przed drapieżnikami, gdyż dzięki nim rozwijają większą prędkość podczas pływania.
Ciekawostka
Niektóre głowonogi, np. kałamarnice i mątwy, mają worek czernidłowy, w którym znajduje się czarno‑brązowa substancja – sepiasepiasepia (rodzaj atramentu). Przestraszony głowonóg wyrzuca ją gwałtownie przez lejek, tworząc chmurę, która utrudnia widzenie napastnikowi i odstrasza go.
R1cawG4ekwYHQ
iWu67N14wc_d5e538
4. Rozmnażanie mięczaków
Mięczaki rozmnażają się płciowo.
Głowonogi, wiele gatunków małży i niektóre ślimaki są rozdzielnopłciowe, a większość ślimaków i część małży to obojnaki.
Dla ślimaków obupłciowych charakterystyczne jest zapłodnienie krzyżowe. Ślimaki, podobnie jak pierścienice, sklejają się ze sobą brzusznymi stronami ciała i przekazują sobie plemniki. Do zapłodnienia dochodzi w ciele ślimaka. Jaja w otoczkach zawierających sole wapnia są składane do wygrzebanych w ziemi dołków.
U małży zwykle występuje zapłodnienie zewnętrzne, a dorosłe osobniki uwalniają gamety do wody.
Głowonogi rozmnażają się tylko raz w ciągu życia i wkrótce potem giną. W okresie godowym wykonują skomplikowane tańce podobne do tych obserwowanych u zwierząt kręgowych. Złożone jaja samica czyści z glonów, wymusza opływ wody nad nimi, zapewniając im odpowiednie natlenienie, przepędza potencjalnych intruzów. W tym czasie nie pobiera pokarmu, dlatego ginie zaraz po wykluciu się młodych.
R1EDQptkI5wxq
1
Polecenie 4
U małży do zapłodnienia dochodzi w jamie płaszczowej. Wyjaśnij, skąd biorą się w niej gamety, skoro dorosłe osobniki zwykle uwalniają gamety do wody.
Rhci036i1fHBz
Zastanów się, jaki ma to związek ze sposobem odżywiania się, charakterystycznym dla tych zwierząt?
Gamety dostają się do jamy płaszczowej wraz z wodą przez syfon wpustowy.
iWu67N14wc_d5e599
5. Znaczenie mięczaków
Znaczenie mięczaków w przyrodzie
Mięczaki mają duże znaczenie w środowisku wodnym jako element sieci pokarmowych. Są źródłem pokarmu dla wielu zwierząt, głównie ryb, ptaków, ssaków, rzadziej płazów i gadów, a także takich bezkręgowców, jak ślimaki, skorupiaki i rozgwiazdy.
Małże przyczyniają się do oczyszczania wody poprzez odfiltrowywanie z niej cząstek materii organicznej.
Roślinożerne i drapieżne mięczaki mają istotny wpływ na liczebność organizmów, którymi się żywią.
Znaczenie mięczaków dla człowieka
Mięczaki od dawna służą człowiekowi jako źródło pokarmu bogatego w pełnowartościowe, łatwo przyswajalne białko i cenne mikroelementy. Popularnością cieszą się zwłaszcza w krajach, które mają bezpośredni dostęp do morza lub oceanu.
Muszle mięczaków, a zwłaszcza wytwarzane przez małże perły, są cenione za swoje walory dekoracyjne i stosowane do wyrobu ozdób i biżuterii.
Niektóre mięczaki są wykorzystywane w badaniach laboratoryjnych nad otrzymywaniem substancji leczniczych.
Negatywne znaczenie mięczaków
Ślimaki lądowe, zwłaszcza te nagie, powodują ogromne szkody w uprawie roślin. Przyczyniają się także do psucia się zgromadzonych owoców i warzyw.
Drapieżne ślimaki morskie, np. rozkolce, bywają odpowiedzialne za straty w hodowli małży, głównie ostryg, omułków i perłopławów.
Małż świdrak okrętowiec (Teredo navalis) ryjący w twardym podłożu może niszczyć obiekty zanurzone w wodzie, np. drewniane urządzenia portowe i hydrotechniczne oraz kadłuby statków.
R5j8eXMrGPfvJ
1
Polecenie 5
Niektóre ślimaki i małże są żywicielami wielu pasożytów. Wyjaśnij, w jaki sposób człowiek może się nimi zarazić.
Rghlqgjadjvqq
Przypomnij sobie w jaki sposób dochodzi najczęściej do zakażenia pasożytami wewnętrznymi.
Ślimaki i małże są żywicielami dla płazińców i nicieni, człowiek może się nimi zarazić przez zjedzenie mięczaków zawierających larwy pasożytów.
iWu67N14wc_d5e650
Podsumowanie
Mięczaki żyją w wodzie słodkiej, słonej lub na lądzie.
Mięczaki to bezkręgowce, które mają miękkie, niesegmentowane ciało, zwykle składające się z trzech części: głowy, worka trzewiowego i nogi.
Worek trzewiowy mięczaków pokryty jest fałdem nabłonka zwanym płaszczem, który wydziela substancje wytwarzające szkielet zewnętrzny w postaci muszli.
Mięczaki, z wyjątkiem ślimaków lądowych, oddychają skrzelami, które znajdują się w jamie płaszczowej.
Mięczaki rozmnażają się płciowo.
Praca domowa
11
Ćwiczenie 1
Wymień cechy mięczaków, które pozwalają je odróżnić od innych zwierząt.
R1WIIbB4AfRm0
Zwróć uwagę na charakterystyczne cechy budowy mięczaków.
Cechy pozwalające na odróżnienie mięczaków od innych zwierząt:
miękkie, niesegmentowane ciało, które może być osłonięte muszlą;
ciało zbudowane z trzech części: głowy, tułowia określanego workiem trzewiowym oraz nogi (lub ramion);
wydzielanie śluzu na powierzchni ciała.
1
Ćwiczenie 2
Porównaj budowę i tryb życia ślimaka winniczka, omułka jadalnego i kałamarnicy zwyczajnej.
Rjd6ovhrj3qSG
Możesz uwzględnić takie cechy jak gromada, środowisko życia, sposób odżywiania, cechy charakterystyczne.
cecha
ślimak winniczek
omułek jadalny
kałamarnica zwyczajna
gromada
ślimaki
małże
głowonogi
środowisko życia
lądowe, wilgotne
wodne, denne
wodne, toń morska
sposób odżywiania
roślinożerca
filtrator
drapieżnik
cechy charaktery- styczne
brązowa, duża, skręcona muszla
ciemna, dwuklapowa muszla, bisior
obłe ciało, 10 ramion
iWu67N14wc_d5e766
Słownik
anabioza
anabioza
przejściowy stan maksymalnego ograniczenia funkcji życiowych organizmu w okresie niekorzystnych warunków środowiska, np. suszy, wysokiej temperatury
bisior
bisior
wydzielina gruczołu znajdującego się w nodze małży, która po dostaniu się do wody krzepnie w postaci wiązki cieniutkich, lśniących niteczek, umożliwiając przytwierdzenie się do podłoża
filtratory
filtratory
zwierzęta cudzożywne, które za pomocą specjalnych narządów przecedzają duże ilości wody, zatrzymując cząstki organiczne i drobne organizmy, którymi się żywią; należą do nich gąbki, niektóre pierścienice, małże, część owadów; czasem w tej grupie umieszcza się także wieloryby
jama płaszczowa
jama płaszczowa
przestrzeń (jama) znajdująca się między fałdem płaszcza a workiem trzewiowym mięczaków
kamuflaż
kamuflaż
jeśli naturalny kolor zwierzęcia upodabnia je do otoczenia, to jest to kamuflaż; bez takiego zamaskowania zwierzę mogłoby zostać łatwo rozpoznane przez drapieżniki
muszla
muszla
wapienny szkielet zewnętrzny pokrywający ciało mięczaków, przytwierdzony do niego za pomocą mięśni; u niektórych grup częściowo lub całkowicie zredukowany
noga
noga
silnie umięśniona część ciała mięczaków znajdująca się po brzusznej stronie ciała; służy do pełzania, przyczepiania się do podłoża, zagłębiania się w nim lub do drążenia; noga głowonogów ma postać ramion lub czułków, które pełnią funkcję chwytną
rodzaj czarno‑brązowego barwnika wytwarzanego przez niektóre głowonogi
tarka
tarka
narząd znajdujący się w jamie gębowej mięczaków na powierzchni języka, zbudowany z rzędów chitynowych ząbków; służy do odrywania kawałków pokarmu, jego zeskrobywania i rozdrabniania
worek trzewiowy
worek trzewiowy
część ciała mięczaków, w której znajdują się narządy wewnętrzne; okrywa go fałd zwany płaszczem
iWu67N14wc_d5e932
Zadania
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
RVg0EnSaXZBVG1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Przyporządkuj charakterystyczne cechy odpowiednim nazwom grup mięczaków. Uwaga! Jedna cecha nie pasuje do żadnej kategorii.
wyłącznie drapieżny tryb życia, silnie ukrwiona powierzchnia płaszcza pełni rolę płuca, dwuklapowa muszla, spiralnie skręcona muszla chroni wór trzewiowy, obecność syfonu wpustowego i wypustowego, segmentowane ciało, brak wyodrębnionej głowy, noga podzielona na 8 lub 10 ramion, oddzielanie cząstek pokarmu z wody
ślimaki
małże
głowonogi
cecha niepasujaca do żadnej z kategorii
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2
Rn5ARvfrIjztR
RVGXUkd3OjKfT
RArJ4meRaTcbm
1
Ćwiczenie 3
R1YWzt1yA2OVS1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Elementom budowy mięczaków przyporządkuj ich funkcje.
pobieranie wody z tlenem, oparcie dla mięśni, zeskrobywanie lub rozdrabnianie pokarmu, pobieranie wody z pokarmem, chwytanie ofiar, ochrona przed drapieżnikami
syfon wpustowy
muszla
ramiona
tarka
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 4
R1MQvGya9Rrmn1
2
Ćwiczenie 5
R1BZkMuxgqqOa
Re3jLoyrs2wcg
RqRUYNqBZkRaS2
2
Ćwiczenie 6
R1eZnBDYiKXjy1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Oceń prawdziwość zdań i zaznacz odpowiedź Prawda lub Fałsz.
Prawda
Fałsz
Ciało wszystkich mięczaków pokryte jest muszlą.
□
□
Ślimak winniczek jest obojnakiem.
□
□
Muszla małży składa się z dwóch skorupek połączonych zawiasem.
□
□
Oczy większości ślimaków położone są na czułkach.
□
□
Ośmiornice są drapieżnikami.
□
□
Małże żywią się roślinami, które rozdrabniają za pomocą tarki.
□
□
Bisior to wydzielina, którą niektóre małże przytwierdzają się do podłoża.