Droga do zawodu

R1P1CagWndRsZ

Na zdjęciu umieszczona jest okrągła tarcza z dwoma rzutkami. Czterokątne pola tarczy są zrobione na przemian: w kolorze białym i niebieskim. W środku tarczy znajduje się kółko z niebieskim obramowaniem, wewnątrz zielony krąg, zaś w samym środku czerwone okrągłe pole, w które wbita jest rzutka. Druga z rzutek jest wbita w jedno z niebieskich pól w bliskiej odległości od środka tarczy.

Zawód, czyli gdzie chciałbyś pracować

Często spotykamy się z pytaniem: Kim chcesz zostać w przyszłości? W zależności od wieku osoby odpowiadającej, te „marzenia” o zostaniu piłkarzem, strażakiem, policjantką czy pielęgniarką się zmieniają. A gdyby ktoś teraz zadał ci takie pytanie? Czy zastanawiasz się nad tym, czym zajmować się w przyszłości? Warto poświęcić kilka chwil, aby dokonać właściwego wyboru.

Wybór szkoły a przyszły zawód

Kluczem do podjęcia trafnej decyzji o wyborze szkoły ponadpodstawowej i przyszłego zawodu jest zawsze poznanie samego siebie, tzn. tego, co nas interesuje, jakie mamy zdolności, umiejętności czy cechy charakteru. Taka decyzja nie powinna być podejmowana pochopnie. Wymaga namysłu i zastanowienia. Warto poradzić się nauczycieli, pedagoga szkolnego, doradcy zawodowego i przyjaciół. Ostatecznie jednak decyzję podejmiesz ty wraz ze swoimi rodzicami.

Jako absolwent szkoły podstawowej masz do wyboru: liceum ogólnokształcącetLDfBQHcR6_000tp001liceum ogólnokształcące, technikumtLDfBQHcR6_000tp002technikum lub branżową szkołę I stopniatLDfBQHcR6_000tp003branżową szkołę I stopnia.

R71EMGFhhaN0h

Na ilustracji przedstawiono schemat ścieżki kształcenia absolwentów szkoły podstawowej w Polsce od 01.09.2019 r. Pierwszym etapem edukacji jest 8‑letnia szkoła podstawowa, kolejnym - liceum ogólnokształcące, technikum, szkoła specjalna przysposabiająca do pracy lub szkoła branżowa I stopnia. Po ukończeniu liceum i zdaniu matury, można podjąć naukę na studiach wyższych. Ukończenie technikum daje prawo do wykonywania określonego zawodu, a także - po zadaniu matury - umożliwia podjęcie studiów. Po ukończeniu branżowej szkoły I stopnia można kontynuować naukę w branżowej szkole II stopnia, przystąpić do matury i iść do szkoły wyższej. Po każdej ze szkół ponadpodstawowych (a w przypadku branżowej - musi to być szkoła II stopnia) można kontynuować naukę w szkole policealnej lub uczęszczać na kwalifikacyjne kursy zawodowe.

Dla zainteresowanych

Planowanie ścieżki edukacyjno‑zawodowej

Jedną z najważniejszych decyzji człowieka jest wybór zawodu. Można szukać pomocy u rodziców, znajomych, szkolnego doradcy zawodowego, jak również w różnych instytucjach: poradni psychologiczno‑pedagogicznej, ochotniczym hufcu pracy, centrum kształcenia zawodowego lub ustawicznego, zakładzie doskonalenia zawodowego, urzędzie pracy czy ośrodku pomocy społecznej. Wsparcia udzieli ci również organizacja pozarządowa świadcząca usługi z doradztwa zawodowego. Jednak ostateczna decyzja należy do ciebie. Decyzja samodzielna i dobrze przemyślana może zagwarantować satysfakcję z wykonywanej pracy oraz sukces zawodowy. Zawód wybrany nietrafnie prowadzi do zniechęcenia i niezadowolenia, a praca w nim staje się udręką. Wybranie właściwego zawodu warte jest więc poświęconego czasu i wysiłku.

Należy też pamiętać, że sytuacja na rynku pracy może się zmienić i zawód, który wydawał się gwarantować duże szanse na znalezienie pracy, może stać się tzw. zawodem nadwyżkowym.

Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.

Zawód deficytowy to taki, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.

Informacji o takich zawodach można szukać na stronach internetowych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej oraz urzędów pracy – dla poszczególnych regionów.

Zawody deficytowe w podziale na branże
(2021 rok):

dsNYMqqNjQ_00000_CCC_009 Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Barometr Zawodów 2021, s. 18–22, dostępny w internecie: https://barometrzawodow.pl//forecast-card-zip/2021/report_pl/raport_ogolnopolski_2021.pdf [dostęp 2.11.2021], domena publiczna.

Zawody nadwyżkowe (2021 rok):

dsNYMqqNjQ_00000_CCC_009 Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Barometr Zawodów 2021, s. 18–22, dostępny w internecie: https://barometrzawodow.pl//forecast-card-zip/2021/report_pl/raport_ogolnopolski_2021.pdf [dostęp 2.11.2021], domena publiczna.

Dla zainteresowanych

Planowanie własnej kariery zawodowej

Aby dokonać optymalnego wyboru, dobrze jest się zastanowić, czego się tak naprawdę chce. Planowanie kariery zawodowej odbywa się za pomocą ustalenia tego, czego oczekuje się od życia i pracy zawodowej. Praca, którą będziesz wykonywał/wykonywała w przyszłości, powinna być zgodna z możliwościami, potrzebami, dążeniami.

Możesz poznać interesujący cię zawód, pytając osoby wykonujące daną pracę, na czym rzeczywiście polegają czynności zawodowe, jakie trzeba mieć kwalifikacje, jakie są przeciwskazania zdrowotne do wykonywania tego zawodu. Możesz również poznać dany zawód dzięki pracy wolontaryjnej, wakacyjnej lub przez udział w warsztatach tematycznych. Warto też szukać informacji w prasie i u doradcy zawodowego.

Podstawowym warunkiem dobrego zaplanowania kariery zawodowej jest poznanie samego siebie. Poznanie siebie w aspekcie wyboru zawodu to analiza własnych zainteresowań, uzdolnień, temperamentu, cech charakteru oraz stanu zdrowia.

Dokonując wyboru zawodu, należy wziąć pod uwagę swoje trwałe i najsilniejsze zainteresowania. Trwałe zainteresowania to takie, które nie ulegają zmianom mimo upływu lat. Co świadczy o zainteresowaniach?

Oto pytania, które pomogą ci w ocenie własnych zainteresowań:

Zdolności

Kolejnym krokiem przy wyborze zawodu jest analiza własnych zdolności. Zdolności są naturalną i wyuczoną umiejętnością wykonywania lepiej od innych pewnych czynności, zdobywania wiedzy. To zdolności decydują o niejednakowych rezultatach uczenia się i działania, przy jednakowej motywacji i przygotowaniu w porównywalnych warunkach.
Poziom zdolności zależy od wielu czynników:

• wrodzonych;

• wychowania (czy rodzina, środowisko wychowawcze sprzyja rozwojowi zdolności), - własnej aktywności (pracowitość, wytrwałość, praca nad sobą).

Temperament

Warto także zastanowić się nad własnym temperamentem. O ile zainteresowania mogą być zmienne, o tyle cechy temperamentu są dość trwałe.
Temperament - to charakterystyczna dla danej osoby i uwarunkowana biologicznie siła i szybkość reagowania. To nasze wewnętrzne życie emocjonalne, zmienność oraz ekspresja ruchów, gestów, mimiki. Temperament przejawia się nie tylko w emocjach, lecz też w innych procesach psychicznych, np. spostrzeganiu, myśleniu.
Podstawowymi cechami temperamentu są: siła, ruchliwość i równowaga.

Temperament może być wskazany przy zawodach wymagających wysiłku fizycznego i psychicznego, np. mechanik, budowlaniec, lekarz.

Przy małej sile temperamentu właściwszy może być zawód umożliwiający indywidualny rytm pracy oraz niewymagający wysiłku fizycznego i psychicznego.

Jeżeli lubisz spokój, ciszę, jesteś cierpliwy i staranny, to zastanów się nad wyborem zawodu, który nie wymaga częstych kontaktów z ludźmi, np. ekonomista, laborant, zegarmistrz.

Jeżeli natomiast jesteś osobą ruchliwą, lubisz zmiany i towarzystwo ludzi, pomyśl o wyborze zawodu na przykład nauczyciela, dziennikarza, policjanta, fryzjera.

Jeżeli charakteryzujesz się dużą równowagą, możesz wybrać zawód wymagający dużej odpowiedzialności i częstych kontaktów z ludźmi, np. lekarz, pielęgniarka, sprzedawca.

Wybieramy przyszłą szkołę

Określiłeś/określiłaś już cel, jaki chcesz osiągnąć, tzn. zdobycie wybranego zawodu.
Czas się zastanowić, jak ten cel osiągnąć. A zatem:

• Zbierz informacje o szkołach, kursach - potrzebne informacje możesz znaleźć, m.in. w: informatorach, lokalnej prasie, poradni psychologiczno‑pedagogicznej, urzędzie pracy, internecie.

• Ustal istniejące możliwości - poszukując informacji o szkołach, kursach, odkryjesz różne drogi dojścia do wybranego zawodu. Wybierz te, które wydają ci się interesujące.

• Dokonaj obiektywnej analizy faktów - przeanalizuj informacje o interesujących cię szkołach lub kursach (kryteria przyjęć, możliwości zdobycia dodatkowych umiejętności, języki obce, dojazd, koszty).

• Podejmij decyzję - wybierz tę szkołę, która wydaje ci się najlepsza.

• Działaj: przygotuj się do egzaminów, skompletuj i wypełnij dokumenty, złóż podanie i dokumenty do wybranej szkoły.

Podsumowanie

Decyzja dotycząca wyboru zawodu jest jedną z ważniejszych w życiu człowieka.
Jak podjąć ją świadomie i później nie żałować wyboru? Najważniejsze jest, aby wybrać zgodnie z tym, co nas interesuje i w czym się dobrze czujemy, ponieważ w dzisiejszych czasach praca to nie tylko sposób, w jaki zdobywamy środki na utrzymanie, ale też możliwość osobistego rozwoju i samorealizacji.

Celnie zostało to wyrażone przez chińskiego filozofa Konfucjusza: „Wybierz zawód, który kochasz – a już do końca życia nie będziesz musiał pracować”.

RnRjmGgMDCmws

Na zdjęciu znajduje się pomnik Konfucjusza na tle błękitnego nieba. Widoczna jest głowa i prawe ramię oraz dłonie. Konfucjusz jest przedstawiony jako zadumany człowiek z długą brodą, siedzący ze złożonymi dłońmi.

Konfucjusz – chiński filozof, urodził się w 551 r. p.n.e., zmarł w 479 r. p.n.e. Nie pozostawił pism, jego nauczanie zebrano w księdze Dialogi konfucjańskie. Głównym tematem rozważań były: codzienne życie ludzi i stabilność społeczeństwa.

Zadanie: projekt edukacyjny