Jak żyje się pod wodą?
Gdy ktoś ci powie, że ryby głosu nie mają, to możesz stanowczo zaprzeczyć. W rzeczywistości wiele ryb wydaje odgłosy. Przeważnie jednak ludzie nie są w stanie ich usłyszeć. Poza tym dźwięk w wodzie przenosi się znacznie szybciej niż w powietrzu, za to światło przenika wodę tylko do niewielkiej głębokości.
jakie zwierzęta żyją w wodzie;
jak ryby w swojej budowie przystosowały się do życia w wodzie.
Omówisz warunki panujące w wodzie słonej i słodkiej.
Wyjaśnisz, w jaki sposób zwierzęta przystosowały się do życia w słonej zimnej wodzie.
1. Warunki życia wodzie
Woda jest ośrodkiem o znacznie większej gęstości niż powietrze. Bardzo małe organizmy mogą się w niej swobodnie unosić. Natomiast duże zwierzęta muszą wykonać znaczny wysiłek, by pokonać opór wody. Aby go zmniejszyć, przybierają wrzecionowaty kształt, a ich skóra często pokryta jest śliskim śluzem.
Temperatura wody zmienia się w znacznie mniejszym stopniu i zdecydowanie wolniej niż na lądzie, co jest korzystne dla organizmów. Woda przewodzi ciepło lepiej niż powietrze. W związku z tym organizmy żyjące w wodzie są narażone na szybszą utratę ciepła niż te, które występują na lądzie. Zwierzęta stałocieplne (ssaki i ptaki) żyjące w wodzie, np. wieloryby, foki, rybitwy, mają grubą warstwę tłuszczu pod skórą, a niektóre dodatkowo powłokę z gęstej sierści lub piór, aby powstrzymać utratę ciepła.
Ilość tlenu w wodzie zależy od jej temperatury. W zimnej wodzie jest więcej tlenu niż w ciepłej. Ponadto w sąsiedztwie roślin wodnych i przy powierzchni jest go znacznie więcej niż w głębszych warstwach.
Ogromne ciśnienie wody i niewielka ilość tlenu na dużych głębokościach uniemożliwiają zwierzętom osiąganie dużych rozmiarów. Chociaż ryby głębinowe na zdjęciach przypominają legendarne potwory, rzadko osiągają długość powyżej kilkudziesięciu centymetrów.
2. Życie w wodzie słodkiej i słonej
Warunki życia w wodzie zmieniają się w zależności od głębokości. Wraz ze wzrostem głębokości rośnie ciśnienie wywierane przez wodę i spada ilość dostępnego światła. Na głębokości kilkuset metrów jest już zbyt ciemno dla roślin, a głębiej panują właściwie całkowite ciemności.
Niektóre ryby głębinowe wykształciły specjalne narządy, które świecąc w ciemnościach, przyciągają zaciekawione ofiary tuż przed ich paszcze.
Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na życie w wodzie jest zasolenie. W wodach morskich rozpuszczonych jest średnio 3,5% (procent - 3,5/100) soli. Z kolei w wodach słodkich soli jest bardzo mało, poniżej 0,1%. Dlatego organizmy żyjące w wodach słodkich rzadko mogą przeżyć w słonych i odwrotnie. Do nielicznych wyjątków należą ryby takie jak węgorz czy łosoś, które w ciągu życia zmieniają środowisko. Osiągają to dzięki zmianom poziomów hormonów, które powodują modyfikację funkcjonowania narządów odpowiedzialnych za osmoregulację, w tym skrzeli, jelit i nerek.
Podsumowanie
Woda stawia większy opór niż powietrze poruszającym się w niej ciałom.
Woda zmienia temperaturę wolniej niż powietrze.
W wodzie jest znacznie mniej tlenu niż w powietrzu.
Rośliny mogą żyć tylko w przypowierzchniowej warstwie mórz i oceanów.
Przystosowania dużych zwierząt do życia w wodzie to wrzecionowaty kształt ciała, skóra pokryta śluzem i gruba warstwa tłuszczu.
Praca domowa
Wyjaśnij, dlaczego w strefie wód głębokich nie ma roślin.
Woda o temperaturze 4Indeks górny o Indeks górny konieco C ma największą gęstość i nie zamarza. Wyjaśnij, jakie znaczenie dla organizmów wodnych ma ta właściwość wody w okresie zimowym.
Zadania
Uzupełnij z listy.
woskiem, dowolny, tłuszczem, śluzem i łuskami, spłaszczony, jest cieplejsze, jest bardziej zmienne, opływowy, stawia większy opór, zróżnicowany
Organizmy wodne funkcjonują w środowisku, które .......................................... niż środowisko lądowe. Duże zwierzęta wodne muszą mieć .......................................... kształt, a ich skóra często pokryta jest ...........................................
Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących zawartości tlenu w wodzie.
| Prawda | Fałsz | |
| W ciepłej wodzie rozpuszcza się więcej tlenu. | □ | □ |
| Najwięcej tlenu jest zawsze przy dnie zbiornika. | □ | □ |
| W zimnej wodzie rozpuszcza się więcej tlenu niż w ciepłej. | □ | □ |
| Woda zawiera więcej tlenu niż powietrze. | □ | □ |
Wskaż, ile wynosi przeciętne zasolenie wód oceanicznych.
- około 3,5%
- dokładnie 17,3%
- 50%
- około 1%
- około 2,5%
- około 6,5‰