Kluczowe wymagania funkcjonalne dla oprogramowania
Nowe komputery przenośne (laptopy i laptopy przeglądarkowe) oraz tablety dla uczniów.
Rozporządzenie Ministra Edukacji z 25 września 2024 r. (Dz.U. poz. 1442) definiuje funkcjonalne wymagania oprogramowania dla sprzętu w szkołach jako zestaw aplikacji umożliwiających wykorzystanie technologii cyfrowych w zadaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.
Oprogramowanie musi być zainstalowane, udostępnione do pobrania lub dostępne w pamięci wirtualnej, zaktualizowane do wspieranych wersji i kompatybilne z technologiami asystującymi (np. czytniki ekranu).
W polskich szkołach dominują komercyjne pakiety Microsoft 365 Education i Google Workspace for Education, dzienniki elektroniczne jak Librus czy Vulcan (UONET+), platformy e‑learningowe (np. Moodle) oraz oprogramowanie wideokonferencyjne Teams, Meet lub Zoom.
Alternatywy bezpłatne, takie jak LibreOffice, GIMP czy Inkscape, są stosowane w szkołach z systemami Linux, oferując pełną kompatybilność z plikami MS Office i Google Docs.
Kluczowe wymagania funkcjonalne z rozporządzenia
Rozporządzenie Ministra Edukacji z 25 września 2024 r. (Dz.U. poz. 1442) określa minimalne wymagania oprogramowania dla sprzętu komputerowego w szkołach w załączniku nr 1, skupiając się na aplikacjach umożliwiających realizację zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych z wykorzystaniem TIK.
Tabela 1 Szczegółowy opis wymagań.
Kategoria Wymagań | Szczegółowy Opis Wymagań |
|---|---|
System operacyjny | 64‑bitowy, w języku polskim, wspierany aktualizacjami bezpieczeństwa, kompatybilny z technologiami asystującymi (np. czytniki ekranu). |
Przeglądarka internetowa | Obsługa standardów HTML5, JavaScript, WebRTC do wideokonferencji i zasobów edukacyjnych online. |
Edytor tekstu | Tworzenie, edycja dokumentów z formatowaniem, wstawianie obrazy, tabeli oraz skrótów, możliwość zapisu do PDF, kompatybilność z formatami Word (.docx, .doc). |
Arkusz kalkulacyjny | Obliczenia, formuły, wykresy, analiza danych, obsługa makr, kompatybilność z plikami Excel (.xlsx). |
Prezentacje | Tworzenie slajdów z animacjami, multimediami, eksport do PDF/video, kompatybilność z plikami PowerPoint (.pptx). |
Poczta elektroniczna | Klient z obsługą IMAP/POP3, załącznikami, kalendarzem i kontaktami. |
Grafika rastrowa | Edycja obrazów (kadrowanie, filtry, warstwy), obsługa standardowych formatów plików zdjęciowych (.jpeg, .png). |
Grafika wektorowa | Rysowanie kształtów, diagramy, obsługa standardowych formatów plików zdjęciowych (svg, .pdf). |
Bazy danych | Podstawowe operacje CRUD, zapytania SQL dla zastosowań edukacyjnych. |
Środowisko programowania | Edytor kodu z podświetleniem składni oraz debuggerem. |
Multimedia (wideo/dźwięk) | Edycja podstawowa (cięcie, efekty), odtwarzanie formatów multimedialnych (.mp4, .wav). |
Oprogramowanie antywirusowe | Funkcje automatycznego skanowania, aktualizacje bazy wirusów, ochrona w czasie rzeczywistym. |
Narzędzia AAC (alternatywnej komunikacji) | Text‑to‑speech, synteza mowy, czytniki ekranu kompatybilne z systemem. |
Komunikacja i praca grupowa | Obsługa wideokonferencji, czatów grupowych, edycji dokumentów online. |
Tabela 2 dopasowuje listę kluczowych wymagań funkcjonalnych określonych w rozporządzeniu do popularnych i najlepszych dostępnych w Polsce propozycji oprogramowania płatnego oraz bezpłatnego dla szkół.
Tabela 2 Oprogramowanie komercyjne i proponowana alternatywa.
Kluczowe wymaganie funkcjonalne | Oprogramowanie płatne/komercyjne | Oprogramowanie bezpłatne/darmowe |
|---|---|---|
System operacyjny | Windows 11 Pro/Education | Ubuntu Linux, ChromeOS |
Przeglądarka internetowa | Microsoft Edge, Google Chrome | Mozilla Firefox, Chromium |
Edytor tekstu | Microsoft Word (Microsoft 365 Education) | LibreOffice Writer, OpenOffice Writer |
Arkusz kalkulacyjny | Microsoft Excel (Microsoft 365 Education) | LibreOffice Calc, OpenOffice Calc, |
Prezentacje | Microsoft PowerPoint (część Microsoft 365) | LibreOffice Impress, OpenOffice Impress |
Poczta elektroniczna | Microsoft Outlook (Microsoft 365) | Mozilla Thunderbird |
Grafika rastrowa | Adobe Photoshop (płatne), Canva Affinity | GIMP |
Grafika wektorowa | Adobe Illustrator (płatne), Canva Affinity | Inkscape |
Bazy danych | Microsoft Access (część MS 365) | LibreOffice Base, OpenOffice Base |
Środowisko programowania | Visual Studio Code (Microsoft) | Notepad++, Scratch, Python IDLE |
Multimedia (wideo/dźwięk) | Clipchamp (w MS 365) , Audacity (częściowo płatny) | Kdenlive, Shotcut (wideo) |
Oprogramowanie antywirusowe | Microsoft Defender (Windows Security), ESET Protect Entry (płatne), | ClamAV, Avast Free |
Narzędzia AAC (text‑to‑speech itp.) | Immersive Reader (MS 365 Education) | eSpeak, NVDA |
Komunikacja i współpraca | Microsoft Teams, Google Meet (w ramach MS/Google) | Jitsi Meet |
