Sztuka budzenia uczuć
Aż do XIX wieku pejzaż był w malarstwie gatunkiem podrzędnym, tolerowanym, o ile towarzyszył mu sztafaższtafaż w postaci nimf, bogów lub herosów. Artyści dostosowywali krajobraz do obowiązujących kanonów estetycznych, przez co poprawiali przyrodę, niedoskonałą w swej istocie. Naturalne, a więc dzikie, nieuporządkowane i chaotyczne piękno długo nie mogło zyskać aprobaty artystów, krytyków i widzów. Zmienił to dopiero romantyzm. Jednak nawet nowy gust i śmiała wyobraźnia tej epoki nie były w stanie zaakceptować wszystkiego. Na przykład Morze lodu Caspara Davida FriedrichaCaspara Davida Friedricha nie zostało sprzedane za życia artysty, ponieważ wydawało się publiczności zbyt dziwne i niepokojące.
1) Poszukaj w internecie lub w bibliotece informacji na temat ogrodu angielskiego i ogrodu francuskiego. Zapoznaj się z treścią lub opisami zdjęć obu typów założeń i wynotuj podstawowe różnice w ich kompozycji.
2) Zastanów się, jaki typ krajobrazu najbardziej ci odpowiada. Wolisz morze czy góry? O jakiej porze roku i w jakiej scenerii natury? Sprecyzuj swoje preferencje estetyczne.
3) Przygotuj słowa klucze związane z pojęciem gotycyzmu
.
Pamiętajcie o ogrodach
Pamiętajcie o ogrodach
Przecież stamtąd przyszliście
W żar epoki użyczą wam chłodu
Tylko drzewa, tylko liścieŹródło: Jonasz Kofta, dostępny w internecie: https://ising.pl/jonasz-kofta-pamietajcie-o-ogrodach-tekst.
Wykonaj poniższe polecenia:
Wyjaśnij różnice między ogrodem angielskim a ogrodem francuskim. Określ ich kompozycję, główną ideę oraz uczucia, jakie miały wzbudzać w oglądających. Przyporządkuj poniższe cechy do właściwych grup, a następnie sformułuj na ich podstawie dłuższą wypowiedź.
dalekie widoki, wzbudzanie podziwu, „świątynie dumania”, rośliny przycinane i formowane, funkcja reprezentacyjna, gra perspektywą, podporządkowanie przyrody człowiekowi, nieregularność, założenia podobne do naturalnego krajobrazu, porządek, bogactwo kształtów, oznaka prestiżu właściciela, malowniczość, dostosowanie do rzeźby terenu, sztuczne ruiny, powrót do natury, wzniosłość, skłanianie do zadumy, symetria, geometria, przepych
| OGRÓD FRANCUSKI | |
|---|---|
| OGRÓD ANGIELSKI |
Określ, co najbardziej cię zachwyca w pejzażu (sprawia przyjemność lub budzi emocje). Spróbuj przełożyć
swoje preferencje na kategorie estetyczne: piękno, tragizm, wzniosłość, brzydota, wdzięk, patos, inne.
Caspar David Friedrich
Caspar David Friedrich
Caspar David FriedrichCaspar David Friedrich (1774‑1840) – jeden z największych mistrzów XIX‑wiecznego malarstwa pejzażowego, który ucieleśnia romantyczny mit artysty samotnika, nadwrażliwego indywidualisty o skomplikowanej osobowości, nierozumianego przez otoczenie i boleśnie doświadczonego przez los. Gdy miał siedem lat, jego matka zmarła na ospę, a siostra – na tyfus. Kilka lat później brat w porze topnienia lodów utonął w jeziorze. Niewykluczone, że te tragiczne wydarzenia wpłynęły na melancholijną wymowę dzieł artysty i często pojawiający się w nich motyw śmierci. Centrum zainteresowań Friedricha stanowiły przyroda i refleksja na temat samotności człowieka, zwłaszcza – jego małości wobec potęgi natury. Swoje majestatyczne, wzniosłe pejzaże artysta tworzył z pamięci lub wyobraźni, zawsze w pracowni, nigdy w plenerze. Twierdził, że malarz powinien malować nie tylko to, co widzi przed sobą, lecz także to, co dostrzega oczami duszy. Jego wizyjne dzieła emanują niezwykłą aurą tajemniczości, tęsknoty i grozy. Do najsłynniejszych dzieł Friedricha należą m.in. Krzyż w górach (1808), Mnich nad brzegiem morza (1808‑1810), Skały kredowe Rugii (1818), Na żaglowcu (1818‑1819).
Zapoznaj się z obrazami Caspara Davida Friedricha dostępnymi w internecie. Zamieść poniżej te z nich, które szczególnie zwróciły twoją uwagę. Opisz swoje odczucia.
Zapoznaj się z opisem wybranego obrazu Caspara Davida Friedricha. Opisz swoje odczucia.
Określ, w jaki sposób został wyróżniony bohater obrazu Wędrowiec nad morzeem mgły.
Wędrowiec nad morzem mgły
Wędrowiec nad morzem mgłyWędrowiec nad morzem mgły to swoisty manifest romantyzmu. Przedstawia samotnika stojącego na krawędzi przepaści, wpatrzonego w nieznane, w horyzont niknący za chmurami. U jego stóp rozciąga się nieforemna przestrzeń spowita całunem mgły. Zastanawiamy się, co widzi i czuje podróżnik. Czy jest zagubiony? Czy kontempluje piękno krajobrazu? A może obcuje z Bogiem, utożsamionym z naturą? Odbiorca sam może odpowiedzieć na te pytania. Malarz ukazał bohatera od tyłu, dzięki czemu pozwolił widzowi, by się z nim identyfikował. Morze jest znakiem nieskończoności, mgła symbolizuje to, co nieokreślone, natomiast góra, będąca granicą między niebem a ziemią, sprzyja medytacji i epifanii. Friedrich zobrazował tu romantyczne doświadczanie natury jako tajemniczej przestrzeni duchowej, sprzyjającej głębokiej, religijnej refleksji człowieka.
Wykonaj poniższe polecenia i odpowiedz na pytania:
Czy zgadzasz się z zaproponowaną interpretacją obrazu? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Kim, twoim zdaniem, mógłby być ów wędrowiec? Podróżnikiem, nieszczęśliwym poetą, surowym pastorem, a może duchem czekającym na przeprawę do innego świata? Zaproponuj własną interpretację.
Wyjaśnij, czym różni się romantyk wpatrzony w naturę od racjonalisty obserwującego przyrodę.
Góra zawsze była miejscem sacrum. Połącz nazwy z funkcjami gór otaczanych przez ludzi szczególną czcią.
miejsce Przemienienia Pańskiego, ostoja sztuki, siedziba Apollina i Muz, miejsce ukrzyżowania Chrystusa, miejsce przekazania Mojżeszowi tablic z dziesięciorgiem przykazań, siedziba najważniejszych bogów greckich
| Parnas | |
| Tabor | |
| Olimp | |
| Synaj | |
| Golgota |
Wymień romantycznych bohaterów literackich, którzy, stojąc na szczycie góry, doznali przeżyć mistycznych lub przeszli przemianę duchową.
Poetyka wzniosłości
Morze lodu należy do najbardziej tajemniczych obrazów w historii malarstwa. Mimo wielu znakomitych i przekonujących interpretacji wciąż pozostaje zagadką. Tematem płótna jest wrak niewielkiego okrętu, który uwięziony został w zamarzniętym morzu. To nie on jednak znajduje się na pierwszym planie obrazu. Głównym bohaterem
są tu realistycznie namalowane zwały przytłaczającej go, popękanej i spiętrzonej kry, przypominające roztrzaskane skały lub połamane płyty nagrobne. Friedrich przedstawił dramatyczne, nieklasyczne piękno surowego północnego krajobrazu. Odtworzył pejzaż tragiczny, wykreowany przez groźną, niszczącą potęgę przyrody. Zainspirowała go głośna wyprawa polarna zorganizowana w latach 1819‑1820 przez angielskiego żeglarza i odkrywcę Edwarda Williama Parry’egoEdwarda Williama Parry’ego. Miał nadzieję na wyznaczenie nowej drogi z Europy do wschodniej Azji przez Morze Arktyczne wzdłuż północnych wybrzeży Ameryki Północnej. Ekspedycja zakończyła się niepowodzeniem i zatonięciem dwóch statków: Hecla i Griper. Okręt na obrazie symbolizuje więc próżne wysiłki ludzkości, by okiełznać naturę. Jednak nasuwają się też inne skojarzenia. Może chodzi o kruchość egzystencji człowieka w obliczu żywiołów lub boskiej wieczności? A może jest to metaforyczny obraz śmierci jako nieuchronnego kresu podróży przez życie? Te pytania świadczą o klasie płótna i stanowią jeden z wyznaczników arcydzieła – wielowymiarowego, niepoddającego się łatwo jednej interpretacji.
Gorączka romantycznaJako indywidualność natura została obdarzona przez romantyków (podobnie jak i przez mistyków) językiem [...]. Natura nie tylko mówi, ale i pisze. Ileż razy i jakże natrętnie strumyk
gadałdo romantycznego poety! Drzewaszeptały! Wiatrprzynosił wieści! A znana od wieków, ulubiona przez romantykówmowa kwiatów! [...] A hieroglify ruin, które natura z kultury obróciła w część własną! Cała natura ciągle dawała znaki, pozostawiła wszędzie ślady swejrozumiejącejduchowej działalności. Tworzyła księgę otwartą dla wszystkich, ale nie przez wszystkich rozumianą. [...] Niesłuszny byłby wszakże wniosek, że Natura została przez romantyzm jedynie uwielbiona jako siła opiekuńcza, przyjazna i życzliwa. Stosunek romantyków do natury był ambiwalentnyambiwalentny, wartościować ją potrafili rozmaicie, nieraz wieloznacznie, nieraz skrajnie, przerzucając się od uwielbień do oskarżeń, od ukojenia do rozdarcia. [...] Matka Natura przedzierzga się w macochę, z żywicielki może przekształcić się w niszczycielkę, jej płodność może budzić zarówno zachwyt, jak i apokaliptyczne przerażenie. Można ją podziwiać, można się jej bać.Źródło: Maria Janion, Gorączka romantyczna, Gdańsk 2007, s. 214–215.
Wykonaj poniższe polecenia i odpowiedz na pytania:
Opisz wrażenia, jakie wzbudził w tobie opis obrazu Friedricha Morze lodu. Jakie uczucie obudziło to dzieło? Określ własną hierarchię zaproponowanych określeń.
Ułóż słowa klucze, zaczynając od najważniejszego: smutek, poruszenie, zgorszenie, zaniepokojenie, rozbawienie, obojętność, nuda, rezygnacja, przygnębienie, zaciekawienie, zmieszanie, groza, zachwyt, inne.
Do poniższych zagadnień dopasuj określenia, które pomogą ci opisać postawowe cechy kompozycji Friedricha.
Paleta kolorystyczna obrazu, Temperatura barw, Dynamika, Funkcja tła, Konwencja przedstawienia, Zastosowane kategorie estetyczne, Wykorzystane symbole, Uczucia, które wywołuje obraz
| Zagadnienia | Określenia służące do opisu kompozycji |
|---|---|
| Paleta kolorystyczna obrazu | |
| Temperatura barw | |
| Dynamika | |
| Funkcja tła | |
| Konwencja przedstawienia | |
| Zastosowane kategorie estetyczne | |
| Wykorzystane symbole | |
| Uczucia, które wywołuje obraz |
Wymień utwory literackie, w których pojawia się motyw okrętu lub żeglowania jako metafory życia człowieka.
Zinterpretuj sens alternatywnego tytułu obrazu – Zatonięcie nadziei.
Określ, w jakim sensie obraz Caspara Davida Friedricha jest wzniosły. Podaj, co jest w nim źródłem wzniosłych uczuć.
Księga natury
lub natura jako księga
– określ, w której epoce przed romantyzmem rozpowszechniła się ta metafora.
Omów sposób, w jaki romantycy czytali w księdze natury.
Określ, do jakiego gatunku literackiego zaliczysz księgę natury widzianą twoimi oczami.
Propozycja dodatkowego zadania dotyczącego interpretacji porównaczej dzieł sztuki dla uczniów na poziomie rozszerzonym:
Odniesienia do podstawy programowej:
określa przemiany konwencji i ich przenikanie się w utworach literackich; rozpoznaje odmiany synkretyzmu (rodzajowego, gatunkowego) oraz interpretuje jego znaczenie;
odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
tworzy spójne wypowiedzi w formie interpretacji porównawczej.
Widok Warszawy od strony Pragi to dzieło Bernarda Bellotta, zwanego CanalettemCanalettem młodszym (1721‑1780). To nadworny malarz Stanisława Augusta Poniatowskiego, twórcy wedutwedut i obrazów o tematyce historycznej lub antycznej. Płótno przedstawiające tzw. krajobraz miejski charakteryzuje się drobiazgowością w oddaniu realiów XVIII‑wiecznej Warszawy (architektury, powozów, mody, a nawet fizjonomii postaci). Malownicze elementy pejzażu – rozległa partia nieba, wstęga rzeki czy roślinność – nie odgrywają tu kluczowej roli. Przyroda stanowi jedynie tło, uzupełnienie właściwej sceny: harmonijne i wyidealizowane otoczenie człowieka.
Odnosząc się do obrazów Friedricha, obrazu Bellotta, a pośrednio także do sentymentalnej poezji Franciszka Karpińskiego, wyjaśnij różnicę w przedstawianiu (obrazowaniu) przyrody w klasycyzmie i romantyzmie.
melancholia, racjonalność, spokój, sielankowość, pejzaż arkadyjski, element grozy, antropocentryczny punkt widzenia, temat niesamodzielny, harmonia, naturocentryczny punkt widzenia, temat samodzielny, uduchowienie przyrody, tajemniczość, potęga żywiołów, precyzyjny rysunek, idealizacja, pejzaż tragiczny, mistycyzm, bogata symbolika, uporządkowanie
| PEJZAŻ KLASYCYSTYCZNY | |
|---|---|
| PEJZAŻ ROMANTYCZNY |
Wypisz różnice między pejzażem klasycystycznym i romantycznym.
Inne dzieła przedstawiające krajobrazy romantyczne
Camille Corot, Poranek (Taniec nimf) ok. 1850, Francja. W lesie na polanie tańczą kobiety.
Thomas Cole, Światło księżyca, 1834, Stany Zjednoczone. Na trawie siedzą dwie osoby. Obok nich leżą owce. Dalej rosną drzewa. Nieopodal przepływa rzeka. Po drugiej stronie rzeki widać grób. W pobliżu znajduje się wieża zamkowa. W oddali są góry. Na niebie świeci księżyc, który wyłania się zza chmur.
John Martin, Bard, 1817, Wielka Brytania. Na szczycie skały stoi mężczyzna i trzyma w rękach harfę. Na dole jadą żołnierze. Na tle gór stoi zamek.
Eugène Delacroix, Wrak statku, 1862, Francja. Na pierwszym planie otwór skalny, o który uderzają morskie fale. W wodzie tonie statek. Pozostał z niego tylko wrak, na którym siedzi człowiek. W pobliżu skał schroniły się dwie osoby.
Karl Friedrich Schinkel, Katedra gotycka z tęczą nad morzem, 1815, Niemcy. Na pierwszym planie piękna katedra gotycka. Naprzeciwko niej rosną drzewa. Na niebie widać tęczę. Do katedry podąża tłum. W pobliżu znajduje się zamek.
John Constable, Studium chmur, 1822, Wielka Brytania. Piękne niebo, po którym płyną różnorakie chmury.
Johann Christian Clausen Dahl, Widok Drezna, 1800, Norwegia. W tle rozciąga się piękna panorama miasta. Płynie rzeka. W wodzie stoją konie, na których siedzą żołnierze. Na brzegu rzeki siedzi jakaś postać. Na trawie stoją stoliki, przy których rozmawiają ludzie.
William Turner, Widok Mont Blanc, 1803, Wielka Brytania. W tle znajdują się ogromne góry. Nad brzegiem jeziora siedzą ludzie.
Thomas Girtin, Opactwo Guisborough, 1801, Wielka Brytania. Na pierwszym planie kościół.
Carl Gustav Carus, Pomnik ku czci Goethego, 1832, Niemcy. Na pierwszym planie grobowiec, na którym w centrum leży harfa. Po dwóch stronach grobowca anioły. W tle góry, nad którymi unosi się mgła.
Zaproponuj własne tytuły dziesięciu powyższych obrazów. Do każdego z nich dopisz również słowa klucze.
Zaproponuj własny tytuł do obrazu przedstawiającego krajobraz romantyczny.
Nastrój melancholii i gotycyzm
Obraz Opactwo w lesie dębowym przedstawia uduchowiony i melancholijny pejzaż. Tematem kompozycji jest pogrzeb w zrujnowanym opactwie. Zimowa pora i cmentarz nawiązują do przemijania i śmierci. Uschnięte, kalekie drzewa i ruiny gotyckiego portalu zdają się bronić dostępu do tajemniczego świata, opromienionego porannym światłem jutrzenki – symbolizującej zmartwychwstanie. Dąb to drzewo święte, symbol siły, długowieczności i nieśmiertelności. Być może właśnie tego pragnął autor płótna. Istnieje bowiem hipoteza, że Friedrich zaprojektował
w tym obrazie własny pogrzeb. To nastrojowe dzieło zakupił król pruski Fryderyk Wilhelm III na prośbę swego nastoletniego (osieroconego przez matkę) syna, oczarowanego poetycką aurą obrazu.
Wykonaj poniższe polecenia i odpowiedz na pytania:
Spośród podanych określeń wybierz cztery, które odnoszą się do malarstwa romantycznego (na przykładzie Opactwa w lesie dębowym).
- Tematyka mitologiczna lub zaczerpnięta z antyku.
- Natura przedstawiona jako tajemnicza i groźna dla człowieka.
- Kompozycja harmonijna i pełna spokoju.
- Światło i kolor jako ważne środki wyrazu o charakterze symbolicznym.
- Teatralne upozowanie postaci, uczucia wyrażone przez gest i mimikę.
- Jasna, pogodna i świetlista tonacja kolorystyczna.
- Motywy podkreślające samotność i tragizm człowieka.
- Poetyka wzniosłości, melancholijny nastrój kompozycji.
Wymień cztery cechy malarstwa romantycznego.
Czy, twoim zdaniem, obraz Caspara Davida Friedricha Opactwo w lesie dębowym mógłby zilustrować powieść gotycką lub klasyczny horror? Uzasadnij odpowiedź.
Marian Ursel, Romantyzm, Wrocław 2004, s. 80–81.
Uzupełnij zdanie.
Obecna w sztuce i literaturze romantyzmu skłonność do nasycania treści utworu motywami okropności, zbrodni, szaleństwa czy nieokiełznanych namiętności to .................
Opisz średniowieczną symbolikę bramy lub portalu katedry.
Wyjaśnij, czym jest poezja ruin. Podaj utwory literackie, w których występuje ten motyw (niekoniecznie ruin gotyckich) i wyjaśnij, jaką funkcję on pełni.
Wymień typowe elementy scenerii gotyckiej
.
Wymień typowe elementy fabuły horroru gotyckiego i podaj przykłady tego typu filmów lub komiksów.
Moda na gotyk
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1WNmOMBeX78v
Zwiastun filmu pt.: „Horror Draculi”.
Współczesny styl gotycki ukształtował się w latach 80. XX wieku w Wielkiej Brytanii. Korzeniami sięga jednak romantyzmu. Trend ten przejawia się w literaturze (powieści o wampirach), filmie (horrory), muzyce (new romanticnew romantic, rock gotycki, dark wavedark wave) i modzie (dark glamourdark glamour, cyber gothcyber goth). Popkultura jest wręcz zafascynowana śmiercią, makabrą i koszmarem, czego przejawem jest np. wszechobecny motyw czaszki (jako nadruk na odzieży czy element biżuterii). Styl gotycki wiąże się również z subkulturą nastoletnich gotów (goth subculture), których uważa się za ostatni bastion czarnego romantyzmu ze względu na ich indywidualizm, wyobcowanie i upodobanie do ezoteryki i wampiryzmu.
Postać wampira pojawiła się na kartach literatury pięknej w okresie romantyzmu. Już w 1748 roku ukazał się utwór Heinricha Augusta Ossenfeldera pt. Der Vampir, jednak oficjalnie za pierwsze „wampiryczne” dzieło literackie uznaje się balladę Johanna Wolfganga Goethego Narzeczona z Koryntu (1797), w której pojawia się postać umarłej narzeczonej powstałej z grobu. W 1819 roku został wydany utwór WampirWampir Johna Williama Polidoriego, będący zapowiedzią charakterystycznych do dziś rysów postaci męskiego wampira.
Podstawą dla XX‑wiecznych filmów grozy była jednak powieść Dracula Brama Stokera z 1897 roku. Ta historia i jej liczne ekranizacje weszły do klasyki współczesnego horroru.
W lekcji możesz obejrzeć zapowiedź filmu z końca lat 50., w którym w roli hrabiego Draculi zadebiutował znakomity aktor brytyjski Christopher LeeChristopher Lee. Obraz wyprodukowała wytwórnia Hammer Film Productions, specjalizująca się w realizacji gotyckich horrorów w gwiazdorskiej obsadzie. Wcześniej tytułową rolę w filmie Dracula (1931, reż. Tod BrowningTod Browning) zagrał kultowy węgierski aktor Bela LugosiBela Lugosi. Co ciekawe, Lugosi identyfikował się z postacią Draculi. Po śmierci został nawet pochowany w stroju wampira.
Jeżeli interesujesz się tematyką wampiryczną, sięgnij po znane opracowanie Marii Janion pt. Wampir. Biografia symboliczna (Gdańsk 2002). Dużo informacji na temat gotycyzmu znajdziesz z kolei w pracy Anny Gemry – Od gotycyzmu do horroru. Wilkołak, wampir i monstrum FrankensteinaFrankensteina w wybranych utworach (Wrocław 2008).
Poniższe fotografie przedstawiają fanów stylu goth. Kostium i kapelusz z woalką modelki na drugim zdjęciu nawiązują do romantycznej mody wiktoriańskiej, czerwone soczewki i blada cera sugerują natomiast fascynację wampiryzmem. Na kolejnym zdjęciu zaprezentowano lidera Jacquy Bitch (francuskiego zespołu grającego muzykę z pogranicza electro‑industrialu i rocka) na koncercie z 2009 roku na Castle Party. Jest to jeden z największych w Europie festiwali rocka gotyckiego, odbywa się latem w malowniczym średniowiecznym zamku w Bolkowie na Dolnym Śląsku.
Stylistyką gotycką inspirują się również wielcy kreatorzy mody. Luksusowa kolekcja Versace, określona mianem gothic charm, wykorzystuje mroczną czerń, element makabry (makijaż i trupia bladość modelek) oraz symbole religijne.
Wykonaj poniższe polecenia:
Sięgnij do dowolnego źródła informacji i wyjaśnij hasła: rock gotycki
i subkultura gotycka
. Wynotuj charakterystyczne dla nich tematy i motywy o genezie romantycznej.
Przygotuj głos w dyskusji na temat: Współczesna popularność stylu gotyckiego
. Wyszukaj w internecie materiały ilustracyjne, które kojarzą się z tym stylem (możesz je dodać poniżej). Jak sądzisz, z czego wynika jego popularność?
Przygotuj głos w dyskusji na temat: Współczesna popularność stylu gotyckiego
.
Wymień romantyczne elementy pejzażu.
Zadaniowo
Zredaguj głos w dyskusji na temat: Czy we współczesnej sztuce lub kulturze wizualnej można odnaleźć inne wątki, tematy lub toposy romantyczne?
Wyjaśnij, kogo (i z jakiego powodu) Juliusz Słowacki określił mianem poety ruin
w poniższej przedmowie do Balladyny. Wskaż elementy romantycznego pejzażu w cytowanym fragmencie.
KOCHANY POETO RUIN! Pozwól, że pisząc do ciebie zacznę od apologu, który mi opowiedziano nad Salaminy zatoką. Stary i ślepy harfiarz z wyspy Scio przyszedł nad brzegi Morza Egejskiego, a usłyszawszy z wielkim hukiem łamiące się fale myślał, że szum ów pochodził od zgiełku ludzi, którzy się zbiegli pieśni rycerskich posłuchać. – Oparł się więc na harfie i śpiewał pustemu morza brzegowi: a kiedy skończył, zadziwił się, że żadnego ludzkiego głosu, żadnego westchnienia, żadnego pieśń nie zyskała oklasku. Rzucił więc harfę precz daleko od siebie, a te fale, które śpiewak mniemał tłumem ludzkim, odniosły złote pieśni narzędzie i położyły mu je przy stopach. I odszedł od harfy swojej smutny Greczyn nie wiedząc, że najpiękniejszy rapsod nie w sercach ludzi, ale w głębi fal Egejskiego Morza utonął.
Źródło: Juliusz Słowacki, Balladyna, Warszawa 2005.
Wyobraź sobie, że twoje słowa tworzą ogród, który możesz urządzić w stylu angielskim lub francuskim. Wyraź opinię na temat wybranego obrazu zamieszczonego w tej lekcji, a swojej wypowiedzi nadaj styl nawiązujący do idei i kompozycji ogrodu angielskiego lub ogrodu francuskiego.
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji.
Słowa klucze: gotycyzm, poetyka wzniosłości, pejzaż, natura, poezja ruin, góry, księga natury, ogród angielski, ogród francuski.