Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1BrKDQLSsXDK1

Wspólna pieśń

Rysunek przedstawia cztery bocianie gniazda na tle niebieskiego nieba. Gniazda umieszczone są na wysokich słupach. W dwóch siedzą trzy bociany, a w jednym tylko dwa, w jednym z gniazd są cztery bociany, jeden bocian stoi poza gniazdem. Bociany są białe, mają czarne ogony i czerwone dzioby.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Gdyby wymieniać łączące wszystkich Polaków elementy kultury, jako jeden z ważniejszych moglibyśmy wskazać polski hymn narodowy. Śpiewamy go nie tylko w podniosłych i poważnych momentach, ale i w chwilach wielkiej radości, np. podczas sportowych sukcesów Polaków.

Polecenie 1
RyrAd5pFYK6ei
Jakie uczucia można zauważyć u ludzi uczestniczących w prezentowanych wydarzeniach?.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
RPD6E2WUzBIfL
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
R1dCwr02beP35
Generał Harold Alexander (z lewej) i generał Władysław Anders (drugi z lewej), Monte Cassino, 24 maja 1944 r.
Źródło: domena publiczna.
R1LBUTeJ2IFae
Uczniowie podczas śpiewania hymnu
Źródło: domena publiczna.
RdtY3f0ByEMUz
Apel harcerski hufca ZHP Warszawa Praga Północ
Źródło: Maria Pietrusiewicz, licencja: CC BY-SA 4.0.
Polecenie 2

Wysłuchaj nagrania hymnu lub przeczytaj tekst pieśni. Opowiedz jej treść tak, jak ją rozumiesz. Pomogą ci w tym objaśnienia trudnych słów.

RMwKMMHh2R9Wt
Mazurek DąbrowskiegoJózef Wybicki
Józef Wybicki Mazurek Dąbrowskiego

Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.

Ref. Marsz, marsz, DąbrowskitygrGfVI2d_000tp001Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodemtygrGfVI2d_000tp002przewodem
Złączym siętygrGfVI2d_000tp003Złączym się z narodem.

PrzejdziemtygrGfVI2d_000tp004Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
BędziemtygrGfVI2d_000tp005Będziem Polakami.
Dał nam przykład BonapartetygrGfVI2d_000tp006Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Jak CzarnieckitygrGfVI2d_000tp007Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany –
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabanytygrGfVI2d_000tp008tarabany.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Mazurek Dąbrowskiego Źródło: Józef Wybicki, [na podstawie:] https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/mazurek-dabrowskiego.html [dostęp 7.08.2023], domena publiczna.
tygrGfVI2d_000tp001
tygrGfVI2d_000tp002
tygrGfVI2d_000tp003
tygrGfVI2d_000tp004
tygrGfVI2d_000tp005
tygrGfVI2d_000tp006
tygrGfVI2d_000tp007
tygrGfVI2d_000tp008

O autorze

Józef Wybicki18221747

Józef Wybicki

Polski pisarz, polityk, poseł na sejm i autor słów „MazurkatygrGfVI2d_000tp009Mazurka Dąbrowskiego”.

R4xYl2OFnBTcM1
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Ćwiczenie 1

Czy wiesz, w jakich okolicznościach powstał nasz hymn? Przeczytaj tekst
o „Mazurku Dąbrowskiego”.

RJTscDobhC9lp
(Uzupełnij).
Dzieje naszego hymnu
Dzieje naszego hymnu

Jak to często z pieśniami bywa, powstają w trudnych czasach: wtedy, gdy ich autorom jest źle, gdy cierpią i tęsknią. Powstają ku pokrzepieniu serc, po to, by podnieść słuchaczy (i samego autora) na duchu, tchnąć w nich nadzieję i wiarę w lepsze jutro. Nie inaczej było z „Mazurkiem Dąbrowskiego”. Ale po kolei.

Jak dowiecie się z lekcji historii, losy naszego kraju toczyły się różnie. Był okres świetności, ale też i taki, gdy Polska przestała istnieć na mapie Europy. Stało się to w XVIII wieku, kiedy nasi dawni sąsiedzi, Rosja, Prusy i Austria, postanowili zagarnąć polskie ziemie i podzielić je między siebie. Dokonali tego w trzech rozbiorach.
Po ostatnim, w 1795 roku, do Polski nie należała już ani jedna najmniejsza wieś.

Polacy nie pogodzili się jednak z utratą państwa. Ich serca nigdy nie przestały być polskie: waleczne i pełne oddania utraconej ojczyźnie. Wielu Polaków wyjechało wtedy do Francji, Włoch i innych krajów Europy. Tam zaczęli organizować własną armię. Jej główny obóz powstał we Włoszech, w Reggio nell’Emilia [czyt. redżdżio nel emilia], a na jej czele stanął generał Jan Henryk Dąbrowski.

Pewnego dnia polski obóz w Reggio nell’Emilia odwiedził Józef Wybicki, polityk i współpracownik generała Dąbrowskiego, wielbiciel muzyki. Wzruszony niezłomną wiarą żołnierzy w odzyskanie kraju, stworzył dla nich pieśń. Rytmiczną i prostą, idealną do marszu. Melodię wypełniały słowa otuchy, że oto jeszcze Polska nie zginęła, choć zniknęła z mapy. I że wszystko jest możliwe, bo nadzieja umiera ostatnia.
Po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku.

Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego? Źródło: Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego?, dostępny w internecie: http://www.zssp.org.pl/przeslane_pliki/materialy_7/HISTORIA%20WOS%20KL.%204-8.pdf [dostęp 7.08.2023].
Polecenie 3
Riym40xzumv4M
Ile lat nie było Polski na mapie Europy?.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
R1PQRDHuhqs2k11
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RTAqsRyLT4ipr
Ćwiczenie 2
zadanie interaktywne
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3
Rifb9dRuyjBD0
Wypisz z tekstu hymnu wszystkie czasowniki, dzieląc je na te w liczbie mnogiej i w liczbie pijeynczej czasowniki w liczbie mnogiej Możliwe odpowiedzi: 1. nie zginęła, 2. będziem, 3. mówi, 4. dał, 5. żyjemy, 6. wzięła, 7. biją, 8. przejdziem, 9. złączym, 10. odbijemy, 11. słuchaj, 12. mamy zwyciężać czasowniki w liczbie pojedynczej Możliwe odpowiedzi: 1. nie zginęła, 2. będziem, 3. mówi, 4. dał, 5. żyjemy, 6. wzięła, 7. biją, 8. przejdziem, 9. złączym, 10. odbijemy, 11. słuchaj, 12. mamy zwyciężać
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 4

Jak sądzisz, dlaczego autor zastosował tak dużo czasowników w 1. osobie liczby mnogiej (my)? Zapisz w polu poniżej swoją odpowiedź.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 5
RQOrT5SDPkNGY1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
RN1nndEWaKLOm
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 7
R1S304j2opkKH1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Zastanów się nad znaczeniami słów „ojczyzna” i „obczyzna”. Jak je rozumiesz? Podaj w zeszycie ich własną definicję.
Porównaj swoje notatki z innymi uczniami. Czy wasze opinie są podobne, a może się różnią? Porozmawiajcie o tym w klasie.

R1TeAAI3oROel
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 9

Zbadaj nasz hymn narodowy pod kątem literackim. Odpowiedz w zeszycie na pytania.

  • Jak myślisz, dlaczego w tytule jest nazwisko Dąbrowskiego, a nie autora tekstu, Józefa Wybickiego?

  • Kto wypowiada się w utworze? Zwróć uwagę na liczbę mnogą czasowników.

  • Jakimi słowami autor wzywa Polaków do działania?

  • Nazwij uczucia Polaków wyrażone w utworze.

  • Czy ten tekst jest smutny, czy pełen energii, radosny? Uzasadnij swoje zdanie.

R1S3xLz03L5kT
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 10

Zwróć uwagę na budowę pieśni i przeczytaj tę część, która powtarza się po każdej zwrotce. Jak nazywamy taką część tekstu? Zapisz w zeszycie swoją propozycję definicji tego elementu utworu.

uzupełnij treść
Polecenie 4

Obejrzyjcie rysunki malarza Juliusza Kossaka do tekstu „Mazurka Dąbrowskiego”. lub zapoznajcie się z ich opisami. Powstały one pod koniec XIX wieku.

  • Czy waszym zdaniem artysta dobrze oddał nastrój tej pieśni?

  • Czy ilustracje pokrywają się z waszymi wyobrażeniami?

  • Czy tekst pod ilustracjami odpowiada współczesnej wersji hymnu? Jakie zauważacie różnice?

Porozmawiajcie o tym.

Polecenie 5

Włącz muzykę i zaśpiewaj hymn, wykonaj go na stojąco. Hymn państwowy jest jednym z symboli narodowych, dlatego jesteśmy mu winni szacunek.

R1JmROKr70Wat
Mazurek Dąbrowskiego – linia melodyczna Mazurek Dąbrowskiego – linia melodyczna Źródło: domena publiczna.
1
Ćwiczenie 11

Jakie uczucia towarzyszyły ci w czasie śpiewania „Mazurka Dąbrowskiego”? Opisz je w polu poniżej. Podziel się swoimi odczuciami z innymi.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 11
R1D4UDFFnfnt7
(Uzupełnij).
Polecenie 6

Naucz się słów „Mazurka Dąbrowskiego” na pamięć.

tygrGfVI2d_000tp009