RLQN8IXMbJGzE
Kolorowy rysunek przedstawia trzy lecące zielone gęsi na białym tle. Na dole ilustracji są kępki zielonej trawy.

Konstanty Ildefons Gałczyński Teatrzyk Zielona Gęś

Zielone gęsi
Źródło: Pixabay, licencja: CC BY 3.0.

Teatrzyk Zielona Gęś ma zaszczyt przedstawić

Warto wiedzieć

„Teatrzyk Zielona Gęś” to zbiór miniaturowych scenek dramatycznych autorstwa Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Historie opisane w Teatrzyku bawią i uczą, bowiem każda nich zawiera morał. Autor scenek posługuje się przede wszystkim żartem językowym, ale śmiech wzbudza także kreacja postaci oraz opis zabawnych sytuacji. Mimo upływu czasu teksty Gałczyńskiego pochodzące ze zbioru „Teatrzyk Zielona Gęś” do dziś wystawiane są w kabaretach i na deskach teatrów.

Hermenegilda Kociubińska, Alojzy Gżegżółka, Piekielny Piotruś, Pies Fafik - już w samych imionach tych postaci jest coś, co przyciąga uwagę. Konstanty Ildefons Gałczyński dzięki takiemu zabiegowi dał groteskowe życie bohaterom Teatrzyku Zielona Gęś - Najmniejszego Teatru Świata. Publikowane cotygodniowo teksty niejednokrotnie wywoływały skandal. Przez krytyków literackich bywały nawet nazywane „bełkotem”. A jednak do dziś Teatrzyk Zielona Gęś nie przestaje bawić kolejnych pokoleń czytelników.

Polecenie 1

Podaj przykład zabawnej sytuacji, żartu językowego lub komicznej postaci
z wybranej książki lub filmu.

RffcxUCA6HXA1
Miejsce na odpowiedź.

Zapoznaj się ze scenką dramatyczną z „Teatrzyku Zielona Gęś” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, a następnie wykonaj ćwiczenia.

Konstanty Ildefons Gałczyński Osioł i jego cień

Teatrzyk Zielona Gęś

ma zaszczyt przedstawić
Bajkę Ezopa pt.

„Osioł i jego cień”

Podróżny
(na Ośle, za plecami Właściciela, od którego Osła wynajął jako środek lokomocji):

Słońce w zenicie. Ani jednej chmurki. Ani jednego drzewa
na horyzoncie. Gdzie tu, jak tu odpocząć?

(zamyśla się)

Wiem!

(każe wstrzymać Osła jego Właścicielowi i układa się
na spoczynek w cieniu Osła)

Właściciel:
Ach, ty spryciarzu, wonwonwon natychmiast z tego cienia, ten cień jest dla mnie. Ja wynająłem osła bez cienia.

(usiłuje ułożyć się w cieniu Osła)

Podróżny:
Precz, łachudrołachudrałachudro, chałwiarzuchałwiarzchałwiarzu! Jeśli ja wynająłem osła od ciebie,
to znaczy się ze wszystkimi możliwościami, czyli i z cieniem.
Nie ruszę się z miejsca.

(nie rusza się z miejsca)

Osioł:
(korzystając z zamieszania, rusza się z miejsca i - lekki - znika na horyzoncie)

Morał:
CZASEM O BYLE CIEŃ
CZŁOWIEK MA ŻAL DO CZŁOWIEKA,
A ŻYCIE JAK OSIOŁ UCIEKA.

Kurtyna

01 Źródło: Konstanty Ildefons Gałczyński, Osioł i jego cień, [w:] tegoż, Liryka i groteska, wybór Natalia Gałczyńska, Warszawa 1975, s. 239–240.
RBQS55UK1XXlL
Ćwiczenie 1
Zadanie interaktywne polega na wskazaniu definicji bajki jako gatunku literackiego.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RvstuTwUTBZN0
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polega na wskazaniu wad piętnowanych w tekście „Osioł i jego cień”.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3

Wyjaśnij, na czym polega komizm utworu pt. „Osioł i jego cień”.

R147Zg7MpQxpd
Miejsce na odpowiedź.
Ćwiczenie 4

Wskaż morał, jaki płynie z historii o ośle i jego cieniu.

RMRP9Up42dIBv
Miejsce na odpowiedź.
Ciekawostka

„Osioł dardanelski” to wyrażenie, które oznacza kogoś wyjątkowo głupiego. Historia tego frazeologizmu sięga starożytności i wojny trojańskiej, podczas której pod mury Troi (która była częścią Dardanii) podstawiono ogromnego konia, w którym skryło się wojsko. Po wciągnięciu go za mury miejskie w nocy żołnierze opuścili wnętrze konia i zdobyli miasto. Przymiotnik „dardanelski” oznacza w tym wypadku „wielki” (na podstawie: Zygmunt Gloger, Encyklopedia Staropolska, t. 1, Warszawa 1985, s. 300).

RiinAvG2o8xoy
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na dopasowaniu związków frazeologicznych do ich znaczeń.
Frazeologizmy
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RiwdNzBWvhmmk
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na wskazaniu fotografii ilustrującej słońce w zenicie.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0. Fotografie: domena publiczna.
Ćwiczenie 6

Wyjaśnij, co to znaczy, że słońce znajduje się w zenicie.

R14Vo64wliROU
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ważne!

Spektakl teatralny to widowisko wykorzystujące różne środki wyrazu, których połączenie daje niezwykły efekt. W spektaklu teatralnym najważniejsi są aktorzy, którzy odgrywają role zapisane w tekście dramatu. Aktorzy oddziałują na widzów intonacją, mimiką oraz odpowiednim ruchem scenicznym zwanym choreografią. Przed wcieleniem się w konkretną postać dramatu aktorzy zakładają odpowiednie kostiumy teatralne i poddają się charakteryzacji. W trakcie spektaklu scenę teatralną wypełniają rekwizyty, które tworzą scenografię. Ważnymi elementami spektaklu są efekty dźwiękowe, muzyka oraz oświetlenie.

R1JOw9gG7bG1x
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na ułożeniu nazw elementów scenografii teatralnej z rozsypanych wyrazów.
Teatr
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8
RYEGXUXZY7QgC
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu wyrazów do grup.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Sprawdź, czy umiesz!

Zapoznaj się z filmem o „Teatrzyku Zielona Gęś”, a następnie wykonaj polecenia.

RDW5ZZvEXCXJP
Film prezentuje informacje na temat Teatrzyku "Zielona gęś" i jego autora, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Zawiera scenkę "Osioł i jego cień" w wykonaniu grupy teatralnej AGAPA.
Polecenie 2

Oceń grę aktorów przywołanego w filmie przedstawienia teatralnego. Zwróć uwagę na intonację wypowiedzi odtwórców poszczególnych ról, ale także ekspresję ich ciał - mimikę, gest, ruch sceniczny. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R1aTFF098URxt
Miejsce na odpowiedź.
Polecenie 3

Wyraź swoją opinię na temat scenografii do spektaklu w wykonaniu grupy teatralnej AGAPA, zwróć uwagę na rekwizyty, dekoracje i oświetlenie. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RnYiSI4BZJEjj
Miejsce na odpowiedź.
Polecenie 4

Poddaj swojej ocenie elementy składające się na spektakl „Osioł i jego cień” związane z wyglądem aktora (charakteryzacja, kostium, fryzura). Uzasadnij swoją odpowiedź.

R1IfzKjvoewMO
Miejsce na odpowiedź.

Słownik

chałwiarz
chałwiarz

rzemieślnik produkujący chałwę; tu - rodzaj obelgi

łachudra
łachudra

człowiek niewiele wart, inaczej łajdak, nikczemnik

won
won

wykrzyknik nakazujący komuś natychmiastowe oddalenie się skądś

oszczerstwo
oszczerstwo

kłamliwe wypowiedź, mająca na celu skompromitowanie, poniżenie lub ośmieszenie kogoś