Największe osiągnięcia renesansu europejskiego

W 1453 roku Konstantynopol, stolica wschodniej części cesarstwa rzymskiego (zwanego Bizancjum), został zdobyty przez Turków. Oznaczało to koniec istnienia tego państwa. Wielu uczonych bizantyjskich opuściło ojczyznę i przeniosło się
do bezpieczniejszych Włoch. Uczeni przywozili ze sobą starożytne rzymskie i greckie rękopisy oraz traktaty naukowe. Wywołało to we Włoszech fascynację starożytnością. Modne stało się studiowanie greckiej filozofii i czytanie rzymskich dzieł w języku łacińskim. Zachwycano się antyczną architekturą. Efektem tego był niezwykły rozwój sztuki wzorowanej na dziełach antycznych. Z tego powodu nową epokę w dziejach kultury nazwano renesansem lub odrodzeniem.

Głównym prądem intelektualnym epoki renesansu, był humanizm.  Rozwinął się w XV i XVI w. we Włoszech, skąd jego wpływy rozprzestrzeniły się na całą Europę.  Nurt ten miał dwie charakterystyczne cechy: fascynację kulturą starożytnej Grecji i Rzymu, oraz antropocentryzm.  Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce.

Rek4cdUFycGOg

Mapa zawiera informacje o granicach państw w XIV wieku. Na mapie zaznaczone są: - granice Cesarstwa Rzymskiego około 1400 r., granice krajów pod panowaniem Luksemburgów do 1437 r., kraje we władaniu Habsburgów, W skład granic Cesarstwa Rzymskiego około 1400 roku wchodziły państwa: Hrabstwo Sabaudii, Związek Szwajcarski, Księstwo Mediolanu, Hrabstwo Tyrolu, - Arcyksięstwo Austriackie, Księstwo Bawarii, Republika Genuii, cześć Burgundii, Rzesza Niemiecka. Luksemburgowie władali Królestwem Węgierskim. Habsburgowie władali: Hrabstwem Tyrolu, Arcyksięstwem Austriackim. Pozostałe państwa zaznaczone na mapie: Królestwo Francji, Państwo Kościelne, Królestwo Neapolu, Królestwo Sycylii, Republika Wenecka, Królestwo Bośni, Królestwo Serbii, Albania, Wielkie Księstwo Litewskie, Imperium Osmańskie.

Architektura renesansu

We Florencji powstało wiele budynków wzorowanych właśnie na starożytnych budowlach rzymskich. Do najwspanialszych zaliczamy katedrę Santa Maria del Fiore i pałac wybudowany dla rodu Medyceuszy.

R1SHkcGJohCRw

Widok z góry na pałac Medyceuszy. Widoczne są liczne budynki, ciasno ulokowane. W centralnym punkcie placu, znajduje się największy budynek, zbudowany w kształcie litery C. Zbudowany jest z kamienia, pokryty dachówką. Na dwóch kondygnacjach, są rozmieszczone okna. Jest ich bardzo dużo i rozmieszczone są ciasno. Rozciągają się wokół budynku. Kolejne budynki są mniejsze. Również są pokryte dachówką. Są otynkowane (jasnymi kolorami).

Ciekawostka

Katedra florencka

W XV wieku wzniesiono we Florencji nową katedrę, którą wykończono w sposób nietypowy, jak na ówczesne czasy. Jej budowę rozpoczęto wprawdzie w obowiązującym w średniowiecznej Europie stylu gotyckim, jednak później zupełnie zmieniono projekt. Cechą charakterystyczną nowej świątyni była ogromna kopuła, górująca nad całym miastem. Rozwiązanie to stało się wkrótce niezwykle modne i w wielu miastach włoskich zaczęto budować podobne kościoły. Kopułę ma również wybudowana w XVI wieku Bazylika św. Piotra w Rzymie, najbardziej znana świątynia katolicka na świecie. Bazylika to czołowe dzieło z okresu renesansu i baroku.

RGwEgp8F2jiWp

Zdjęcie przedstawia widok z daleka na katedrę. Katedra jest monumentalnych rozmiarów, w porównaniu z innymi zabudowaniami, które są wokół niej ulokowane. Katedra jest zbudowana na planie krzyża łacińskiego. Fasada bazyliki została zaprojektowana i wykonana w stylu gotyckim. Po lewej stronie jest wysoka, wąska wieża, zaś po prawej stronie widoczna wysoka kopuła. Wieża jest bogato zdobiona, na trzech kondygnacjach są wysokie okna. Na najwyższym piętrze katedry i kopuły są w ulokowane w rzędzie okrągłe okna. W oddali widoczna jest panorama na góry.

RhWlMm7aT1pm3

Zdjęcie przedstawia bazylikę. Budynek jest monumentalny, trzykondygnacyjny. Składa się z prostokątnej budowli zwieńczonej wysoką kopuła. Po lewej i prawej strony kopuły, umieszczone są po jednej małej kopule. Fasada budynku jest bogato zdobiona. Na jej szczycie ustawionych zostało trzynaście posągów. Na fasadzie znajdują się kolumny, które sięgają do pierwszego piętra. Na samej górze budynku, w prawym i lewym górnym rogu znajdują się zegary. Obok bazyliki są ulokowane budynki.

R1bwvTiJXby6Z

Obraz przedstawia wnętrze Panteonu. Wnętrze kopuły jest ogromne i wysokie. Na samej górze jest otwór, który oświetla wnętrze. Na samym dole kopuły są widoczne kolumny, półkoliste wnęki, w których znajdują się rzeźby. Wyżej są wnęki, swym wyglądem przypominające okna. Sama góra kopuły jest udekorowana kwadratami, ułożonymi jeden, obok drugiego. W kopule jest dużo ludzi: mężczyźni, kobiety, zakonnicy. Są chaotycznie rozlokowani. Jedni rozmawiają między sobą, inni klęczą, inni przemieszczają się.

Nowe spojrzenie na świat

Badaczy, znawców kultury i języków starożytnych zaczęto nazywać humanistami
(od łacińskiego słowa humanus – ludzki). W centrum zainteresowania stawiali oni człowieka i jego życie we wszystkich jego przejawach w odróżnieniu od średniowiecznego koncentrowania się na Bogu i wierze. Humaniści jako swoje hasło przyjęli cytat z dzieła rzymskiego pisarza „Człowiekiem jestem, nic, co ludzkie nie jest mi obce”. Uważali, że Bóg stworzył człowieka na swoje podobieństwo, więc jest on istotą, którą trzeba akceptować i się nią zachwycać. Humaniści włoscy podróżowali po całej Europie, dlatego nowe idee stawały się popularne również w innych krajach, także w Polsce.

R1cLwHTGzxOS3

Obraz przedstawia postać, która jest ubrana w szatę sięgającą do kostek. Na głowie ma chustkę. Prawą rękę ma zgiętą w łokciu i uniesioną ku górze. W lewej ręce trzyma książkę. Pod postacią jest napis: Dominvs Francischvs Petrarcha. Dookoła postaci jest jasna ramka. Po lewej i prawej stronie widać fragmenty kolumn. Tło obrazu stanowi ciemny kolor.

Zgodnie z duchem epoki rozwijano antyczne wzorce w sferze edukacji i nauki, koncentrując się na tzw. septem artes liberales, czyli siedmiu sztukach wyzwolonych: na poziomie niższym, czyli trivium, były to: gramatyka, retoryka i dialektyka, natomiast na poziomie wyższym, czyli quadrivium – arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka; oba poziomy inspirowały się głównie naukami Platona i Pitagorasa. W XVI w. po raz pierwszy na uniwersytetach pojawiają się (obok astronomii) inne przedmioty przyrodnicze – biologia, chemia, fizyka i geografia, stosując nowoczesną metodologię opartą na podstawach matematycznych. Na gruncie odejścia od średniowiecznych, skostniałych zasad scholastycznych i zainteresowania się przedmiotami ścisłymi, którym to regułom hołdowały ówczesne największe uniwersytety (Bolonia, Padwa, Paryż, Cambridge, Oksford, Leuven), została na nowo opisana teoria budowy Układu Słonecznego, ze Słońcem w centrum i planetami obracającymi się wokół niego, zwana przewrotem kopernikańskim. Kopernik nie był twórcą teorii heliocentrycznej, stworzył tylko pewien model; dzięki swojej odwadze przeciwstawienia się dogmatom kościelnym i zastosowaniu obliczeń matematycznych mógł przyjąć takie założenie i opisać ten układ w swoim dziele De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich) wydanym drukiem w 1543 roku.

Ry4zE1mwQuO81

Ilustracja przedstawia rysunek zawieszonego ludzkiego szkieletu na drewnianym słupie. Są widoczne pojedyncze ścięgna oraz mięśnie.

Człowiek renesansu

W epoce renesansu podziwiano ludzi dobrze wykształconych, aktywnych i przedsiębiorczych. Ideałem człowieka renesansu byli uczeni i artyści, którzy
nie skupiali się tylko na jednej dziedzinie, ale byli wszechstronni. Posiadali różne umiejętności, mieli rozległą wiedzę, którą wykorzystywali w różnych dziedzinach. Przedstawicielami swojej epoki byli:

• Leonardo da Vinci [czyt.: winczi] – konstruktor, wynalazca, malarz, poeta, muzyk, matematyk,

• Michał Anioł – włoski rzeźbiarz, malarz, architekt, poeta,

• Rafael Santi - malarz i architekt,

• Erazm z Rotterdamu -  filozof, pedagog, propagator kultury antycznej, pisarz, myśliciel chrześcijański, katolicki duchowny,

• Mikołaj Kopernik -  prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomią i astrologią, matematyką, ekonomią, strategią wojskową, kartografią i filologią,

• Galileusz - astronom, astrolog, matematyk, fizyk doświadczalny, inżynier‑wynalazca.

RP1t2CxvRKVKX

Obraz przedstawia Mikołaja Kopernika w trakcie obserwacji nieba z jego prywatnej wieży na wzgórzu katedralnym we Fromborku. Kopernik siedzi oparty o balustradę tarasu. Parzy w niebo. Ubrany jest w długi ciemny płaszcz z futrzanym kołnierzem. Za nim na tle rozgwieżdżonego nieba stoją wieże kościoła. Obok Kopernika na ziemi i na krześle leżą zapisane karty, księgi, a przed nim stoją narzędzia do prowadzenia obserwacji astronomicznych. Obok niego stoi karta z narysowanymi kołami o różnej średnicy mającymi wspólne centrum.

R1X1skjhBTRS5

Na obrazie Matka Boża z Dzieciątkiem. Matka Boża ubrana w szaty i welon. Spod welonu widoczny fragment włosów. Ma gołe stopy. Dzieciątko całkiem gołe. Pod nimi z lewej mężczyzna z orancie z siwą brodę, wskazujący coś prawą dłonią. Z prawej kobieta w sukni z bufiastymi rękawami. Patrzy w dół. Wszyscy unoszą się na chmurze. U dołu obrazu dwa małe aniołki ze skrzydłami. U aniołka z prawej widoczne dwa skrzysła, u tego z lewej - jedno.

Leonardo da Vinci

Był jednym z najwszechstronniej uzdolnionych ludzi w dziejach świata, jednak największą sławę przyniosło mu malarstwo. Od lat jego obrazy należą do najbardziej znanych dzieł światowej kultury. Leonardo był perfekcjonistą, dlatego nad obrazami pracował bardzo wolno i długo, a wielu z nich nigdy nie ukończył. Do dziś zachowało się zaledwie kilkanaście skończonych dzieł genialnego Włocha.

RgjNq4bWXc97G

Rysunek przedstawia starego człowieka z licznymi zmarszczkami, sumiastymi brwiami. Na czubku głowy nie ma włosów, tylko po bokach - są one bardzo długie. Ma długą, sięgającą do klatki piersiowej brodę.

Szkic autorstwa Leonarda da Vinci. Powstał około 1490 roku. Przedstawia idealnie symetryczne ciało ludzkie wpisane w okrąg i kwadrat. Wzorowany był na starożytnym traktacie rzymskim.

Dama z gronostajem to jedyny obraz Leonarda da Vinci, który znajduje się w Polsce. Przechowywany jest w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Jak większość obrazów Leonarda namalowany został na desce.

Malowidło ścienne Leonarda „Ostatnia Wieczerza” znajduje się w Mediolanie. Przedstawia Jezusa i jego uczniów podczas ostatniej wieczerzy. Obraz jest w bardzo złym stanie, mimo podejmowanych prób konserwacji.

Ciekawostka

Mona Lisa to najsłynniejszy i najdroższy obraz na świecie. Znajduje się w muzeum Luwr w Paryżu. Obraz został zamówiony przez włoskiego mieszczanina Franciszka Giocondo [czyt.: dżiokondo] i przedstawia jego żonę. Ponieważ Leonardo
nie dotrzymał terminu wykonania obrazu, mieszczanin odmówił zapłaty i Leonardo nie dał mu dzieła. Artysta wiele lat woził obraz ze sobą i ciągle nad nim pracował.
Po śmierci malarza obraz został we Francji.
Malarstwo Leonarda charakteryzowało się nie tylko wiernym oddaniem cech osoby portretowanej, ale również pokazaniem jej nastroju. Widzów do dziś fascynuje zagadkowy uśmiech modelki, na którego temat powstało mnóstwo fantastycznych teorii. A co ty sądzisz o wyrazie twarzy Mony Lisy?

Rb7cElk3yAMW6

Portret przedstawia kobietę siedzącą na balkonie. Jej ciało ustawione jest pod kątem, a twarz zwrócona jest w kierunku widza. Ubrana jest w skromną szatę, na której brak jest oznak pozycji społecznej, majątkowej czy dworskiej. Kobieta ma włosy sięgające za ramiona, z przedziałkiem po środku. Są gładkie, ku końcom lekko falowane. Ręce jej opierają się o oparcie krzesła. Są założone jedna na drugą. Za nią artysta ustawił wysoki mur, a dalej melancholijny krajobraz pocięty zygzakowatymi liniami ścieżek i wijących się potoków.

Slajd 1 z 4

Rq2OARLjTRVEC

Na ilustracji kobieta ubrana w suknię z kwadratowym dekoltem, która trzyma w rękach gronostaja. Zwierzę leży na przedramieniu lewej ręki kobiety, a ona trzyma go za szyję prawą. I zwierzę i kobieta patrzą w tym samym kierunku. Kobieta na czole ma cienką opaskę. Na szyi zawieszone czarne korale. Jasna skóra kobiety kontrastuje z czarnym tłem obrazu.

RiXbrALRWBzhn

Na ilustracji scena ostatniej wieczerzy Jezusa z apostołami. Widnieje na nim trzynaście postaci, siedzących po jednej stronie stołu, tak, by wszystkie były zwrócone twarzami do oglądającego. W centralnej części znajduje się Chrystus, jest nieco większy niż apostołowie i jako jedyny nie jest przysłonięty przez inne postacie, ponadto – wyróżnia go łuk nad głową. Łuk umieszczony jest w tle, stanowi ozdobę nad oknem, a jednak daje złudzenie aureoli. Jezus odziany jest w pomarańczowe i zielone szaty. Zwraca głowę w lewą stronę. Po jego prawicy siedzi postać Jana. Postać ta stanowi lustrzane odbicie Jezusa – wyraźnie odchyla się w prawą stronę, a jej szaty są kolorystycznym odbiciem ubioru Jezusa. Całość obrazu oparta jest na symetrycznym układzie: Jezus w centrum i apostołowie w czterech trzyosobowych grupach po obu jego stronach. Wszyscy zgromadzeni przy stole nakrytym białym obrusem, na którym leży chleb i stoją kielichy. Na twarzach apostołów widoczne jest poruszenie. Emocje zdradzają też ich gesty. Jako czwarty od lewej strony siedzi Judasz, mocno opiera się o stół.

RvPnSGcEhLAtk

Na zdjęciu przedmiot stojący na podwyższeniu jako eksponat w muzeum. Na drewnianym kole umieszczony wbity pal, a na nim zawieszona złota figura w kształcie toru, podparta jest trzema drewienkami wsparty mi na palu. W tle widoczne obrazki tej maszyny, zawieszone na ścianie projekty na drugim planie drzwi.

R1E0vReoCYAz6

Na zdjęciu widoczna kartka z notatkami. W centralnej części namalowana łodyga rośliny z kwiatami. Po jej prawej stronie pieczątka, wokół rośliny zapisane notatki. Pismo jest nieczytelne, zapisane w odbiciu lustrzanym. W górnej części kartki figura geometryczna, koło, a w nią wpisany pięciokąt. W górnej części kartki zapisany także numer strony 14. Na dole kartki namalowane przedmioty, jeden z nich przypomina młotek.

Michał Anioł

Choć był człowiekiem o wszechstronnych zainteresowaniach i talentach, uważał siebie przede wszystkim za rzeźbiarza, ale zatrudniano go również jako malarza czy architekta. Już w młodym wieku zyskał tak wielką sławę, że papież Juliusz II zaprosił go do Rzymu na swój dwór.

Michał Anioł ozdobił malowidłami sklepienia Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Przedstawił na nich biblijną historię ludzkości. Najsłynniejszy z fresków przedstawia Stworzenie Adama.

RvcR4vX1qXjjN

Na zdjęciu Kaplica Sykstyńska – widok ogólny fresków na sklepieniu oraz Sądu Ostatecznego. Malowidła rozciągają się na suficie, na ścianie na wprost, po lewej i prawej stronie pod oknami, które zakończone są łukami. Od lewej do prawej strony Kaplicy rozciąga się brama z kratownicy.

RSPzaZ3uHwcoP

Na zdjęciu zbliżenie sklepienia Kaplicy Sykstyńskiej z malowidłami Michała Anioła. Na sklepieniu widocznych wiele postaci, nagich i ubranych. Widoczne między innymi sceny, gdy Bóg oddziela światło od ciemności, stwarza słońce i księżyc, oddziela morza od lądów, stwarza Adama, stwarza Ewę, wypędza pierwszych rodziców z raju.

R16dn53bCiJuc

Na zdjęciu malowidło Michała Anioła Sąd Ostateczny, na którym przedstawiono ponad 400 postaci, rozmieszczonych w dwóch częściach: niebiańskiej oraz ziemskiej. Na samej górze fresku po lewej stronie widać w półokręgu zastępy aniołów trzymających krzyż i koronę cierniową. W półokręgu po prawej stronie inna grupa aniołów otacza biały kamienny słup. Poniżej, oddzielona warstwą obłoków, znajduje się strefa dusz sprawiedliwych, zgromadzonych nad głową Jezusa. W centrum fresku autor przedstawił postać potężnego Chrystusa Sędziego z muskularnym ciałem. Przy prawym boku Chrystusa widoczna jest Matka Boża. Maryję i jej Syna otacza pierwszy krąg świętych, patriarchów oraz apostołów. U dołu malowidła malarz przedstawił scenę zrzucania potępionych dusz w piekielne czeluści. Na samym dole fresku znajduje się pieczara. Obok na tafli jeziora unosi się łódź, która przewozi wiele osób.

Jedną z cech charakterystycznych sztuki renesansu było przedstawianie nagich postaci podobnie, jak to czyniono w starożytności. Aby dobrze oddać kształt człowieka, należało znać jego budowę.

Rzeźbą, która przyniosła wielką sławę Michałowi Aniołowi, był Dawid. Posąg, mierzący prawie cztery i pół metra wysokości, powstał w latach 1501–1504. Jest uważany za wzór renesansowej rzeźby. Przez ponad 350 lat stał on na głównym placu Florencji. Obecnie przechowywany jest w muzeum we Florencji, a na placu postawiono kopię rzeźby.

Rplq9pxP0i36W

Na zdjęciu posąg Mojżesza, jako siedzącego mężczyzny z długą do pasa kręconą brodą, kręconymi włosami i rogami na głowie. Mężczyzna patrzy przed siebie w lewą stronę. Jest umięśniony. Ma ubraną luźną szatę bez rękawów.

R1PFLZ8Z0WhqS

Na zdjęciu rzeźba, która przedstawia Maryję trzymającą w ramionach zdjętego z krzyża Jezusa. Trzyma Go na kolanach. Konstrukcja dzieła ma kształt piramidy, której wierzchołek stanowi głowa Marii. Rzeźba rozszerza się stopniowo w dół, aż do samej podstawy, na której rozpościera się szata. Postacie nie są proporcjonalne ze względu na trudności z przedstawieniem dorosłego mężczyzny trzymanego na kolanach kobiety. Postać Madonny jest ukryta pod fałdami szat, przez to wspomniana dysproporcja nie rzuca się w oczy i figury wyglądają naturalnie. Ślady po ukrzyżowaniu są ograniczone do niewielkich ran po gwoździach na ręce Jezusa i zaznaczenia rany w boku Jezusa. Ślady po gwoździach w stopach nie przechodzą „na wylot” do zewnętrznej części stóp. Madonna jest przedstawiona jako bardzo młoda kobieta. Na piersi Marii szarfa, a tam mało widoczny napis "MICHAEL ANGELUS BONAROTUS FLORENT FACIBAT" (tłum.: uczynił to Florentczyk, Michał Anioł Buonarroti).

Renesans w Europie

Rwm4PWoMFMH2y

Nagranie filmowe dotyczące sztuki i architektury renesansu.

Nagranie filmowe dotyczące sztuki i architektury renesansu.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/Rwm4PWoMFMH2y

Nagranie filmowe dotyczące sztuki i architektury renesansu.

O ile we Włoszech drugiej połowy XV w. inspirowane myślą humanistyczną prądy filozoficzne i artystyczne nie były nowością, o tyle w pozostałych rejonach Europy należały do rzadkości. Pierwszymi ich zwiastunami byli na przełomie XV i XVI w. licznie emigrujący z Włoch humaniści. Niektórzy musieli opuścić swój kraj z powodów politycznych lub religijnych, inni wyjeżdżali w poszukiwaniu godnego zatrudnienia albo poparcia dla ambitnych planów. Leonardo da Vinci znalazł w królu francuskim Franciszku I patrona gotowego do realizacji jego gigantycznego planu budowy kanałów łączących rzeki w celu stworzenia drogi wodnej między Atlantykiem a Morzem Śródziemnym. Z kolei na stałe do Francji przeniósł się złotnik i rzeźbiarz Benvenuto Cellini, podobnie jak wielu innych włoskich artystów.

R1BkepI7qdqXV

Na zdjęciu ogromny, biały budynek. Zwieńczony jest szarym dachem ze strzelistymi wieżyczkami. Przed budynkiem jest akwen.

R8n1yXsv6CkA0

Na zdjęciu znajdują się ruiny świątyni Westy. Najlepiej zachowanym fragmentem budowli wybudowanej na wzgórzu jest kilka stojących kolumn.

Budowle renesansowe charakteryzuje harmonia, prostota i czytelność bryły, wykorzystywanie starożytnych motywów dekoracyjnych i antycznych porządków (stylu doryckiego, jońskiego i korynckiego) oraz odejście od ostrych, gotyckich łuków na rzecz form łagodniejszych, bardziej półkolistych. Z czasem tę harmonijną statyczność przełamano poprzez dekorowanie balustrad oraz gzymsów rzeźbami – statuami.

Slajd 1 z 6

R798OYqf6npwJ

Na zdjęciu znajduje się katedra Santa Maria. Jest to ogromna podłużna budowla posiadająca z jednej strony wysoką wieżę, a z drugiej ogromną kopułę. Katedra jest wybudowana w centrum miasta i jest otoczona przez liczne budynki o czerwonych dachach. w oddali znajdują się góry porośnięte lasami.

R1UsNPRwLAYqW

Na zdjęciu znajduje się fragment klasztoru. Jest to niski budynek o ciemnoczerwonym dachu zbudowany na bazie wielokąta foremnego. W swojej górnej części posiada okrągłe okna.

R1WKdX6Aklt9G

Na zdjęciu znajduje się podłużny budynek Bazyliki. Jest ona zbudowana z cegły. posiada liczne okrągłe i wysokie okna. W tylnej części bazylika posiada wysoką masywną wieżę. Obok niego znajduje się ulica z trakcjami i szynami oraz inne budynki.

R1HhBjPmRdElu

Na zdjęciu znajduje się Bazylika świętego Piotra. Jest to wysoki biały budynek. Posiada on liczne łuki i kolumny. Na jego dachu znajdują się rzeźby przedstawiające ludzi oraz dwa zegary znajdujące się po obu stronach budowli. Na jej szczycie znajduje się również biała kopuła. Przed bazyliką znajduje się ogromny plac.

R14tZiqVfvDsI

Ilustracja przedstawia plan bazyliki świętego Piotra. Jest to rzut górny. Bazylika jest zbudowana na bazie krzyża o równych ramionach.

R1Sc2GjEdb3NX

Na zdjęciu znajdują się kaplice katedry wawelskiej. Są one dobudowane do ściany katedry. Są to wysokie budynki z czarnymi i lub złotymi kopułami. Przed wejściem do nich znajduje się grupa zwiedzających.

Slajd 1 z 6

R1afyAkgRxvl0

Na zdjęciu znajduje się ciemno żółty pałac z licznymi imitacjami kolumn. Ma on płaski dach z licznymi kominami oraz dwoma flagami. Przed pałacem znajduje się park z fontanną oraz obeliskiem. Po parku chodzą liczni zwiedzający.

R1TGzgOryBtg2

Na zdjęciu znajduje się plac szpitala niewiniątek. W jego centrum znajduje się pomnik połączony z fontanną, jest on otoczony metalowa barierką. Ściany szpitala są żółte i posiadają liczne małe okna. Przed ścianą znajduje się zadaszona alejka oparta na kolumnach połączonych łukami.

Rfm7gYUrPOKs9

Na zdjęciu znajduje się willa Rotonda. Jest to niski jasny budynek. Nad wejściem przed którym znajdują się schody ustawiony jest rząd kolumn. Na dachu budowli ustawione są liczne rzeźby przedstawiające ludzi. Przed willą znajduje się park, a po prawej stronie rosną drzewa.

RzZuCrdKqoNUy

Na zdjęciu znajduje się fragment Luwru. Jest to wysoki ciemny budynek z licznymi oknami i płaskorzeźbami. Posiada niski jasnoniebieski dach. Przed budynkiem znajduje się dziedziniec.

R1QtobBaD4xCz

Na zdjęciu znajduje się ratusz w Augsburgu. Jest to wysoki budynek z licznymi oknami. w swojej górnej części posiada niemiecki herb, czarnego dwugłowego orła na żółtym tle. Po obu stronach herbu znajdują się małe wieżyczki. Przed ratuszem znajduje się park z licznymi parasolami ogrodowymi.

RvSA0z88oeMzo

Na zdjęciu znajduje się plac zamku Królewskiego na Wawelu. budowla posiada trzy kondygnacje z zadaszonymi tarasami opartymi na kolumnach i łukach. Ma duży czerwony dach i liczne kominy. Po placu spaceruje tłum zwiedzających.

Rzeźba i malarstwo

W dziedzinie rzeźby renesansowym twórcom za wzór posłużyły antyczne zabytki, które od XV w. zaczęto systematycznie kolekcjonować. Artyści odrodzenia odtwarzali antyczne wzory, a za szczyt doskonałości uznawano te ich dzieła, które poczytywano za starożytne autentyki. Wszyscy najsławniejsi rzeźbiarze włoskiego renesansu – Donatello, Andrea del Verrocchio i Michał Anioł – byli autorami rzeźb przedstawiających Dawida, biblijnego króla Izraela, który uchodził za symbol potęgi człowieka, a więc idealnie nadawał się na bohatera renesansu. Dzieła Michała Anioła, z których najbardziej znane są posąg Mojżesza oraz Pieta – przedstawienie Marii z ciałem Chrystusa na kolanach (od wł. pietà – miłosierdzie, współczucie, pobożność), wyróżniają się znajomością anatomii. Nie przypadkiem to właśnie w tej epoce niezwykle popularne wśród artystów stały się szkicowane studia ludzkiego ciała, a Leone Battista Alberti skonstruował pierwszy przyrząd służący do jego pomiarów. Gotowych starożytnych wzorów nie miało natomiast renesansowe malarstwo: spośród zabytków greckich malarskie dekoracje zachowały się jedynie na wazach, rzymskie freski w Pompei odkryto zaś dopiero w połowie XVIII wieku.

Slajd 1 z 4

RSAMIH4oxo2l0

Na zdjęciu znajduje się figurka biblijnego Dawida. Jest to młody chłopiec o długich kręconych włosach. Jest ubrany w lekka zbroję. w prawej ręce trzyma miecz, a lewą trzyma na biodrze. Pod jego nogami leży odrąbana głowa Goliata.

R1XlrzoJCLNYZ

Na zdjęciu znajduje się figura biblijnego Dawida Jest on nagi. Ma długie włosy, a na głowie ma czapkę przypominającą hełm. W prawej ręce trzyma długi miecz i stoi na odrąbanej głowie Goliata.

R1dgrpTJGv5n3

Na zdjęciu znajduje się ogromny kamienny pomnik siedzącego Mojżesza. Ma on bardzo długą brodę. Jest ubrany w szaty. Pod pachą trzyma dwie kamienne tablice.

RFn8NjWU0b2eN

Na zdjęciu znajduje się kamienna Pieta. Matka Boska ubrana w szaty trzyma na rękach ciało Jezusa Chrystusa.

Wybór kilku zaledwie przykładów renesansowej sztuki malarskiej znajdziesz w poniższej galerii.

Slajd 1 z 10

R14387QDrFTUo

Obraz przedstawia zaślubiny Marii z Józefem. Józef zakłada Marii na palec pierścionek. Między nimi stoi biskup, a wokół nich grupka ludzi. W oddali znajduje się plac i wysoka budowla zbudowana na bazie wielokąta foremnego z ciemną kopułą na szczycie.

R3kNqMkUEgWkI

Obraz przestawia Maryję trzymającą spoglądającego na nią malutkiego Jezusa. Oboje maja nad głowami aureole. Maryja jest ubrana w niebieskie szaty i siedzi przy biurku. Czyta książkę.

R1br1DSnYpEpz

Obraz przedstawia narodziny bogini Wenus. Jest ona naga i ma bardzo długie rude włosy. Stoi w ogromnej muszli na brzegu morza. Na brzegu stoi kobieta, która chce okryć Wenus różowym materiałem. Po lewej stronie nad wodą unosi się mężczyzna o czarnych skrzydłach. Trzyma on w rękach kobietę. Oboje są półnadzy.

RJ8rldbmlSFFT

Obraz przedstawia ostatnią wieczerzę. Przy długim nakrytym stole o białym obrusie siedzi Jezus Chrystus wraz z dwunastoma apostołami. Wszyscy są ubrani w kolorowe szaty i dyskutują.

RaWjWkQPWyUU2

Obraz przedstawia Karola piątego siedzącego w czerwonym fotelu. Jest on ubrany w ciemny strój i czarną czapkę. Ma krótkie włosy i lekko siwą brodę. W prawej ręce trzyma zwinięty dokument. do pasa ma przypiętą szablę.

R1QDWTf5nxZLC

Obraz przedstawia nagą kobietę leżącą na łóżku. Ma ona blond włosy i opiera się na białych poduszkach. W prawej ręce trzyma czerwone kwiaty. obok niej leży mały piesek. W oddali stoi kobieta w czerwonej sukni, która stoi nad dziewczynką w białej spódnicy. Dziewczynka szuka czegoś w drewnianej skrzyni.

REAcWC7EAIywR

Obraz przedstawia leżącą na trawię kobietę. Ma blond włosy i jest ubrana w różową szatę. Obok niej na drzewie siedzi czerwona papuga.

RcBtvsrde96x6

Na zdjęciu znajduje się fragment fresku ukazujący pewną scenę biblijną.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

R1PbWPvFLbHEF

Ilustracja przedstawia wewnętrzny dziedziniec na placu pałacu Medyceuszy. Widoczne są trzy ściany zabudowań. Ściana frontowa ma na parterze duże okna, z okiennicami. Na pierwszym piętrze także są okna i zewnętrzy balkon, o całej długości ściany. Ów balkon jest też widoczny na ścianie po prawej stronie. Na podłożu dziedzińca jest trawa i betonowe alejki. W prawym dolnym rogu, widać fragment podstawy fontanny. Na środku placu stoi rzeźba. Otaczają ją drzewka mandarynek, posadzone w dużych glinianych donicach. Donice z drzewkami są ustawione obok siebie w wzdłuż i poprzek placu dziedzińca.

R1bW8xV3a5xqm1

zadanie interaktywne

Wskaż cechy charakterystyczne renesansowego pałacu Medyceuszy.

• Wysokie okna zakończone ostrymi łukami.
• Okna zbliżone kształtem do prostokątnych, zakończone łagodnymi łukami.
• Prostokątny dziedziniec ozdobiony fontanną, rzeźbami i egzotycznymi roślinami.
• Prawie płaski dach.
• Fosa i inne elementy nadające budynkowi cechy obronne.

R12sd4CG4Wh28

Ćwiczenie 1

ćwiczenie interaktywne

Ilustracja do ćwiczenia nr 3

RxM7jE3ZcHpun

Obraz przedstawia osobę, która jest ubrana w szatę sięgającą do kostek. Na głowie ma czapkę. Lewą rękę ma zgiętą w łokciu i uniesioną ku górze. W prawej ręce trzyma książkę. Pod postacią jest napis: Dantes Di Alegier’s Florentini. Dookoła postaci jest jasna ramka. Po prawej stronie widać fragment kolumny. Tło obrazu stanowi ciemny kolor.

Ilustracja do ćwiczenia nr 4

R1REJ4YfzY7qY

Rysunek przedstawia figurę nagiego mężczyzny w dwóch nałożonych na siebie pozycjach, wpisaną w okrąg i kwadrat. Mężczyzna, ma kręcone włosy sięgające ramion. Widoczne są genitalia mężczyzny. Jedna pozycja mężczyzny ma rozłożone ręce na wysokości ramion i nogi ustawione prosto, jedna przy drugiej. Druga pozycja mężczyzny ma nogi rozstawione i ręce uniesione ku górze, na wysokość głowy. Rysunkowi towarzyszy tekst na górze i na dole rysunku, sporządzony tzw. pismem lustrzanym.

Ilustracja do ćwiczenia nr 5

RZ8c1ZyxC2uQK

Portret kobiety ubranej w sukienkę z kwadratowym dekoltem. Włosy ma gładko uczesane z przedziałkiem po środku. Włosy zakrywają uszy i zachodzą pod brodę. Na czole kobieta ma okalającą głowę cienką przepaskę. Bezpośrednio nad brwiami na cienki, złoty łańcuszek. Szyję kobiety oplata sznur czarnych korali zawiniętych dwa razy wokół szyi. Suknia jest koloru niebieskiego i bordowego. Kobieta patrzy w lewą stronę. Na lewym ręku trzyma białego, niewielkiego gronostaja. Jej prawa dłoń dotyka grzbietu i szyi zwierzątka. Gronostaj patrzy w tym samym kierunku co kobieta.

Ilustracja do ćwiczenia nr 6

R14myGtGavZH8

Fresk przedstawia scenę wieczerzy. W bogato dekorowanym pomieszczeniu na środku jest długi stół. Za stołem, wzdłuż jego długiego i dwóch mniejszych boków, siedzą obok siebie uczniowie (apostołowie), otaczając Chrystusa. Chrystus siedzi w centralnym miejscu. Stół przykryty jest białym obrusem. Znajdują się na nim naczynia oraz chleb. Na obrazie przedstawiono perspektywę. Na ścianie za stołem są trzy okna.

Ilustracja do ćwiczenia nr 7

R1QdFaDy5ktv8

Fresk przedstawia scenę z Księgi Rodzaju, w której Bóg daje życie Adamowi, pierwszemu człowiekowi. Jahwe jest przedstawiony jako starszy człowiek z brodą w jasnoróżowej zwiewnej szacie. Spoczywa na rozłożystej purpurowej szacie, razem z kilkoma cherubinami. Jego lewe ramię obejmuje kobietę, prawdopodobnie Ewę, która dopiero czeka w niebie na bycie stworzoną. Adam przedstawiony jest na wpółleżąco na tle zielonych ogrodów i błękitnych wód Edenu. Jest nagi. Prawą nogę ma wyprostowaną, lewą zgiętą w kolanie. Prawe ramię Boga wysuwa się, aby przekazać iskrę życia do palca Adama. Palce Boga i Adama znajdują się w bardzo niewielkiej odległości od siebie. W każdym z rogów fresku są przedstawione nagie postacie.

Ilustracja do ćwiczenia nr 8

R1c5pKuLOCmM0

Zdjęcie przedstawiające rzeźbę nagiego mężczyzny. Ciało jego jest młode, smukłe, wysportowane. Widoczne są genitalia mężczyzny. Jego lewa noga jest lekko zgięta w kolanie, stopa opiera się na palcach. Prawa ręka jest położona wzdłuż prawej nogi. Lewa ręka dotyka lewego ramiona. Mężczyzna patrzy w lewą stronę. Ma krótkie, kręcone włosy. Tło stanowią białe ściany kopuły.

1

Ćwiczenie 10

Przyjrzyj się poniższej ilustracji i uzupełnij zamieszczone pod nią zdania.

Zapoznaj się z opisem poniższej ilustracji i uzupełnij zamieszczone pod nią zdania.

R7e9UsTtwCOvT

Szkic przedstawia nagiego mężczyznę o długich włosach. Jest on narysowany na bazie kwadratu i koła. Ma on rozłożone dwie pary rąk i nóg w taki sposób że jedna para dotyka krawędzi koła a druga kwadratu. Pod nim i nad nim znajdują się liczne notatki.

R1AuqcgaNiUUM

Przedstawiony wyżej rysunek został wykonany przez 1. Michała Anioła, 2. renesansowych Włoch, 3. Albrechta Dürera, 4. antropocentryzmu, 5. starożytnego Rzymu, 6. Leonarda da Vinci, 7. średniowiecznej Francji, 8. teocentryzmu i nosi tytuł „Człowiek witruwiański”, został bowiem wykonany jako ilustracja do dzieła „O architekturze ksiąg dziesięcioro” Witruwiusza, który był jednym z najwybitniejszych architektów 1. Michała Anioła, 2. renesansowych Włoch, 3. Albrechta Dürera, 4. antropocentryzmu, 5. starożytnego Rzymu, 6. Leonarda da Vinci, 7. średniowiecznej Francji, 8. teocentryzmu. Rysunek jest wyrazem dominującego w czasach jego twórcy 1. Michała Anioła, 2. renesansowych Włoch, 3. Albrechta Dürera, 4. antropocentryzmu, 5. starożytnego Rzymu, 6. Leonarda da Vinci, 7. średniowiecznej Francji, 8. teocentryzmu.

Przedstawiony wyżej rysunek został wykonany przez 1. Michała Anioła, 2. renesansowych Włoch, 3. Albrechta Dürera, 4. antropocentryzmu, 5. starożytnego Rzymu, 6. Leonarda da Vinci, 7. średniowiecznej Francji, 8. teocentryzmu i nosi tytuł „Człowiek witruwiański”, został bowiem wykonany jako ilustracja do dzieła „O architekturze ksiąg dziesięcioro” Witruwiusza, który był jednym z najwybitniejszych architektów 1. Michała Anioła, 2. renesansowych Włoch, 3. Albrechta Dürera, 4. antropocentryzmu, 5. starożytnego Rzymu, 6. Leonarda da Vinci, 7. średniowiecznej Francji, 8. teocentryzmu. Rysunek jest wyrazem dominującego w czasach jego twórcy 1. Michała Anioła, 2. renesansowych Włoch, 3. Albrechta Dürera, 4. antropocentryzmu, 5. starożytnego Rzymu, 6. Leonarda da Vinci, 7. średniowiecznej Francji, 8. teocentryzmu.

Słownik