Wielkie odkrycia geograficzne i ich cywilizacyjne konsekwencje
Podsumowanie
Przed przybyciem Europejczyków w Ameryce Południowej i Środkowej powstały i rozwinęły się państwa plemienne Majów, Inków i Azteków. Rdzenni mieszkańcy tych terenów żyli we wspaniałych i bogatych miastach z kamienia. Państwa te zostały podbite przez europejskich zdobywców, czyli konkwistadorów, głównie Hiszpanów i Portugalczyków. Duża część tubylców w kolejnych latach zginęła w wyniku walk, a jeszcze większa wskutek przywiezionych przez Europejczyków chorób, niewystępujących tam wcześniej.
Powyższe 4 mapy ukazują świat w pocz. XV w. oraz procesy i przemiany historyczne, które miały wpływ na dokonanie wielkich odkryć geograficznych oraz w części na narodziny renesansu we Włoszech.
Odpowiedz, jaki był stan wiedzy o świecie przed 1492 r.? Jakie kontynenty (obszary) znano, a jakie były nieznane? Na podstawie poprzednich lekcji wymień poznane cywilizacje pozaeuropejskie.
Opisz sytuację na Półwyspie Iberyjskim ok. 1492 r. Napisz, jakim wydarzeniem zakończyła się rekonkwista Hiszpanów?
Wyjaśnij, kosztem jakich ziem w Europie nastąpił rozwój potęgi państwa osmańskiego do końca XV w. (przypomnij przełomowe wydarzenia)? Jaki miało na to wpływ na handel włoski we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego?
Omów, na czym polegało udoskonalenie statków oraz przyrządów umożliwiających żeglugę przed 1492 r.
Wielkie odkrycia
Powyższe 3 mapy ukazują najważniejsze odkrycia oraz powstawanie pierwszych kolonii.
Omów wyprawy odkrywcze Kolumba, Vasco da Gamy oraz Magellana. Na czym polegało ich znaczenie?
Napisz, na jakich terenach Hiszpanie i Portugalczycy tworzyli swoje pierwsze imperia kolonialne? Wymień państwa europejskie, które w XVI w. włączyły się do walki o kolonie?
Ćwiczenia
Uzupełnij zdania podanymi niżej wyrazami.
Ferdynand Magellan, XV wieku, Krzysztof Kolumb, 1492, geograficznych, statków
Pod koniec .................................... Europejczycy odkryli nowe nieznane lądy na trzech kontynentach: Azji, Afryce i Ameryce. Odkrycia były możliwe dzięki rozwojowi nauk ...................................., zainteresowaniu światem oraz postępowi w technice morskiej: wynalezieniu nowych .................................... oraz przyrządów nawigacyjnych. W .................................... roku .................................... wyruszył w podróż, by szukać nowej drogi morskiej do Indii. Odkrył on nowy kontynent - Amerykę. .................................... zorganizował wyprawę, która jako pierwsza opłynęła kulę ziemską.
Żeglarze płynęli na wchód i na zachód, by odkryć najkrótszą drogę morską do Indii. Aby tam dotrzeć, trzeba było opłynąć:
- Przylądek Dobrej Nadziei.
- Amerykę Północną.
- Cieśninę Malajską u wybrzeży Filipin.
- Brzegi Oceanu Spokojnego.
- Australię i Oceanię.
- Zachodnie wybrzeża Ameryki Południowej.
Wskaż powody, dla których ludzie mogli wyruszać na wielkie wyprawy.
- z powodów ekonomicznych i naukowych
- by zaspokoić ciekawość
- bo chcieli być pierwsi i najlepsi
- po warzywa i owoce, korzenie i jedwab
- bo mieli swoje statki, które długo im służyły
- marzenie o zdobyciu bogactwa
- sprawdzenie swojej odwagi
- z powodów handlowych i wojennych
Spośród podanych pojęć wybierz te, które były przyczynami wielkich odkryć geograficznych.
Zaznacz, które z podanych stwierdzeń jest prawdziwe, a które fałszywe.
Zapoznaj się z treścią tekstu źródłowego i odpowiedz na pytanie.
W tym bieżącym roku 1492 Wasze wysokości przywiodły do szczęśliwego końca zwycięska wojnę przeciw Maurom […]. Zaraz w ciągu tego miesiąca przedłożyłem Waszym Wysokościom informacje o ziemiach Indii oraz o władcy, który […] niejednokrotnie słał posły do Rzymu, aby tam prosić o biegłych w naszej św. religii, którzy by mu ją wyłożyli […].
Źródło: M. Gładysz, Historia. I. Od średniowiecza do starożytności”, str.148
Zapoznaj się z podanymi źródłami i wykonaj polecenia poniżej.
Źródło 1. Fragment opracowania historycznego.
Panie! […] piszę do Ciebie ten list, z którego dowiesz się, jak przez 33 dni płynąłem z Wysp Kanaryjskich […] na okrętach oddanych mi przez najjaśniejszego króla i królową […] Napotkałem wiele wysp zamieszkanych przez niezliczone ludy i objąłem je w posiadanie dla Ich Wysokości […] nie stawiano mi żadnego oporu. Pierwszej wyspie, którą odkryłem nadałem nazwę San Salvador […].
Źródło: J. ,T. Jasińscy, Wybór źródeł do nauki historii starożytnej i średniowiecznej, Warszawa 1999, s. 119.
Źródło 2. Mapa konturowa.
Słownik
najczęściej trzymasztowy żaglowiec o wysokich nadbudowach (kasztelach) na dziobie i rufie, dwie karawele: „Pinta” i „Niña” brały udział w wyprawie Krzysztofa Kolumba, podczas której odkrył on Amerykę.
przyrząd pomiarowy, określający prędkość poruszania się statku oraz przebytą przez niego drogę.
przyrząd astronomiczny, służący do wyznaczania położenia ciał niebieskich, stosowany do określenia kursu oraz położenia statku.
hiszpańskie wyprawy zbrojne, podejmowane od końca XV wieku w celu podboju nowo odkrytych terytoriów zamorskich, w szczególności w Amerykach.