Radosław Pawelec Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej na Podlasiu.  […] Od 1855  r. mieszkał w Warszawie. W latach 1866–1870 studiował, początkowo w słynnej Szkole Głównej, potem na rosyjskim Uniwersytecie Warszawskim.

Sienkiewicz rozpoczynał karierę zawodową jako dziennikarz. W latach 1872–1878 był reporterem i felietonistą dwutygodnika „Niwa” […]. W latach 1882–1887 redaktorem dziennika „Słowo”. Pierwsze utwory literackie Sienkiewicza powstają pod koniec lat 60. XIX w. W 1872 r. publikuje powieść „Na marne”, w tym i następnym roku powstają „Humoreski z teki Woroszyłły”, nieco później – nowela „Stary sługa”. W latach 1876–1878 Sienkiewicz odbył podróż do Ameryki Północnej. Owocem tej podróży są słynne „Listy z podróży”.

Po powrocie z Ameryki Sienkiewicz drukuje wiele słynnych utworów, m.in. „Janka Muzykanta” i „Latarnika”. Sławę przynosi mu cykl powieści historycznych – „Trylogia”. Druk pierwszej z nich – „Ogniem i mieczem”, rozpoczyna się w 1883 r. „Potop” wychodzi trzy lata później, „Pan Wołodyjowski” – w 1888 r. Inne bardzo znane dzieła Sienkiewicza to powieść psychologiczna „Bez dogmatu”, powieść obyczajowa „Rodzina Połanieckich” oraz historyczna – „Krzyżacy”. Najsłynniejsze jego dzieło to „Quo vadis” –  powieść z czasów pierwszych chrześcijan. W 1905 r. otrzymał literacką Nagrodę Nobla.

Sienkiewicz był kilka razy żonaty […]. Pisarz angażował się w działalność społeczną. W latach I wojny światowej założył komitet pomagający ofiarom działań zbrojnych. Wcześniej ufundował stypendium, z którego korzystali m.in. Maria Konopnicka i Stanisław Wyspiański. Twórczość i postawa Sienkiewicza zjednały mu powszechny szacunek. W 1900 r. otrzymał w darze od społeczeństwa polskiego dworek w Oblęgorku.

Henryk Sienkiewicz zmarł w 1916 r. w Szwajcarii. W 1924 r. prochy najbardziej znanego na świecie polskiego pisarza sprowadzono do kraju. Spoczęły one w krypcie warszawskiej Archikatedry św. Jana.

sie_1 Źródło: Radosław Pawelec, Henryk Sienkieiwcz, [w:] tegoż, Język polski. Poradnik skutecznej komunikacji w mowie i piśmie, Warszawa 2007, s. 125.

120 lat temu Henryk Sienkiewicz otrzymał w darze od narodu pałacyk w Oblęgorku

Zasługi Sienkiewicza dla narodowej wspólnoty wyłożyła Maria Konopnicka. „Nikt po Mickiewiczu nie malował tak jak Sienkiewicz zbiorowej duszy swojego plemienia i jej uniesień, jej wiary, jej prostoty, jej męstwa, jej siły, jej nadziei, jej powstrzymanego pędu ku wielkości, ku sławie jej rzewnych głębi i jej wybuchów natchnienia” – napisała w „Kurjerze Warszawskim” 22 grudnia 1900 r. […] Ogłoszono zbiórkę składek. „Odzew na apel komitetu przekraczał oczekiwania organizatorów. Związki i stowarzyszenia przysyłały darowizny, pieniądze dostarczali m.in. książęta i hrabiowie, przemysłowcy, kupcy, ale i biedniejsza część ludności. Swoje oszczędności przekazywali też najmłodsi czytelnicy” – napisały Agnieszka Kukla‑Rycąbel i Anna Nogaj w artykule „Henryk Sienkiewicz – pisarz, społecznik, patriota” (2016). Szybko zebrano 70 tys. rubli. […] W grudniu 1899 r. nie było oczywiste, co też Sienkiewicz otrzyma od wdzięcznego społeczeństwa.

R1FAm4SLDqLJS

Ilustracja przedstawia pole bitwy. Na pierwszym planie, na niewielkim, porośniętym trawą wzniesieniu stoi mężczyzna w sile wieku. Postać ukazuje prawy półprofil. Ma szczupłą twarz i brodę hiszpankę. Mężczyzna jest ubrany w marynarkę i spodnie. Prawą rękę prostuje i odsuwa na bok. Lewą rękę przysuwa w kierunku twarzy. Patrzy na jeźdźca stojącego poniżej. Jest to dojrzały mężczyzna o okrągłej twarzy. Ukazuje lewy profil. Ma gęste włosy i sumiaste wąsy. Jest ubrany w pasiasty kaftan i wąskie spodnie. Przez prawe ramię ma przewieszony skórzany pas, do którego umocował włócznię. Prawą dłonią unosi kapelusz ozdobiony dwoma strusimi piórami. W lewej dłoni trzyma sakiewkę wypełnioną monetami. Podaje ją stojącemu mężczyźnie. Nad mężczyzną unosi się skrzydlata postać w koronie na głowie. Jest to długowłosa kobieta. Jest ubrana w długą, białą szatę. Jej talia jest opasana skórzanym pasem . W prawej dłoni trzyma tarczę ozdobioną wyobrażeniem białego orła na czerwonym tle. W lewej dłoni trzyma wieniec laurowy. Kieruje go w stronę głowy pisarza. W tle ukazana jest duża grupa jeźdźców uzbrojonych we włócznie. W tle, zza chmur wyłania się bryła klasztoru na Jasnej Górze.

Stronnictwo „realistyczne” postulowało zakup „willi w Zakopanem i wygodnego domu w Warszawie” – gdyż lepszy jest „dar użyteczny niż pamiątka chwili”. Jednak propozycja zakupu kamienicy przy ul. Kanonia w Warszawie okazała się szczególnie kontrowersyjna. „Idealiści”, uznali „murowany dowód uznania” za „niegodny” – twierdzili, że posiadanie kamienicy przez człowieka, „któremu skronie należało uwieńczyć laurem”, było „zbyt przyziemnym stanem”, a kamieniczkę nazwali „prasą do wyciskania komornego”. Pisano, że ta forma podarku „spycha z piedestału” Sienkiewicza oraz obraża „najwznioślejsze uczucia”, a nawet „profanuje”, darczyńców i obdarowanego. Jubileusz według scenariuszy „idealistów”, powinien składać się z przyjęć i gratulacyjnych spotkań, z wręczania darów, albumów i „specjalnych pamiątek, np. złotego pióra”. Tę dyskusję streściła „Gazeta Polska”, gdy jej czytelnik, ziemianin Edmund Dobrzański z Nadolnej, nadesłał kolejny projekt – „Dom Sienkiewiczowski”: „Nie kupić, lecz postawić dom w całym znaczeniu Sienkiewiczowski” – napisał Dobrzański. W wizji Dobrzańskiego parter domu, zbudowanego dla noblisty, miał stanowić mieszkanie jubilata, a pierwsze piętro „niechaj składa szereg sal, w jakich z biegiem czasu znalazłoby siedzibę muzeum, którym Warszawa aż dotąd poszczycić się nie może”.

RYfhbfIwScvtb

Fotografia przedstawia kartkę pocztową ze zdjęciem prezentującym pałac. Na pierwszym planie znajduje się trawnik, młode drzewa i ścieżka wiodąca w prawą stronę. Pałac jest w trakcie rozbudowy. Ściany są przysłonięte drewnianymi rusztowaniami. W otworach okiennych nie ma szyb. Zadaszenie piętra również nie jest dokończone. Okrągła wieża znajdująca się w głębi sięga drugiego piętra. Wokół niej piętrzy się rusztowanie.

Pisarz ujrzał dar 9 czerwca 1901 r. „Oblęgorek oczarował mnie zupełnie. Mało jest w Królestwie wiosek tak pięknie położonych. Drzewa bardzo porosły, park jest ogromny, kwiatów mnóstwo, a jabłonie, grusze i śliwy gną się literalnie pod ciężarem owoców” – wyznał w liście do Wandy Ulanowskiej, przyszywanej wnuczki, dla której podobno napisał W pustyni i w puszczy, biorąc ją za pierwowzór postaci Nel.

W 1902 r. przyszły noblista mógł już zamieszkać w Oblęgorku. „Na mostach przy Bugaju włościanie witali znakomitego pisarza chlebem i solą, to samo powtórzyło się na granicy parafii Chełmce, w końcu na groblach wsi Oblęgorek, gdzie 50 wiejskich parobczaków na koniach otoczyło pojazd, doprowadziło Sienkiewicza do dworu” – opisała „Gazeta Kielecka” z 28 maja.

Chociaż prasa rozpisywała się o czekającej pisarza wiejskiej idylli, Oblęgorek okazał się prezentem kłopotliwym. „Wprawdzie majątek otaczały malownicze widoki, a powietrze było prawie górskie, to dworek wymagał remontu, dojazd do niego był fatalny, a w zimie wiatr hulał po pokojach. Na dokładkę pokoje te umeblowane były darami z całego kraju, od szeregu osób, które nierzadko pozbywały się najbrzydszych swych i nieużytecznych przedmiotów”. […] Pisarz podziękował za Oblęgorek: „Tę pracę moją kraj wynagradza… Z serca wyrywa mi się tylko okrzyk: Dzięki krajowi, dzięki wam panowie z Komitetu”.

R1Ms41SY7QBrO

Fotografia przedstawia wnętrze pomieszczenia. Przy ścianie po lewej stronie zdjęcia stoi drewniany regał. Stoi na nim rzeźbione popiersie mężczyzny. Obok stoi kanapa. Za kanapą umieszczone jest okno. Pośrodku pomieszczenia stoi ciężkie, drewniane biurko. Na blacie biurka leżą artykuły piśmiennicze. Stoi na nim lampa i ramki ze zdjęciami. Obok biurka stoi dość wysoka, drewniana kolumna. Na blacie stoi rzeźba przedstawiająca obelisk. Na ścianie wisi portret młodego mężczyzny. Po prawej stronie stoi wysoka lampka.

Po II wojnie światowej dar narodu wrócił do narodu. Darowizna dzieci pisarza pozwoliła utworzyć w Oblęgorku Muzeum Henryka Sienkiewicza.

sie_2 Źródło: 120 lat temu Henryk Sienkiewicz otrzymał w darze od narodu pałacyk w Oblęgorku, dostępny w internecie: https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C780574%2C120-lat-temu-henryk-sienkiewicz-otrzymal-w-darze-od-narodu-majatek-w [dostęp 23.12.2020 r.].