„Największym zagrożeniem dla naszej planety jest wiara, że ktoś inny ją uratuje”                                                                                                                               Robert Swan

Na naszej planecie żyje ponad 8,7 miliona gatunków organizmów eukariotycznych, jednocześnie Ziemia doświadcza ekstremalnej degradacji i dynamicznych zmian klimatycznych. Zdecydowana większość naukowców uważa, że wiele wyzwań stojących przed naszą planetą wynika z działalności człowieka.

W tym module znajdziesz odpowiedź na wiele pytań, między innymi:

• Czym zajmuje się ekologia?

• Czym jest ekosystem?

Ekologia i ekosystemy

Nauką, która bada zależności między organizmami oraz organizmami a środowiskiem jest ekologia. Ekolodzy badają, jak organizmy przystosowują się do swojego środowiska, współzawodniczą ze sobą o zasoby i współpracują ze sobą. Badają również, jak zmiany środowiskowe wpływają na organizmy.

EkosystemekosystemEkosystem to część przyrody, w której organizmy żywe (rośliny, zwierzęta, grzyby, protisty, bakterie) współistnieją ze sobą i oddziałują na siebie nawzajem, a także na nieożywione elementy środowiska, takie jak woda, powietrze, gleba i minerały. Każdy ekosystem złożony jest z dwóch podstawowych komponentów:

• biocenozybiocenozabiocenozy - czyli wszystkich organizmów żywych,

• biotopubiotopbiotopu - materii nieożywionej.

Występowanie wielu gatunków w ekosystemie gwarantuje prawidłowe krążenie pierwiastków oraz regulację liczebności populacjipopulacjapopulacji zwierząt, a w konsekwencji gwarantuje ich przetrwanie oraz zachowanie naturalności ekosystemu. Populacje organizmów powiązane są ze sobą różnymi zależnościami.

R147Bn0Rfc2bY

Na ilustracji mokradła. Z wody wyrastają iglaste drzewa ze smukłymi, prostymi pniami. Woda ciemna, fragmentami pokryta rzęsą wodną. Odbijają się w niej drzewa.

Istnieje wiele różnych sposobów klasyfikacji ekosystemów. Ze względu na środowisko wyróżnia się ekosystemy lądowe i wodne (słono- i słodkowodne).

Ze względu na ingerencję człowieka ekosystemy dzieli się na:

Ekosystemy sztuczne

Ekosystemy sztuczne

Ekosystemy w najwyższym stopniu związane z człowiekiem; powstały i utrzymują się wyłącznie dzięki jego działalności. Przykładami ekosystemów sztucznych są pola uprawne, stawy rybne i sady.

R14XW2ZeaUhd9

Fotografia przedstawia sad. Na pierwszym planie równy, skoszony trawnik. Dalej drzewa posadzone w regularnych odstępach, z dużymi zielonymi koronami. W tle pagórki porośnięte lasem i niebieskie niebo.

Ekosystemy naturalne

Ekosystemy naturalne

To obszary niewiele odbiegające od stanu pierwotnego, które uległy pewnym wpływom gospodarki, ale utrzymały jeszcze swój pierwotny skład gatunkowy zwierząt i roślin (np. najlepiej zachowane partie leśne, zbiorowiska błotne i torfowiskowe, murawy wysokogórskie umiarkowanie spasane).

RcOp39DG1oRr7

Na fotografii półprzezroczysta tafla wody z pływającymi, licznymi rybami.

Galeria przedstawiająca przykładowe naturalne ekosystemy:

R8oyk1jpsG1Yx

Fotografia przestawia jezioro w lesie. W wodzie odbijają się błękitne niebo i zielone drzewa. Przy brzegu jeziora leżą liczne skały.

Rg79rhR9hT0He

Fotografia prezentuje wnętrze lasu równikowego. Po lewej i po prawej stronie duże pnie obrośnięte pnączami. Między nimi zwieszają się grube liany. W każdym wolnym miejscu znajdują się liście o pierzastych blaszkach. Dno lasu jest zacienione przez gęsto rosnące rośliny.

RvymqxYfFdiNh

Zdjęcie przedstawia pomarańczową pustynię piaskową. Na pierwszym planie widać kępę zielonej trawy.

RRmvcn4TqYb1x

Zdjęcie przedstawia las mieszany z lotu ptaka. Widoczne są zielone drzewa iglaste, żółte drzewa liściaste oraz drzewa liściaste, ale pozbawione liści.

Ekosystemy podlegają zmianom. Zmiany te mogę być powodowane przez czynniki naturalne i przez człowieka. Proces stopniowych, kierunkowych zmian prowadzących do powstania nowego lub przeobrażenia istniejącego ekosystemu nazywamy sukcesjąsukcesjasukcesją.

Przykładem sukcesji jest zmiana ekosystemu jeziora w las. Zagęszczająca się w jeziorze materia organiczna, powstająca w wyniku rozwoju organizmów, powoduje rozwój mikroorganizmów oraz roślinności w obszarze przybrzeżnym. Następnie na dnie zbiornika zaczyna osiadać muł gnilny i z jeziora powstaje bagno, a z bagna torfowisko. Z czasem następuje zupełny zanik jeziora, które całkowicie zarasta. Wówczas na powstałej łące może wyrosnąć las.

R1HV4RKwHrLDr

Zdjęcie przedstawia małe jezioro otoczone drzewami i trawą.

To ważne!

• Ekologia to nauka, która bada zależności między organizmami oraz organizmami a środowiskiem.

• Ekosystem to układ ekologiczny złożony z organizmów żywych (biocenozy) i materii nieożywionej (biotopu).

• Ekosystemy dzieli się na lądowe i wodne. Natomiast ze względu na ingerencję człowieka ekosystemy dzieli się na naturalne i sztuczne.

• Ekosystemy ulegają ciągłej przemianie w procesie nazywanym sukcesją.

Na pożegnanie