Czy wirusy są organizmami?
Choroby wirusowe i ich profilaktyka
Wirusy są przyczyną wielu chorób zakaźnych człowieka. Ich rozmiary są tak niewielkie, że z łatwością rozprzestrzeniają się w powietrzu. W prosty sposób przedostają się z jednego organizmu do drugiego, na przykład z wdychanym powietrzem, które zawiera wirusy na kropelkach wody. Wydostają się one wraz z wydychanym powietrzem osoby zakażonej podczas kaszlu czy kichania.
Choroby wirusowe człowieka
WirusyWirusy są drobnymi cząstkami zakaźnymi, które powodują groźne choroby różnych organizmów. Do chorób wirusowych człowieka należą m.in. grypa, ospa wietrzna, różyczka, odra, świnka czy AIDS.
Grypa to choroba układu oddechowegoukładu oddechowego, wywołana wirusem grypy. Objawia się wysoką gorączką, dreszczami, bólem mięśni oraz suchym kaszlem. Grypa jest chorobą niebezpieczną, ponieważ może dawać powikłaniapowikłania, takie jak zapalenie płuc czy zapalenie mięśnia sercowego.

Zdjęcie wykonano za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego.
Ospa wietrzna to choroba wywoływana przez wirusa ospy. Objawia się gorączką i swędzącymi krostkami występującymi na całym ciele, które przekształcają się w pęcherze. Ospa najczęściej przebiega łagodnie, może mieć jednak groźne powikłania, takie jak zapalenie płuc i mięśnia sercowego.

Różyczka to choroba wywołana przez wirusa różyczki. Jej najczęstszym objawem jest różowa wysypka, przypominająca plamki lub grudki. Różyczka u kobiet w ciąży jest niebezpieczna dla płodu – może powodować jego uszkodzenie lub nawet obumarcie.

Odra to bardzo zakaźna choroba, którą wywołuje wirus odry. Cechą odry jest czerwona wysypka, a do innych objawów należą kaszel, ból gardła, katar i wysoka gorączka.

Świnka to choroba wywoływana wirusem świnki. Objawia się gorączką i bolesnym powiększeniem ślinianek przyusznych.

AIDS jest chorobą, którą wywołuje wirus HIV. Wirus ten uszkadza układ odpornościowyukład odpornościowy, przez co organizm stopniowo traci zdolność obrony przed czynnikami zakaźnymi. Wczesne wykrycie wirusów HIV w organizmie i podjęcie leczenia pozwalają zakażonym na długie życie. Brak leczenia skutkuje rozwojem AIDS i śmiercią.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RF4niTI5AQe2d
Film przedstawia ruchomy model obracającego się wokół własnej osi wirusa SARS‑CoV‑2.
Wirus **SARS‑CoV-**2 jest przyczyną choroby układu oddechowego o nazwie COVID-19. Zachorowania na tę chorobę po raz pierwszy odnotowano w grudniu 2019 roku w Chinach i w szybkim tempie opanowały one cały świat, wywołując pandemię. Wirus przenosi się drogą kropelkowądrogą kropelkową. Zapobieganie COVID-19 polega na myciu rąk, noszeniu maseczek ochronnych, a także izolowaniu osób chorych i przyjmowaniu szczepionekszczepionek.
Jak dochodzi do zakażenia wirusami?
drogą kropelkową, czyli bezpośrednio z człowieka na człowieka (najczęstszy sposób);
drogą pokarmowądrogą pokarmową, czyli z pokarmem;
poprzez dotykanie powierzchni lub przedmiotów zanieczyszczonych wirusem, np. klamek czy poręczy;
drogą płciowądrogą płciową, czyli poprzez kontakty seksualne;
za pośrednictwem zwierząt, np. pasożytówpasożytów.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1ET73nSFOJ0y
Film nawiązuje do sposobów zarażenia się wirusami, jak je zwalczać oraz zabezpieczać się przed nimi.
Zapoznaj się z filmem, a następnie podaj dwa sposoby przenoszenia wirusów na ludzi przez zwierzęta.
Wyjaśnij, dlaczego mycie rąk i produktów żywnościowych jest ważne w zapobieganiu chorób wirusowych.
Podaj znaczenie szczepień ochronnych w profilaktyce chorób wirusowych.
Częstymi chorobami wirusowymi, szczególnie w sezonie jesienno‑zimowym, są grypa i przeziębienie.
Jak odróżnić grypę od przeziębienia?
Objawy | Przeziębienie | Grypa |
|---|---|---|
Początek | Stopniowy | Gwałtowny |
Gorączka | Stan podgorączkowy (najczęściej poniżej 38°C) | Wysoka gorączka (do 39°C) z dreszczami |
Ból gardła | Obecny, często towarzyszy mu chrypka | Rzadko |
Katar | Częsty | Rzadko |
Kaszel | Mokry | Suchy, męczący z bólami w klatce piersiowej |
Ból głowy | Rzadko | Często |
Bóle mięśni | Rzadko | Często, bardzo intensywne |
Powikłania | Rzadko | Częściej |
To ważne!
Wirusy wywołują wiele różnych chorób człowieka, między innymi grypę, przeziębienie, ospę wietrzną, odrę, różyczkę, świnkę i AIDS.
Na pożegnanie
1. Ospa wietrzna, 2. AIDS, 3. Różyczka, 4. Świnka, 5. Odra, 6. Grypa - gorączka i obejmująca całe ciało, swędząca wysypka przekształcająca się w pęcherze;
1. Ospa wietrzna, 2. AIDS, 3. Różyczka, 4. Świnka, 5. Odra, 6. Grypa - niewielka gorączka, różowa wysypka; choroba niekiedy przebiega bezobjawowo lub wywołuje tylko powiększenie węzłów chłonnych, niebezpieczna dla kobiet w ciąży
1. Ospa wietrzna, 2. AIDS, 3. Różyczka, 4. Świnka, 5. Odra, 6. Grypa - bolesne powiększenie ślinianek przyusznych z gorączką
1. Ospa wietrzna, 2. AIDS, 3. Różyczka, 4. Świnka, 5. Odra, 6. Grypa - wysoka gorączka, wysypka pod postacią czerwonych lub czerwono‑fioletowych plamek, ból gardła, kaszel i katar
1. Ospa wietrzna, 2. AIDS, 3. Różyczka, 4. Świnka, 5. Odra, 6. Grypa - coraz większe uszkodzenie i niewydolność układu odpornościowego; przy wczesnym wykryciu i przyjmowaniu leków przeciwwirusowych możliwe długie życie
Korzystając z dostępnych źródeł wiedzy, podaj 3 choroby wirusowe niewymienione w niniejszym e‑materiale.
Wyjaśnij, czym są powikłania po przebyciu choroby wirusowej.
Ułóż zestaw 3 zadań dla innych uczniów korzystających z tego podręcznika, które sprawdzą wiedzę o chorobach wirusowych i ich profilaktyce. Do każdego pytania w zadaniu podaj 4 proponowane odpowiedzi, ale tylko jedna ma być prawidłowa. Pytanie z odpowiedziami wyślij Twojemu nauczycielowi, który włączy je do quizu Milionerzy.
Za Tobą część modułu o chorobach wirusowych człowieka. Wróć do polecenia na stronie „Na dobry początek” i dopisz brakujące definicje. Pamiętaj, żeby nie kopiować słownika, ale wyjaśnić każde słowo kluczowe w miarę możliwości swoimi słowami.