7. Atrakcyjność turystyczna Pobrzeża Bałtyku i Małopolski
Czy wiesz, że turyści (zarówno polscy, jak i zagraniczni) będąc w Polsce najchętniej odwiedzają Pobrzeże Bałtyku i Małopolskę (zwłaszcza Kraków)? Pierwszy region przyciąga ich przede wszystkim ze względu na walory przyrodnicze, a drugi – głównie ze względu na walory kulturowe.

Wawel (zamek i katedra) jest najchętniej odwiedzanym miejscem w Krakowie.
Podasz przykłady przyrodniczych i kulturowych (pozaprzyrodniczych) walorów turystycznych.
Wymienisz i scharakteryzujesz główne przyrodnicze walory turystyczne Pobrzeża Bałtyku.
Wymienisz i scharakteryzujesz główne kulturowe walory turystyczne Małopolski.
Omówisz wpływ walorów przyrodniczych Pobrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach.
Walory turystyczne
Walory turystyczne to wszystkie cechy materialne i niematerialne, które przyciągają turystów w dane miejsce. Dzielimy je na walory wypoczynkowewalory wypoczynkowe, walory specjalistycznewalory specjalistyczne i walory krajoznawczewalory krajoznawcze. Inny podział walorów turystycznych uwzględnia ich genezę (powstanie). Wyróżnia on walory przyrodnicze i pozaprzyrodnicze (kulturowe).
Walory przyrodnicze dzieli się na:
powstałe bez udziału człowieka (skałki i grupy skał, jaskinie, głazy narzutowe i głazowiska, wąwozy, doliny i przełomy rzeczne, wodospady, źródła, osobliwości flory i fauny);
w pewnym stopniu powstałe z udziałem człowieka, ale niekontrolowane (parki narodowe, parki krajobrazowe, punkty widokowe);
utworzone przez człowieka (ogrody botaniczne, ogrody zoologiczne, muzea i zbiory przyrodnicze, parki zabytkowe).
Walory pozaprzyrodnicze (kulturowe) to obiekty materialne wytworzone przez człowieka i przez niego kontrolowane oraz elementy ściśle związane z jego życiem i działalnością, np.: muzea i rezerwaty archeologiczne, muzea etnograficzne, skanseny, zabytki architektury i budownictwa, zabytki działalności gospodarczej i techniki, muzea biograficzne, muzea sztuki, miejsca i obiekty historyczno‑wojskowe, miejsca i muzea martyrologii, miejsca pielgrzymkowe, teatry i sale koncertowe, miejsca rozrywki, współczesne imprezy kulturalne.
Walory turystyczne Pobrzeża Bałtyku i Małopolski
Pobrzeże Bałtyku oznacza się przede wszystkim cennymi walorami przyrodniczymi, a Małopolska – wyjątkowymi walorami kulturowymi.
Pobrzeże Bałtyku
Wymień przyrodnicze walory turystyczne polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego.
Nad polskim morzem walory kulturowe odgrywają nieco mniejszą rolę niż przyrodnicze. Zabytki znajdują się głównie w miastach, na przykład Gdańsku, Gdyni, Kołobrzegu, Szczecinie, Świnoujściu i Sopocie. Na całym wybrzeżu można spotkać także latarnie morskie. Wyjątkowym walorem kulturowym są także słynne ruiny kościoła w Trzęsaczu.
Pobrzeże Bałtyku – mapa interaktywna
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Wskaż trzy miasta, w których znajdują się największe porty morskie.


Wyjaśnij, na czym polega niezwykłość ruin kościoła w Trzęsaczu. Skorzystaj z dodatkowych źródeł informacji.
Małopolska
Drugim ważnym regionem turystycznym naszego kraju jest Małopolska. Odznacza się ona wyjątkowymi walorami kulturowymi, o czym świadczy fakt, że zlokalizowanych jest tam aż 6 z 17 polskich obiektów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Walory te wynikają w dużej mierze ze względów historycznych. W regionie tym na szczególną uwagę zasługuje Kraków.
Mapa turystyczna województwa małopolskiego – mapa interaktywna 1
Wskaż nazwy parków narodowych znajdujących się w woj. małopolskim.
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
W woj. małopolskim znajduje się wiele zabytków wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Przeanalizuj powyższą mapę interaktywną i wypisz 3 z nich. Zastanów się, który z tych obiektów chciałbyś warto, zapisz swój wybór i korzystając z dodatkowych źródeł informacji, uzasadnij go w trzech krótkich zdaniach.
Oprócz materialnego dziedzictwa kulturowego w Małopolsce, a zwłaszcza w Krakowie, odbywają się liczne wydarzenia artystyczne i naukowe, np. festiwale, targi, koncerty i kongresy. Z tego powodu nazywany on bywa kulturalną stolicą Polski. Główne walory kulturowe tego obszaru to gwara i odmienne obyczaje.
Opisz jeden walor kulturowy Małopolski, który uważasz za godny zobaczenia. Skorzystaj z dodatkowych źródeł informacji.
Wielu turystów korzysta także z walorów przyrodniczych Małopolski. Znajdują się tam bowiem liczne pasma górskie, w tym najwyższe w Polsce – Tatry – oraz malownicze Pieniny z przełomem Dunajca. Ponadto w Małopolsce znajduje się też unikatowa Wyżyna Krakowsko‑Częstochowska, która przyciąga swym naturalnym pięknem białych wapieni i systemem średniowiecznych zamków strzegących kiedyś granicy Królestwa Polskiego.
Turystyka na Pobrzeżu Bałtyku i w Małopolsce – film

Film dostępny pod adresem /preview/resource/Rufsgc9G3OvXT
Materiał wideo, w którym omówiony został wpływ walorów przyrodniczych Pobrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki.
Na podstawie informacji z filmu i innych źródeł wymień trzy walory przyrodnicze i trzy walory kulturowe Pobrzeża Bałtyku.
Na podstawie informacji z filmu i innych źródeł wymień trzy walory przyrodnicze i 3 trzy walory kulturowe Małopolski.
Na podstawie informacji z filmu i innych źródeł wskaż trzy obiekty znajdujące się na szlaku Orlich Gniazd w Małopolsce.
Rozwój turystyki na Pobrzeżu Bałtyku i w Małopolsce
Najwyższe wskaźniki intensywności ruchu turystycznegowskaźniki intensywności ruchu turystycznego występują nad Bałtykiem (w województwie zachodniopomorskim i pomorskim). W województwie małopolskim wartości te również należą do jednych z najwyższych w kraju.

Pobrzeże Bałtyku | Małopolska |
Ilu turystów przyjeżdża nad Morze Bałtyckie? Głównymi regionami odwiedzanymi przez turystów są województwa pomorskie oraz zachodniopomorskie. Turystyka na tych obszarach cieszy się popularnością w okresie letnim głównie w lipcu i sierpniu. W roku 2019 wielkość wskaźnika turystów korzystających z noclegów na 1000 mieszkańców w województwie zachodniopomorskim wynosiła ok. 1891, a w pomorskim ok. 1385, w roku 2020 wraz z początkiem pandemii COVID -19 zanotowano spadek tego wskaźnika dla wymienionych województw. Pomorskie – ok. 836; zachodniopomorskie – ok. 1264. W 2022 roku wraz z zniesieniem obostrzeń sytuacja uległa poprawie i wskaźnik wzrósł. W zachodniopomorskim o ok. 716, natomiast w pomorskim o ok. 559. | Ilu turystów przyjeżdża do województwa małopolskiego? W województwie małopolskim turystyka trwa przez cały rok, zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym turyści chętnie odwiedzają ten region. W roku 2019 wielkość wskaźnika turystów korzystających z noclegów na 1000 mieszkańców w województwie małopolskim wynosiła ok. 1644. W roku 2020 wraz z początkiem pandemii COVID‑19 wskaźnik ten znacznie zmalał i wynosił ok. 695. Po zdjęciu obostrzeń sytuacja uległa poprawie i wskaźnik wzrósł o ok. 820. |
Które obszary cieszą się największą popularnością? Łącznie w wymienionych 9 gminach skoncentrowane było 60% ruchu turystycznego z obszarów nadmorskich, zarówno pod względem liczby turystów korzystających z bazy noclegowej, jak i udzielonych noclegów. Nadmorskie gminy, w których udzielono najwięcej noclegów w 2020 r. Źródło: Gromar sp. z o.o. GUS, licencja: CC BY-SA 3.0. | Który obszar cieszy się największą popularnością? Turyści najchętniej wybierają Kraków (9,25 mln, czyli ponad 60% ogólnej liczby odwiedzających województwo małopolskie). Dużą popularnością cieszą się także: Zakopane, Niedzica, Ojcowski Park Narodowy i Wadowice. Najwięcej noclegów udzielono w powiecie m. Kraków i powiecie tatrzańskim (zwłaszcza w Zakopanem). Małopolskie powiaty, w których udzielono najwięcej noclegów w 2020 r. Źródło: Gromar sp. z o.o. GUS, licencja: CC BY-SA 3.0. |
Turyści krajowi czy zagraniczni? W roku 2021 nad Morzem Bałtyckim większość stanowili turyści krajowi – 88,2% – natomiast wartość dla turystów zagranicznych wynosiła 11,8%. W roku 2020 liczba turystów zamieszkujących Polskę była o 15% wyższa, również zagranicznych turystów było więcej – o 2,9%. | Turyści krajowi czy zagraniczni? Liczba krajowych turystów w województwie małopolskim w roku 2020 stanowiła 89,6%, a zagranicznych 9,4%. Natomiast w roku 2021 wartość dla turystów krajowych wzrosła o 19,2%; dla zagranicznych również, ale tylko o 0,06%. Rozmiary ruchu turystycznego w Małopolsce w 2020 roku Źródło: Gromar sp. z o.o. małopolska.pl, licencja: CC BY-SA 3.0. |
Podsumowanie
Głównymi przyrodniczymi walorami turystycznymi Pobrzeża Bałtyku są: dostęp do morza, szerokie i piaszczyste plaże, klify, duże nasłonecznienie i powietrze nasycone jodem.
Do kulturowych (pozaprzyrodniczych) walorów turystycznych Małopolski należą m.in.: duża liczba zabytków, muzeów i galerii oraz odbywające się tam imprezy kulturalne. Walory te sprawiają, że województwo małopolskie (a zwłaszcza Kraków) należy do najczęściej odwiedzanych regionów w Polsce.
Wymienione wyżej walory sprawiają, że województwo zachodniopomorskie, pomorskie i województwo małopolskie odznaczają się największą liczbą turystów w skali całego kraju.
Słownik
walory turystyczne służące zaspokajaniu potrzeb poznawczych i rozbudzaniu ciekawości świata
walory turystyczne umożliwiające uprawianie turystyki specjalistycznej (kwalifikowanej): żeglarstwa, kajakarstwa, alpinizmu, jeździectwa, turystyki pieszej, rowerowej
walory turystyczne służące regeneracji sił fizycznych i psychicznych
wskaźnik określający liczbę osób, które skorzystały z noclegów, w przeliczeniu na liczbę ludności, np. 100 lub 1000 osób
Ćwiczenia
Wskaż dwa województwa, w których wskaźnik intensywności ruchu turystycznego jest najwyższy.
Na podstawie informacji z e‑materiału i własnej wiedzy opisz obiekt znajdujący się na fotografii, wskaż, gdzie się znajduje, i określ, czy jest on walorem przyrodniczym, czy kulturowym.

Na podstawie materiału oraz innych źródeł wiedzy scharakteryzuj krakowskie Sukiennice pod kątem ich walorów kulturowych.
Dokończ poprawnie zdania.
Muzeum II Wojny Światowej znajduje się w Gdańsku/w Krakowie i jest przykładem przyrodniczego/kulturowego waloru turystycznego.
Korzystając z poniższych wykresów, oceń poprawność podanych stwierdzeń.
Ludwig Schneider, CC BY-SA 3.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11953058
magro_kr, CC BY-SA 3.0., [online], dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/iks_berto/1314119929
https://pixabay.com/pl/service/terms/#license, [online], dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl
Marcin Polak, CC BY-SA 3.0., [online], dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/futuredu/13984262338
https://pixabay.com/pl/service/terms/#license, [online], dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/
Ptaqe, CC BY-SA 4.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=86261454
MSZ, CC BY-SA 3.0., [online], dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/polandmfa/6172849531, licencja: CC BY-SA 3.0.
Na dostępnej ci mapie wyszukaj poniższe obiekty:
Zamek w Rabsztynie, Kalwaria Zebrzydowska, domek w Szymbarku, Kościół Pallotynów na Krzeptówkach, Woliński Park Narodowy, Mierzeja Wiślana, Zamek w Niedzicy.
Na Pobrzeżu Bałtyku i w Małopolsce rozwija się turystyka masowa. Wymień dwie zalety i dwie wady tego typu turystyki.