ZWIĄZKI CHEMICZNE BUDUJĄCE ORGANIZM –audiobook

RWW7PJ2qPbBTvma1554827729ecc12_1536669367036_01

Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.

Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Di9oOAcBD

Z czego zbudowany jest organizm?

Wszystkie organizmy zbudowane są z pierwiastków. Czy wiesz, z jakich pierwiastków jest zbudowany organizm człowieka? Składa się, tak jak inne organizmy, głównie z tlenu, węgla, wodoru, azotu, wapnia i fosforu.

Pierwiastki łączą się ze sobą i tworzą związki chemiczne, takie jak woda (związek tlenu i wodoru), białka, cukry, tłuszcze i kwasy nukleinowe.

Organizmy zbudowane są z tych samych związków chemicznych, występujących jednak w różnych proporcjach.

R1DcYkPY8LGAM1

Na zamieszczonej grafice znajdują się zestawienia pokazujące procentowy udział wody, związków organicznych, pierwiastków i składników mineralnych w organizmie człowieka. Na pierwszym od lewej elemencie grafiki znajduje się podziałka procentowa od zera do 100 procent, gdzie zero jest na dole, a 100 na samej górze wskaźnika. Obok podziałki umieszczona jest sylwetka człowieka, która od stóp do pasa jest zaznaczona kolorem niebieskim. Kolor ten oznacza procentowy udział wody w organizmie, dokładnie jest to 60 procent. Druga grafika prezentuje procentowy udział pierwiastków biogennych w organizmie człowieka. Z lewej strony znajduje się oś z procentami od zera do 100, po prawej zaś sylwetka człowieka z zaznaczonymi pierwiastkami, gdzie tlen stanowi 65%, węgiel 18%, wodór 10%, azot 3%, fosfor i siarka. Ostatni wskaźnik określa procentowy udział wody, związków organicznych i składników mineralnych w organizmie człowieka. Lewa strona grafiki to pionowa podziałka od zera do 100, po prawej sylwetka człowieka z oznaczeniami odpowiednio kolorami udziału wody 62%, białka 17%, tłuszczu 13%, węglowodany 1% i składniki mineralne 7%.

Związki chemiczne są też dla nich źródłem energii i regulują procesy w nich zachodzące, a także pełnią funkcję budulcową, transportową i ochronną.

Substancje te są dostarczane wraz z pożywieniem, dlatego ważne jest, by nasza dieta była bogata w różnorodne składniki odżywcze. Odżywianie polega na zaopatrywaniu komórek w składniki odżywcze. Jakie przemiany musi przejść kęs kanapki, by zasilić komórki? Czy wystarczy, by trafił do żołądka? Jaką drogą dotrze z układu pokarmowego do potrzebujących energii i składników odżywczych komórek mózgu, mięśni i pozostałych narządów?

Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym

Białka to substancje złożone o stosunkowo skomplikowanej budowie.

Tłuszcze zawarte w pokarmie są zróżnicowaną grupą związków, z których organizm człowieka może czerpać: triacyloglicerole (dawna nazwa to „triglicerydy”), wolne kwasy tłuszczowe, cholesterol oraz fosfolipidy.

Podczas trawienia tłuszcze rozkładane są na glicerol i kwasy tłuszczowe. Ze względu na budowę chemiczną kwasów tłuszczowych wyróżnia się tłuszcze nasycone, mające pojedyncze wiązania we wszystkich łańcuchach węglowodorowych (wiązania nasycone), oraz tłuszcze nienasycone, zawierające w łańcuchach węglowodorowych wiązania podwójne (wiązania nienasycone).

Tłuszcze i białka to ważne elementy naszej codziennej diety. Do tych istotnych biologicznie substancji zaliczamy także cukry. Cząsteczki cukrów zbudowane są z atomów węgla, wodoru i tlenu.