Biologia organizmów roślinnych - podsumowanie

Przeprowadź symulację jeszcze raz i zwróć uwagę, jak zmiany ilości światła, wody oraz dwutlenku węgla wpływają na otwieranie aparatów szparkowych.

Otwieranie aparatów szparkowych następuje pod wpływem światła, w sytuacji dobrego zaopatrzenia rośliny w wodę oraz przy niskim stężeniu dwutlenku węgla w liściu.

Zastanów się, jaka jest funkcja aparatów szparkowych i przed czym chroni roślinę ich zamykanie.

Aparaty szparkowe zamykają się przy niedoborze wody w glebie, aby uchronić roślinę przed nadmiernym wyparowywaniem wody, gdy jej uzupełnienie może być utrudnione.

Zastanów się, do jakiego procesu roślina wykorzystuje dwutlenek węgla i przed czym chroni roślinę zamykanie aparatów szparkowych.

Roślina wykorzystuje dwutlenek węgla do procesu fotosyntezy. By go pobrać, używa aparatów szparkowych. Są one otwierane tylko wówczas, gdy roślina tego potrzebuje (np. przy niewielkim stężeniu dwutlenku węgla w liściu), aby nie narażać jej organizmu na nadmierną utratę wody.

Wyniki:

Określ, jak rosną siewki w obu pudełkach. Zwróć uwagę na pęd i korzeń.

Wnioski:

Czy na podstawie otrzymanych wyników możesz potwierdzić którąś hipotezę?

Wyniki:

Siewki rosnące pod żarówką wiszącą u góry nad otworem wyrosły prosto, a siewki umieszczone pod żarówką znajdującą się z boku obok otworu wyrosły z pędami zakrzywionymi w stronę żarówki oraz korzeniami zakrzywionymi w przeciwną stronę.

Wnioski:

Siewki rzeżuchy wyginają się w stronę światła. Hipoteza 1 jest prawdziwa, a hipoteza 2 – fałszywa.

Zwróć uwagę, że niektóre nasiona mogą być wadliwe.

Większa liczba nasion pozwala uzyskać pewniejsze wyniki – otrzymanie takiego samego rezultatu dla każdego nasiona potwierdza efekt doświadczenia. Ponadto nasiona mogą być wadliwe, zatem opieranie eksperymentu na jednym egzemplarzu może prowadzić do fałszywych wyników.

Przypomnij sobie, że w zielonych pędach roślin występują chloroplasty.

Wzrost pędów w kierunku źródła świata pozwala roślinie na przyswojenie większej ilości energii wykorzystywanej przy produkcji związków odżywczych w procesie fotosyntezy

Zastanów się, która strona pędu musi być dłuższa, by pęd przechylił się w stronę źródła światła.

W próbie badawczej szybciej rosła strona pędu położona dalej od źródła światła. Szybszy wzrost po tej stronie skutkował wygięciem pędu w stronę światła.

Zwróć uwagę na kształt komórek i zastanów się, jaką mogą one pełnić funkcję.

A – tkanka miękiszowa, występuje w liściach i łodygach; B – skórka, pokrywa łodygi i liście; C – włośniki, są obecne na powierzchni korzeni.

Pamiętaj, że zestaw badawczy służy zobrazowaniu jakiegoś efektu. Zmienia się w nim czynnik, którego wpływ sprawdzamy. Natomiast zestaw kontrolny stanowi odniesienie dla wyników uzyskanych w zestawie badawczym.

1. Zestaw kontrolny: A; zestaw badawczy: B; wynik doświadczenia: C i D.

2. Hipoteza Stasia się potwierdziła – odcięcie wierzchołka korzenia powoduje całkowite zatrzymanie jego wzrostu na długość. Z tego względu początkujący ogrodnicy powinni zwracać szczególną uwagę, żeby nie uszkodzić wierzchołka korzenia, np. przy przesadzaniu sadzonek.

Pamiętaj, że mchy nie mają typowych organów roślinnych. Zwróć uwagę, że rośliny te rosną w skupiskach.

1 – zarodnia, 2 – bezlistna łodyżka, 3 – ulistniona łodyżka, 4 – chwytniki

Wodę magazynuje ulistniona łodyżka.

Zastanów się, jakie są jedne z podstawowych potrzeb roślin oraz w jaki sposób mech torfowiec jest przystosowany do ich zaspokajania.

Mech torfowiec magazynuje wodę, dzięki czemu zatrzymuje wilgoć w otoczeniu korzeni roślin.

Aby otrzymać poprawne hasło, przypomnij sobie rodzaje kwiatostanów.

Owoc to organ, który występuje u roślin okrytonasiennych. Powstaje z zalążni słupka. Zawiera nasiona i służy do ich rozsiewania.

Formy roślin okrytonasiennych to: drzewo, krzew, krzewinka, roślina zielna.

Dziewanna to roślina zielna, ponieważ ma zieloną i stosunkowo cienką łodygę.

Obejrzyj uważnie film pt. „Cechy roślin okrytonasiennych”.

Rośliny okrytonasienne wykształciły cechy:

• wykształcenie kwiatów i owoców;

• wykształcenie różnych sposobów zapylania kwiatów i rozsiewania nasion;

• wykształcenie liści o szerokich blaszkach;

• zrzucanie liści na zimę i magazynowanie substancji zapasowych w zmodyfikowanych organach.

Przypomnij sobie informacje dotyczące roślin nagonasiennych i okrytonasiennych.

Rośliny okrytonasienne to drzewa, krzewy, krzewinki i rośliny zielne. Rośliny nagonasienne to drzewa i krzewy.

Rośliny zarodnikowe wykształcają zarodniki. Rośliny okrytonasienne należą do roślin nasiennych, które wykształcają nasiona.

Rośliny okrytonasienne wykształcają owoce. Rośliny nagonasienne nie wytwarzają owoców.

Zastanów się, jakie cechy musi mieć pyłek, aby móc być przenoszonym przez wiatr, oraz zwróć uwagę na lokalizację szyszek.

Nagonasienne są wysokimi drzewami i wytwarzają szyszki bliżej szczytu rośliny, co ułatwia wznoszenie pyłku przez wiatr. Produkują ogromne ilości pyłku, żeby zwiększyć szansę na zapylenie, a sam pyłek jest lekki i ma specjalne struktury ułatwiające unoszenie się w powietrzu.

Zwróć uwagę, że zarówno liście, jak i kwiaty rozwijają się na gałęziach koron drzew.

Duża część wiatropylnych drzew wytwarza kwiaty wczesną wiosną, żeby pyłek mógł dotrzeć do innych kwiatów tego samego gatunku, zanim rozwiną się w pełni liście, które będą utrudniać dostęp pyłku do kwiatów żeńskich.

Zwróć uwagę na elementy, które występują w nasionach, a nie występują w zarodnikach.

Zarodniki produkowane są przez mchy i paprocie, a nasiona – przez rośliny nasienne (nagonasienne i okrytonasienne). Nasiona są lepiej przystosowane do pełnienia funkcji przetrwalnika ze względu na obecność łupiny nasiennej oraz materiałów zapasowych dla zarodka, które nie występują u zarodników.

Zwróć uwagę na elementy budowy, które występują tylko w jednej grupie roślin z każdej pary.

Kryterium rozróżnienia pomiędzy mchami i paprotnikami stanowi wykształcenie organów roślinnych – korzenia, pędu i liści, a klasyfikacja roślin nagonasiennych i okrytonasiennych opiera się na wytwarzaniu osłon nasiennych (owoców).

Odczynnik sudan III służy do wykrywania tłuszczów. Zastanów się, nasiona których roślin zawierają najwięcej tłuszczu. Z jakich roślin produkuje się olej?

Problem badawczy: Czy tłuszcze są obecne w nasionach słonecznika?

Hipoteza 1: Nasiona słonecznika magazynują tłuszcze.

Hipoteza 2: W nasionach słonecznika nie występują tłuszcze.

Co będzie potrzebne:

• nasiona słonecznika

• olej spożywczy

• odczynnik sudan III

• moździerz

• probówka

• mikroskop

• sprzęt do mikroskopowania

Instrukcja wykonania doświadczenia:

1. Przygotowanie próby kontrolnej: Umieść olej w probówce i dodaj kilka kropel sudanu III. Obserwuj zabarwienie.

2. Przygotowanie próby badawczej: Zetrzyj garść nasion słonecznika w moździerzu. Dodaj kilka kropel sudanu III.

3. Umieść odrobinę próby badawczej na szkiełku podstawowym i przykryj szkiełkiem nakrywkowym. Obserwuj preparat pod mikroskopem.

Dowiedz się, z czego produkuje się oleje spożywcze i jakie rodzaje mąki i kaszy można kupić w najbliższym sklepie. Przeczytaj napisy na opakowaniach produktów dostępnych w twojej kuchni.

Z nasion wytwarza się m.in. mąkę, oleje (np. słonecznikowy, rzepakowy), płatki śniadaniowe, przetwory w puszce (np. kukurydza, groszek, ciecierzyca), prażone przekąski (np. orzeszki ziemne, solony słonecznik).

Zwróć uwagę, że choć nasiona pszenicy magazynują substancje odżywcze głównie w postaci skrobi (cukru), to tłuszcze i białko także są im potrzebne do życia.

Brak tłustej plamy na bibule przyłożonej do zgniecionych ziaren pszenicy nie jest wystarczającym dowodem na to, że ziarna nie zawierają tłuszczu. Ziarna pszenicy zawierają go tak mało, że może być trudno zobaczyć plamę na bibule, nawet jeśli ziarna są dobrze zgniecione.

Sformułuj problem badawczy i dwie hipotezy. Określ próbę kontrolną i próbę badawczą. Po przygotowaniu materiałów i zaplanowaniu działań przeprowadź doświadczenie. Zapisz  instrukcję do przebiegu doświadczenia, a następnie wyniki i sformułuj wnioski.

Problem badawczy: Czy niska temperatura ma wpływ na kiełkowanie nasion?

Hipotezy:

1. Niska temperatura hamuje kiełkowanie nasion.

2. Niska temperatura nie ma wpływu na kiełkowanie nasion.

Co będzie potrzebne:

• 20 nasion (np. fasola, rzeżucha)

• dwa talerzyki

• wata

• woda

• folia aluminiowa

Próba badawcza: Nasiona umieszczone w lodówce.

Próba kontrolna: Nasiona umieszczone w temperaturze pokojowej.

Przebieg doświadczenia:

1. Talerzyki wyłóż watą. Podpisz oba zestawy doświadczalne.

2. Na każdym talerzyku połóż po 10 nasion.

3. Podlej oba zestawy.

4. Jeden zestaw nasion owiń folią aluminiową (aby wykluczyć wpływ światła na kiełkowanie) i pozostaw w temperaturze pokojowej. Drugi zestaw umieść w lodówce.

5. Obserwuj hodowlę przez 7 dni. Uzupełnij wodę w obu próbach w razie potrzeby. Każdego dnia policz, ile nasion wykiełkowało. Zanotuj wyniki.

Wyniki: Na początku nasiona w obu próbach pęcznieją. Następnie jedynie w nasionach umieszczonych w temperaturze pokojowej zachodzą zmiany. Pękają łupiny i pojawia się korzeń. Z czasem rozwijają się liście. W próbie badawczej nasiona pozostają bez zmian.

Wnioski: Niska temperatura ma wpływ na kiełkowanie nasion – hamuje je.  Hipoteza 1 została potwierdzona, a hipoteza 2 odrzucona.