Bezkręgowce - od parzydełkowców do pierścienic
Parzydełkowce - najprostsze zwierzęta o budowie tkankowej
Podwodne ogrody raf koralowych zasiedlone są przez miliardy barwnych organizmów. To parzydełkowce. Przypominają fantastyczne kwiaty. Jeszcze w XVIII wieku uznawano je za rośliny, a nie zwierzęta. Są długowieczne, żyją w wielkich skupiskach, z ich szkieletów powstają skały. Mogą wydzielać bardzo niebezpieczny jad!

Zapoznaj się z prezentacją multimedialną na temat charakterystyki parzydełkowców. Zwróć uwagę na:
środowisko życia,
cechy budowy zewnętrznej,
tryb życia,
znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka.
Zdjęcia A i B przedstawiają dwie formy obelii: polipa i meduzę.


Wszystkie parzydełkowce to zwierzęta wodne

Parzydełkowce są zwierzętami wyłącznie wodnymi. Występują w wodach słodkich i słonych.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RUQWhrc5IloRb
Film przedstawia stułbię pospolitą na liściu rośliny wodnej i jej ruchy.
MeduzyMeduzy parzydełkowców pływają w toni wodnej, natomiast polipypolipy prowadzą osiadły tryb życia przyczepione do kamieni lub roślin. Polipy wielu gatunków tworzą skupiska zwane koloniami, które powstają wtedy, gdy osobniki po podziale nie oddzielają się od siebie. Poszczególne osobniki w kolonii czasem specjalizują w wykonywaniu określonych czynności życiowych (np. jedne zajmują się głównie odżywianiem, a inne – rozmnażaniem).
Szczególnym rodzajem kolonii parzydełkowców są rafy koralowe, które utworzone są z setek tysięcy polipów koralowców i ich wapiennych szkieletów.
Rafy koralowe należą do najbogatszych w gatunki środowisk życia na Ziemi
Galeria przedstawiająca bogactwo życia na rafie koralowej:
Na podstawie powyższej galerii zdjęć lub opisów ilustracji pokazujących rafy koralowe odpowiedz na pytania:
Co to jest rafa koralowa?
Jakie organizmy wchodzą w skład rady koralowej?
Polipy parzydełkowców potrafią koziołkować a meduzy pływają na zasadzie odrzutu
Polipy niektórych parzydełkowców mogą przemieszczać się po dnie zbiorników wodnych, krocząc lub koziołkując. Podczas żerowania rozciągają się na całą długość i ramionami przeczesują wodę. Zaniepokojone kurczą się do niewielkich rozmiarów.

Meduzy zaliczamy do organizmów planktonowychplanktonowych, ponieważ nie mają struktur, które umożliwiłyby przeciwstawianie się prądowi wody.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R15STzu03ofMj
Film przedstawia jedną chełbię modrą w morskiej toni.
Ciało meduz składa się w 95% z wody. Średnica ich parasoli wynosi od 1 mm do 2 m. Meduza o średnicy 50 cm potrafi przefiltrować 50 tys. litrów wody dziennie, pożerając zawarte w niej drobne szczątki i organizmy oraz ikrę ryb.
Parzydełka są skuteczną bronią wykorzystywaną do obrony i ataku
Większość parzydełkowców to drapieżniki. Do chwytania i obezwładniania ofiary, a także do obrony służą im rozmieszczone na ramionach i czułkach komórki parzydełkowekomórki parzydełkowe (parzydełka). Uaktywnienie parzydełek następuje wtedy, gdy ofiara, przepływając obok zwierzęcia, dotknie jego czułków lub ramion. Komórki parzydełkowe są potężną bronią – niektóre gatunki parzydełkowców mogą uśmiercić nawet człowieka.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1UyP9jLDFmYr
Film przedstawia sposób działania komórki parzydełkowej z ramienia polipa.
Rozmieszczenie komórek parzydełkowych w ciele parzydełkowców jest nierównomierne. Występują głównie na ramionach oraz wokół otworów gębowych zarówno u polipa, jak i meduzy.
Kliknij rozpocznij
, aby przeprowadzić symulację interaktywną dotyczącą działania komórek parzydełkowych.
Jednym z najbardziej jadowitych zwierząt świata jest osa morska, meduza występująca u wybrzeży Australii. Jej jad jest 300 razy silniejszy od jadu kobry, a każdy z jej kilkumetrowych czułków ma w sobie wystarczająco dużo toksyny, aby zabić 60 dorosłych osób.
Pewne ślimaki morskie masowo zjadają jadowite meduzy, a w uchyłku jelita, zdolnym do otwierania się na zewnątrz, gromadzą ich komórki parzydełkowe. Na bazie substancji toksycznych obecnych w zjadanych parzydełkach wytwarzają jad, który wykorzystują później do obrony przed własnymi wrogami.

Polipy i meduzy różnią się sposobem rozmnażania
Parzydełkowce mogą rozmnażać się płciowopłciowo i bezpłciowobezpłciowo. Dorosłe polipy rozmnażają się zwykle bezpłciowo przez pączkowaniepączkowanie lub rzadziej przez podział poprzeczny.
W przeciwieństwie do polipów meduzy rozmnażają się płciowo. Dorosłe osobniki są rozdzielnopłciowe i uwalniają do wody komórki rozrodcze (gamety): samce plemniki, a samice komórki jajowe. Łączą się one ze sobą w wodzie w procesie zapłodnienia zewnętrznego w wyniku czego powstaje zygota, z której rozwija się larwalarwa. Po opadnięciu na dno z larwy powstaje polip, który dzieli się następnie poprzecznie odcinając młode meduzy.
Poniższa ilustracja przedstawia pączkowanie parzydełkowców. Wyjaśnij na czym polega ten sposób rozmnażania i dlaczego zaliczamy go do rozmnażania bezpłciowego?


Na podstawie powyższej ilustracji określ w jaki sposób rozmnażają się polipy, a w jaki sposób meduzy chełbi modrej.
Znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka
Na podstawie prezentacji multimedialnej z początku materiału stwórz mapę myśli zawierającą informacje o znaczeniu parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka.
Aby rozpocząć kliknij „edytuj”.
- Nazwa kategorii: Parzydełkowce
- Nazwa kategorii: znaczenie dla człowieka
- Nazwa kategorii: znaczenie w przyrodzie Koniec elementów należących do kategorii Parzydełkowce
- Elementy należące do kategorii Parzydełkowce
Na podstawie prezentacji multimedialnej z początku materiału wypisz przykłady znaczenia parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka.
Kolonia koralowca, od momentu powstania z pojedynczego polipa aż do naturalnego obumarcia, może przetrwać nawet 4200 lat.
To ważne!
Parzydełkowce żyją wyłącznie w środowisku wodnym, głównie w wodach słonych.
Parzydełkowce są zwierzętami tkankowymi o promienistej symetrii ciała.
Parzydełkowce mogą występować w postaci polipa i meduzy.
Polipy prowadzą osiadły lub półosiadły tryb życia. Kształtem przypominają worek. Są przytwierdzone do podłoża stopą. W szczytowej części ich ciała znajduje się otwór gębowy otoczony wieńcem ramion.
Meduzy unoszą się w wodzie. Kształtem przypominają dzwon. Ich otwór gębowy znajduje się po spodniej części ciała. Jest otoczony wieńcem ramion.
Parzydełkowce są drapieżnikami.
Koralowce tworzą rafy koralowe, będące środowiskiem życia wielu organizmów.
Na pożegnanie

Ułóż zestaw 5 zadań dla innych uczniów korzystających z tego podręcznika, które sprawdzą wiedzę o parzydełkowcach. Układając test pamiętaj, żeby zachować różnorodność zadań. W Twoim zestawie powinny znaleźć się pytania następujących typów: jednokrotnego wyboru, wielokrotnego wyboru, zadanie typu „połącz w pary”, zadanie „grupuj elementy” oraz zadanie „prawda‑fałsz”.
Znasz już parzydełkowe. Wróć do polecenia na stronie „Na dobry początek” i dopisz brakujące definicje. Pamiętaj, żeby nie kopiować słownika, ale wyjaśnić każde słowo kluczowe w miarę możliwości swoimi słowami.










