RgXMUg1xD29XW
Baner przedstawia od lewej: jasnonniebieską meduzę na granatowym tle, czerwoną główkę tasiemca z widocznymi haczykami i przyssawkami na białym tle, szarego, półprzezroczystego nicienia oraz pomarańczowego wieloszczeta o wydłużonym kształcie z licznymi wyrostkami po obu stronach ciała.

Bezkręgowce - od parzydełkowców do pierścienic

Przykładowy przedstawiciel parzydełkowców, płazińców, nicieni i pierścienic
Źródło: publicdomainpictures.net; Peones45aire; Bob Goldstein; Hans Hillewaert, licencja: CC BY 3.0.

Parzydełkowce - najprostsze zwierzęta o budowie tkankowej

Podwodne ogrody raf koralowych zasiedlone są przez miliardy barwnych organizmów. To parzydełkowce. Przypominają fantastyczne kwiaty. Jeszcze w XVIII wieku uznawano je za rośliny, a nie zwierzęta. Są długowieczne, żyją w wielkich skupiskach, z ich szkieletów powstają skały. Mogą wydzielać bardzo niebezpieczny jad!

R5ChWJYpzDZ79
Koral szlachetny.
Źródło: Greg Grimes, dostępny w internecie: Flickr, licencja: CC BY-SA 2.0.
Polecenie 1

Zapoznaj się z prezentacją multimedialną na temat charakterystyki parzydełkowców. Zwróć uwagę na:

  1. środowisko życia,

  2. cechy budowy zewnętrznej,

  3. tryb życia,

  4. znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka.

RC7mVKp6Zn0iH
1

Tryb życia parzydełkowców

RWKteovkpGGHV
Parzydełkowce cechuje dwupostaciowość, czyli występowanie osobników dorosłych w dwóch formach: prowadzącego osiadły tryb życia polipa i wolno żyjącej meduzy.
Źródło: LASZLO ILYES, Flickr, EddieKphoto, Pixabay, licencja: CC BY 2.0.
1

Parzydełkowce są zwierzętami wodnymi. Swoją nazwę zawdzięczają obecności komórek parzydełkowych. Niemal wszystkie występują w wodach słonych, a tylko nieliczne – w wodach słodkich. Żyją pojedynczo lub w koloniach. Ich ciało jest promieniście symetryczne. Ścianę ich ciała tworzą dwie warstwy komórek nabłonka, między którymi znajduje się galaretowata substancja. Parzydełkowce oddychają całą powierzchnią ciała – tlen pobierają z wody przez nabłonek.

R1M8xr1H2F1iQ
1

Odżywianie i wydalanie

RE1sBDHDirGG71
Ilustracja przedstawia budowę i sposób działania komórki parzydełkowej. Widoczne są dwa stany komórki. Po lewej stronie widać nić zwiniętą w komórce, a po prawej nić jest wystrzelona. Komórka składa z wyrostka czuciowego wystającego na zewnątrz komórki. Wewnątrz struktury znajduje się pęcherzyk parzydełkowy wypełniony trująco-drażniącą cieczą pod ciśnieniem. Na zewnątrz od niej prowadzi przewód, przez który ciecz wydostaje się na zewnątrz. Dookoła przewodu zwinięta jest nić parzydełka. W dolnej części znajduje się okrągłe jądro komórki parzydełkowej.
Sposób działania komórki parzydełkowej. Początkowo nić parzydełka jest spiralnie zwinięta w pęcherzyku wypełnionym płynem. Po pobudzeniu komórki, np. przez poruszenie wyrostka czuciowego, nić zostaje wystrzelona, a z pęcherzyka jednocześnie wypływa drażniący płyn.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1

Parzydełkowce są drapieżnikami. Zdobywają pokarm głównie biernie – czekają na ofiarę, chwytają ją ramionami, obezwładniają i wciągają przez otwór gębowy do jamy gastralnej, w której zachodzi trawienie. Do łowienia zdobyczy i obrony przed drapieżnikami parzydełkowcom służą komórki parzydełkowe zawierające trująco‑drażniącą ciecz, która jest wstrzykiwana do ciała ofiary za pomocą specjalnej nici. Niestrawione resztki pokarmu są wyrzucane na zewnątrz przez otwór gębowy.

Rf11qIpTvjo7N
1

Budowa polipa

RE8BxngKw2YwG
Grafika przedstawia schemat budowy polipa. Ma on kształt litery Y. W górnej części znajdują się ramiona. Służą do napędzania przepływu wody i chwytania pokarmu oraz do obrony przed drapieżnikami. Pomiędzy ramionami znajduje się otwór gębowy. Jedyny otwór w ciele parzydełkowców, który prowadzi do jamy gastralnej. Służy do pobierania pokarmu i wydalania niestrawionych resztek. Poniżej otworu gębowego jest jama gastralna. Inaczej jama chłonąco-trawiąca. Zajmuje niemal całe wnętrze ciała parzydełkowców. Zachodzi w niej trawienie i wchłanianie pokarmu.
Budowa polipa.
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.
1

Polip jest formą osiadłą. Powstaje z pływającej larwy lub z polipa rodzicielskiego podczas pączkowania. Ma kształt wydłużonego worka przyczepionego do podłoża lub pnia kolonii za pomocą stopy. Jego otwór gębowy skierowany jest ku górze i otoczony wieńcem ramion. Otwór gębowy jest jedynym otworem prowadzącym do jamy gastralnej i pełni także funkcję otworu wydalniczego. Na ramionach szczególnie licznie występują komórki parzydełkowe.

R187AcJuFywzJ
1

Budowa meduzy

R1CkGCyPJq2OC
Grafika przedstawia schematyczną budowę meduzy. Ma ona kształt parasola. Z dolnej części zwisają w dół ramiona. Służą do napędzania przepływu wody i chwytania pokarmu oraz do obrony przed drapieżnikami. Na środku spodu organizmu znajduje się otwór gębowy. Jedyny otwór w ciele parzydełkowców, który prowadzi do jamy gastralnej. Służy do pobierania pokarmu i wydalania niestrawionych resztek. Otwór gębowy prowadzi do jamy gastralnej. Zajmuje niemal całe wnętrze ciała parzydełkowców. Zachodzi w niej trawienie i wchłanianie pokarmu.
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.
1

Meduza jest formą swobodnie pływającą. Zwykle powstaje z polipa. Ma postać parasola lub dzwonu. Jej otwór gębowy znajduje się w centrum spodniej strony i jest otoczony wieńcem ramion.

RIT2bohqWF8IW
1

Przemiana pokoleń

1

Parzydełkowce rozmnażają się zarówno bezpłciowo, jak i płciowo. Rozmnażanie bezpłciowe występuje u polipów, u których odbywa się przez pączkowanie i strobilizację. Pączkowanie polega na wyodrębnieniu się z ciała osobnika rodzicielskiego osobnika zazwyczaj mniejszego, rozwijającego się w organizm potomny, który może oderwać się od rodzica lub pozostać z nim więzi, co prowadzi do powstania kolonii. Strobilizacja natomiast polega na powstaniu poprzecznych krążków, które odrywają się od osobnika rodzicielskiego i przekształcają w larwy. Rozmnażanie płciowe występuje u meduz, które wytwarzają gamety. Jeśli dojdzie do zapłodnienia, z zygoty rozwija się swobodnie pływająca, urzęsiona larwa, która po kilku dniach opada na dno, gdzie przekształca się w polipa.

RmmAPOQm4okEB
1

Przegląd parzydełkowców

RcowxraXckEX7
Schemat przedstawia podział parzydełkowców. Dzielą się one na stułbiopławy, krążkopławy i koralowce.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1

Wśród parzydełkowców wyróżnia się m.in.: stułbiopławy, krążkopławy i koralowce.

Rn6zYa0GcKWOP
1

Stułbiopławy

RL5zUo8Cl5EI6
1

Wśród stułbiopławów dominują gatunki morskie, a nieliczne żyją w wodach słodkich. Mogą mieć postać polipa lub meduzy. Większość stułbiopławów tworzy kolonie złożone z setek osobników. Kolonia powstaje z pojedynczego polipa rozmnażającego się przez pączkowanie. Organizmy potomne nie odrywają się od osobnika rodzicielskiego, lecz pozostają z nim połączone i same pączkują. W kolonii występują osobniki wyspecjalizowane w odżywianiu, obronie kolonii i rozmnażaniu.

RsSbqgS3lhXw7
1

Krążkopławy

R1DSigP9nKov5
1

Krążkopławy żyją wyłącznie w środowisku morskim. Należą do nich zarówno polipy, jak i meduzy. Większość tych organizmów prowadzi samotne, przybrzeżne życie, jednak istnieją także niewielkie grupy gatunków osiadłych oraz zamieszkujących głębokie wody. W Polsce, w Morzu Bałtyckim występuje chełbia modra.

RBppqPAzgxmQL
1

Koralowce

R1SQgsQNBbHGN
1

Koralowce to najliczniejsza grupa parzydełkowców. Należy do niej ponad 7 tys. gatunków, z których większość prowadzi osiadły tryb życia, zasiedlając strefy przybrzeżne mórz. Występują jedynie pod postacią polipa. W większości są to drobne osobniki, osiągające długość ciała do 2 cm. Chociaż koralowce są drapieżnikami, wiele z nich odżywia się z udziałem protistów roślinopodobnych zwanych zooksantellami. Występują one we wnętrzu komórek otaczających jamę gastralną i są zdolne do przeprowadzenia fotosyntezy. Do koralowców należą ukwiały i korale. Ukwiały są pokaźnymi, pojedynczymi polipami, które nie wytwarzają szkieletu. Korale natomiast wywarzają szkielety wapienne. Wśród nich ważną grupą są korale rafotwórcze, które występują w ciepłych wodach Oceanu Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego. Żyją one w koloniach, tworząc rafy koralowe.

R6AQfcQGsLJDI
1

Znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka

R7NTgnJdNX0Nq
Schemat przedstawia znaczenie parzydełkowców. Wyróżnione są funkcje w przyrodzie i dla człowieka. W przyrodzie koralowce są głównym składnikiem raf koralowych. Są pokarmem dla innych zwierząt. Żyją w symbiozie z protistami roślinopodobnymi. Regulują liczebność innych zwierząt. Znaczenie dla człowieka: są pokarmem dla ludzi. Ławice meduz blokują sieci rybackie i zatykają dopływy wody, z których korzystają elektrownie lub fabryki. Ich parzący płyn jest zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka. Koralowce wykorzystywane są do wyrobu biżuterii.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1

Parzydełkowce odgrywają znaczną rolę w środowisku, zarówno dla człowieka, jak i innych gatunków. Stanowią pożywienie dla zwierząt wodnych, takich jak mięczaki i ryby, a także dla ludzi, szczególnie w krajach azjatyckich. Koralowce tworzą skały i rafy koralowe, które są środowiskiem życia dla wielu gatunków zwierząt oraz atrakcją dla nurków i turystów. Ludzie produkują z nich biżuterię i inne przedmioty ozdobne. Parzydełkowce są drapieżnikami: regulują liczebność innych gatunków zwierząt, którymi się żywią. Część parzydełkowców może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka, ponieważ w swoich komórkach parzydełkowych mają silny trująco‑drażniący płyn.

Głośność lektora
Głośność muzyki
1
Ćwiczenie 1
R1O5tFJiQiGIf
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Zdjęcia A i B przedstawiają dwie formy obelii: polipa i meduzę.

RV1uwc9UnxHOI
Zdjęcie A.
Źródło: Daniel J. Drew, Invertebrate Zoology Division, Yale Peabody Museum. Yale University Peabody Museum, domena publiczna.
Ror48FgUsA42O
Zdjęcie B.
Źródło: Daniel J. Drew, Invertebrate Zoology Division, Yale Peabody Museum. Yale University Peabody Museum, domena publiczna.
RsUfNr7BypjnF
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 3
RYX50GGJoQEvg
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wszystkie parzydełkowce to zwierzęta wodne

RKYAIQhCUypDq
Chełbie modre w Bałtyku
Źródło: Cliff (http://flickr.com), licencja: CC BY 2.0.

Parzydełkowce są zwierzętami wyłącznie wodnymi. Występują w wodach słodkich i słonych.

RUQWhrc5IloRb
Film przedstawia stułbię pospolitą na liściu rośliny wodnej i jej ruchy.

MeduzymeduzaMeduzy parzydełkowców pływają w toni wodnej, natomiast polipypolippolipy prowadzą osiadły tryb życia przyczepione do kamieni lub roślin. Polipy wielu gatunków tworzą skupiska zwane koloniami, które powstają wtedy, gdy osobniki po podziale nie oddzielają się od siebie. Poszczególne osobniki w kolonii czasem specjalizują w wykonywaniu określonych czynności życiowych (np. jedne zajmują się głównie odżywianiem, a inne – rozmnażaniem).

Szczególnym rodzajem kolonii parzydełkowców są rafy koralowe, które utworzone są z setek tysięcy polipów koralowców i ich wapiennych szkieletów.

Rafy koralowe należą do najbogatszych w gatunki środowisk życia na Ziemi

Galeria przedstawiająca bogactwo życia na rafie koralowej:

1
Polecenie 2

Na podstawie powyższej galerii zdjęć lub opisów ilustracji pokazujących rafy koralowe odpowiedz na pytania:

  • Co to jest rafa koralowa?

  • Jakie organizmy wchodzą w skład rady koralowej?

R6PKmidCAureF
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.

Polipy parzydełkowców potrafią koziołkować a meduzy pływają na zasadzie odrzutu

Polipy niektórych parzydełkowców mogą przemieszczać się po dnie zbiorników wodnych, krocząc lub koziołkując. Podczas żerowania rozciągają się na całą długość i ramionami przeczesują wodę. Zaniepokojone kurczą się do niewielkich rozmiarów.

1
Ćwiczenie 4
R97vbutl0Q1Fj
Ruchy polipów: A – kroczenie, B – koziołkowanie.
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
RjWOdboPcK62y
Przeanalizuj powyższy schemat. Wskaż różnice między kroczeniem a koziołkowaniem. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Meduzy zaliczamy do organizmów planktonowychplanktonplanktonowych, ponieważ nie mają struktur, które umożliwiłyby przeciwstawianie się prądowi wody.

1
Ćwiczenie 5
R15STzu03ofMj
Film przedstawia jedną chełbię modrą w morskiej toni.
R16aC8ULhiN6f
Rozważ, czy chełbia może równocześnie pobierać i trawić pokarm oraz płynąć ruchem odrzutowym. Uzasadnij swoją opinię. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ciekawostka

Ciało meduz składa się w 95% z wody. Średnica ich parasoli wynosi od 1 mm do 2 m. Meduza o średnicy 50 cm potrafi przefiltrować 50 tys. litrów wody dziennie, pożerając zawarte w niej drobne szczątki i organizmy oraz ikrę ryb.

Parzydełka są skuteczną bronią wykorzystywaną do obrony i ataku

Większość parzydełkowców to drapieżniki. Do chwytania i obezwładniania ofiary, a także do obrony służą im rozmieszczone na ramionach i czułkach komórki parzydełkowekomórka parzydełkowakomórki parzydełkowe (parzydełka). Uaktywnienie parzydełek następuje wtedy, gdy ofiara, przepływając obok zwierzęcia, dotknie jego czułków lub ramion. Komórki parzydełkowe są potężną bronią – niektóre gatunki parzydełkowców mogą uśmiercić nawet człowieka.

R1UyP9jLDFmYr
Film przedstawia sposób działania komórki parzydełkowej z ramienia polipa.

Rozmieszczenie komórek parzydełkowych w ciele parzydełkowców jest nierównomierne. Występują głównie na ramionach oraz wokół otworów gębowych zarówno u polipa, jak i meduzy.

1
Symulacja 1

Kliknij rozpocznij, aby przeprowadzić symulację interaktywną dotyczącą działania komórek parzydełkowych.

RcT6YbMgWV18R1
Symulacja przedstawia działanie komórek parzydełkowych. Po kliknięciu przycisku rozpocznij Pojawia się ekran ze stułbią oraz zooplanktonem oczlikiem. Stułbia ma wydłużony kształt. W górnej części ciała widoczne są ramiona. Oczlik ma owalne ciało. W tylnej części widać dwa owalne elementy. W przedniej części ciała widać jedno oko oraz czułki. Stułbia jest większa od oczlika. U góry ekranu widać polecenie: zmień położenie ofiary, porę dnia i stopień wypełnienia jamy chłonąco‑trawiącej, aby sprawdzić wpływ tych czynników na aktywność komórek parzydełkowych u stułbi. W górnym lewym rogu widać przycisk z literą i. Po kliknięciu na niego wyświetla się tekst: Parzydełkowce swoją nazwę zawdzięczają obecności komórek parzydełkowych, które służą do paraliżowania ofiary i obrony przed drapieżnikami. Komórki parzydełkowe rozmieszczone są nierównomiernie – występują w skupieniach na czułkach, ramionach i wokół otworu gębowego. Pojedyncza komórka zbudowana jest z kapsuły z wyrostkiem czuciowym oraz zawiniętą spiralnie wewnątrz kapsuły nicią. Na skutek mechanicznego lub chemicznego podrażnienia, z komórki parzydełkowej zostaje wystrzelona nić i uwolniony płyn parzący. W dolnej części ekranu widać trzy suwaki: pierwszy z położeniem ofiary, drugi z porą dnia i trzeci z wypełnieniem jamy chłonąco trawiącej. Kiedy ofiara jest najbliżej, a stułbia ma pustą jamę chłonąco trawiącą, to stułbia łapie ramieniem ofiarę. Pora dnia nie ma wtedy znaczenia. Jeśli jama chłonąco‑trawiąca jest prawie pusta lub zapełniona w połowie, to stułbia również atakuje ofiarę, jeśli jest ona w pobliżu. Pora dnia nie ma znaczenia. Jeśli jama chłonąco‑trawiąca jest prawie pełna lub pełna, to stułbia nie atakuje ofiary, jeśli jest ona w pobliżu. Pora dnia nie ma znaczenia.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 6
R1J7hkQNAe6no
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 7
R1SNYoku6uBbR
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 8
R1TxdpQDSjN6U
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ciekawostka

Jednym z najbardziej jadowitych zwierząt świata jest osa morska, meduza występująca u wybrzeży Australii. Jej jad jest 300 razy silniejszy od jadu kobry, a każdy z jej kilkumetrowych czułków ma w sobie wystarczająco dużo toksyny, aby zabić 60 dorosłych osób.

1
Ćwiczenie 9
R1BWZgaaJrsHW
Spotykana w polskich wodach stułbia zielona swoją barwę ciała zawdzięcza żyjącym w jej ciele glonom. Zastanów się, jakie korzyści z takiego współżycia czerpią glony i stułbie. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ciekawostka

Pewne ślimaki morskie masowo zjadają jadowite meduzy, a w uchyłku jelita, zdolnym do otwierania się na zewnątrz, gromadzą ich komórki parzydełkowe. Na bazie substancji toksycznych obecnych w zjadanych parzydełkach wytwarzają jad, który wykorzystują później do obrony przed własnymi wrogami.

RVMzaSWh9ziWN
Ślimak, zwany smokiem morskim, wykorzystuje jad z pożartych parzydełkowców do własnej obrony.
Źródło: Sylke Rohrlach, dostępny w internecie: Flickr, licencja: CC BY 2.0.

Polipy i meduzy różnią się sposobem rozmnażania

Parzydełkowce mogą rozmnażać się płcioworozmnażanie płciowepłciowobezpłcioworozmnażanie bezpłciowebezpłciowo. Dorosłe polipy rozmnażają się zwykle bezpłciowo przez pączkowaniepączkowaniepączkowanie lub rzadziej przez podział poprzeczny.

W przeciwieństwie do polipów meduzy rozmnażają się płciowo. Dorosłe osobniki są rozdzielnopłciowe i uwalniają do wody komórki rozrodcze (gamety): samce plemniki, a samice komórki jajowe. Łączą się one ze sobą w wodzie w procesie zapłodnienia zewnętrznego w wyniku czego powstaje zygota, z której rozwija się larwalarwalarwa. Po opadnięciu na dno z larwy powstaje polip, który dzieli się następnie poprzecznie odcinając młode meduzy.

1
Ćwiczenie 10

Poniższa ilustracja przedstawia pączkowanie parzydełkowców.  Wyjaśnij na czym polega ten sposób rozmnażania i dlaczego zaliczamy go do rozmnażania bezpłciowego?

Ryw5tTmXd2Zpt
Pączkowanie polipa
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
R1BUwWleyjSQD
1
Ćwiczenie 11
RvGglx2KHS78N
Cykl rozwojowy parzydełkowca - chełbi modrej
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Na podstawie powyższej ilustracji określ w jaki sposób rozmnażają się polipy, a w jaki sposób meduzy chełbi modrej.

RU5Csb3aO6xkZ

Znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka

Polecenie 3

Na podstawie prezentacji multimedialnej z początku materiału stwórz mapę myśli zawierającą informacje o znaczeniu parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka.

Aby rozpocząć kliknij „edytuj”.

R6j8NQgjugTro
Wersja alternatywna: Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Parzydełkowce
    • Elementy należące do kategorii Parzydełkowce
    • Nazwa kategorii: znaczenie dla człowieka
    • Nazwa kategorii: znaczenie w przyrodzie
    • Koniec elementów należących do kategorii Parzydełkowce
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.

Na podstawie prezentacji multimedialnej z początku materiału wypisz  przykłady znaczenia parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka.

RlQ8FJTyAlGpu
Ciekawostka

Kolonia koralowca, od momentu powstania z pojedynczego polipa aż do naturalnego obumarcia, może przetrwać nawet 4200 lat.

1
Ćwiczenie 12
R1Jy74ztZ1atG
Osoby nurkujące w pobliżu raf koralowych próbują czasem zabrać ich fragmenty na pamiątkę. Wyjaśnij, dlaczego grożą za to wysokie kary. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

To ważne!

  • Parzydełkowce żyją wyłącznie w środowisku wodnym, głównie w wodach słonych.

  • Parzydełkowce są zwierzętami tkankowymi o promienistej symetrii ciała.

  • Parzydełkowce mogą występować w postaci polipameduzy.

  • Polipy prowadzą osiadły lub półosiadły tryb życia. Kształtem przypominają worek. Są przytwierdzone do podłoża stopą. W szczytowej części ich ciała znajduje się otwór gębowy otoczony wieńcem ramion.

  • Meduzy unoszą się w wodzie. Kształtem przypominają dzwon. Ich otwór gębowy znajduje się po spodniej części ciała. Jest otoczony wieńcem ramion.

  • Parzydełkowce są drapieżnikami.

  • Koralowce tworzą rafy koralowe, będące środowiskiem życia wielu organizmów.

Na pożegnanie

Ćwiczenie 13
R1TzHRFdAGJJC
Dopasuj podpisy do odpowiednich miejsc na ilustracji.
Źródło ilustracji: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R107gKY134WBt
Ćwiczenie 13
Dopasuj nazwy elementów budowy ciała meduzy z funkcjami, które pełnią.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 14
RvRm2aLC8GDaz
Dopasuj podpisy do odpowiednich miejsc na ilustracji.
Źródło ilustracji: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RiETFetQooLg8
Ćwiczenie 14
Połącz w pary nazwy elementów ciała polipa z pełnionymi przez nie funkcjami.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 15
R1gA4PCZoBIkU
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 16
RAJeodyPyRlc6
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
1
Ćwiczenie 17
RzAWpawvqDklQ
Źródła zdj.: BS Thurner Hof, Wikimedia Commons, domena publiczna; Guido Gautsch, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 2.0; Ishikawa Ken, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 2.0; RamiAubourg, Wikimedia Commons, licencja CC BY‑SA 4.0.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1QAdmJKtGMIG
Ćwiczenie 17
Połącz w pary gatunki z ich opisami.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 18
RRFumBKkxLgx8
Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 19
RRKvWnmi9nj6A
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
11
Ćwiczenie 20
R17ScwZJlnoSf
Cykl życiowy krążkopławów.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RrKRVrZlMq0DN
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1MSHEEyITlMi
Ćwiczenie 20
Przeciągnij słowa w odpowiednie miejsca w tekście, aby utworzyć zdania prawdziwe.
Polecenie 4

Ułóż zestaw 5 zadań dla innych uczniów korzystających z tego podręcznika, które sprawdzą wiedzę o parzydełkowcach.  Układając test pamiętaj, żeby zachować różnorodność zadań.  W Twoim zestawie powinny znaleźć się  pytania następujących typów:  jednokrotnego wyboru, wielokrotnego wyboru, zadanie typu „połącz w pary”, zadanie „grupuj elementy” oraz zadanie „prawda‑fałsz”.

R16VTT5xFy6td
Polecenie 5

Znasz już parzydełkowe. Wróć do polecenia na stronie „Na dobry początek” i dopisz brakujące definicje. Pamiętaj, żeby nie kopiować słownika, ale wyjaśnić każde słowo kluczowe w miarę możliwości swoimi słowami.

meduza
meduza

postać parzydełkowca o kształcie dzwonu; otwór gębowy znajduje się w spodniej części ciała, jest skierowany w dół i otoczony ramionami

polip
polip

postać parzydełkowca kształtem przypominająca worek; jego podstawa, zwana stopą, jest przytwierdzona do podłoża, a otwór gębowy znajdujący się w części szczytowej ciała jest skierowany ku górze i otoczony wieńcem ramion

plankton
plankton

zespół organizmów biernie unoszących się w toni wodnej, niezdolnych do aktywnego pływania, do których należą m.in. bakterie, drobne protisty i niektóre zwierzęta

komórka parzydełkowa
komórka parzydełkowa

komórka charakterystyczna dla parzydełkowców, służąca do obrony i polowania, składająca się z pęcherzyka wypełnionego trującą lub paraliżującą substancją i wyrostka czuciowego, którego dotknięcie powoduje wystrzelenie długiej, pustej w środku nici; przez tę nić toksyna dostaje się od organizmu ofiary

rozmnażanie płciowe
rozmnażanie płciowe

rozmnażanie, w którym nowy organizm rozwija się z zapłodnionej komórki jajowej

rozmnażanie bezpłciowe
rozmnażanie bezpłciowe

rozmnażanie odbywające się bez udziału komórek rozrodczych, np. przez podział, pączkowanie

pączkowanie
pączkowanie

sposób rozmnażania bezpłciowego występujący m.in. u polipów; na bocznej ścianie ciała polipa powstaje pączek, który stopniowo rośnie i rozwija się w nowego osobnika

larwa
larwa

młodociane stadium wielu grup zwierząt, u których występuje przeobrażenie zupełne