RHDOhYI5HIwnY
Zdjęcie, przedstawia flagę państwa polskiego na tle błękitnego nieba z niewielkimi chmurami. Flaga Polski w barwach biało czerwonych powiewa na maszcie.

Co to jest patriotyzm?

Flaga Polski
Źródło: pexels, domena publiczna.
bg‑gold

Od najmłodszych lat możemy podkreślać nasze związki z państwem i narodem. Szkolne uroczystości rozpoczynamy odśpiewaniem hymnu polskiego. Palimy znicze, składamy kwiaty na grobach i pomnikach bohaterów narodowych oraz ofiar naszej trudnej historii. Akademiami i wieczornicamiwieczornicawieczornicami upamiętniamy wydarzenia ważne dla państwa i narodu. Ubrani w biało‑czerwone stroje oklaskujemy naszych sportowców.

Nauczysz się
  • wyjaśniać na czym polega patriotyzm;

  • postępować w życiu codziennych zgodnie z ideami patriotyzmu;

  • otaczać szacunkiem ludzi, którzy poświęcili swoje życie dla dobra ojczyzny.

Na czym polega patriotyzm?

bg‑gold

Patriotyzm to miłość i przywiązanie do ojczyzny. W zależności od okresu dziejów Polaków i państwa polskiego przyjmował on różnorakie formy – od walki zbrojnej i poświęcania własnego życia dla ojczyzny do udziału w pochodach z okazji ważnych rocznic narodowych i wywieszania flag na balkonach.

R1S07MPS2AOQn
Film przybliża różne oblicza i przejawy patriotyzmu charakterystyczne dla kolejnych okresów historycznych narodu i państwa polskiego.Film trwa siedem minut pięćdziesiąt szcześć sekund.
Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj, czym dla Ciebie jest patriotyzm.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2
R1Dnrto8tYhyL
zadanie interaktywne
Źródło: LEARNETIC SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3

Rota (fragment)

Nie rzucim ziemi skąd nasz ród,

Nie damy pogrześć mowy,

Polski my naród, Polski ród,

Królewski szczep piastowy.

Nie damy, by nas zniemczył wróg!

Tak nam dopomóż Bóg.

Tak nam dopomóż Bóg.

R19h0tR7VygNv
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Zacytowany tekst to utwór autorstwa Marii Konopnickiej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Utwór ten powstał w okresie zaborów. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Utwór był formą protestu przeciw działalności zaborcy na terenie zaboru rosyjskiego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: LEARNETIC SA, licencja: CC BY 4.0.
RHxJz9ebKkY1v
Ćwiczenie 4
zadanie interaktywne
ĆWICZENIE: Połącz w pary
Źródło: LEARNETIC SA, licencja: CC BY 4.0.

Przejawy patriotyzmu

bg‑gold

W budowaniu postawy patriotycznej istotna jest ciekawość historii swojego narodu i wynikającej z niej kultury, świadomość cech, a nawet kompleksów ogólnonarodowych. Dobrym przykładem miłości jest zachowanie pamięci o naszych przodkach.

RlKzVfixKh5k41
Fotografia główna przedstawia zabytkowy cmentarz. Stoi na nim kaplica, do grobów prowadzą kamienne ścieżki. Na nagrobkach znajdują się napisy w języku polskim. Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0. Opis punktów znajdujących się na fotografii: Nagrobek Joachima Lelewela, Joachim Lelewel był polskim działaczem politycznym oraz historykiem. Należał do wolnomularstwa. W 1815 roku założył „Tygodnik Wileński”, w którym zadebiutował Adam Mickiewicz. Autorem rzeźby nagrobnej jest Zygmunt Otto. Fotografia przedstawiająca cokół, na którego szczycie stoi popiersie mężczyzny w sile wieku. Postać ma szczupłą owalną twarz i krótkie włosy z długą grzywką opadającą na lewą brew. Oczy są głęboko osadzone, nos prosty. Postać ma na twarzy zarost. Mężczyzna jest ubrany w koszulę i surdut. W tle mury cmentarnej kaplicy. Źródło: Krzysztof Mizera, CC BY‑SA 4.0. Nagrobek Józefa Montwiłła, który był bankierem, działaczem społecznym oraz filantropem. Do przykładów jego działalności należy założenie Szkoły Tkackiej „Biruta” w Szatach i Towarzystwa Artystycznego „Lutnia”. Uczestniczył w powstaniu Wileńskiego Towarzystwa Rolniczego, Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Towarzystwa Muzeum Nauki i Sztuki, Towarzystwa Opieki nad Dziewczętami, Towarzystwa Opieki nad Dziećmi i Towarzystwa Urządzania Mieszkań. Był prezesem Miejskiego Kuratorium Opieki nad Biednymi i Rady Nadzorczej Polskiego Towarzystwa „Oświata”. Fotografia przedstawiająca mężczyznę z sile wieku. Postać ma okrągłą twarz, wyraźne zakola i krótko obcięte włosy. Ma jasne brwi, prosty nos, wydatne usta i podwójny podbródek. Jest ubrany w koszulę i surdut. Źródło: Aleksander Władysław Strauss, Polona.pl, domena publiczna. Anioł na nagrobku Józefa Montwiłła Fotografia przedstawiająca nagrobek cmentarny. Na cokole u dołu znajduje się okrągła płaskorzeźba ukazująca twarz mężczyzny. Nad nim umieszczono prostokątną płaskorzeźbę, na której zaprezentowano dwoje kucających dzieci. Między nimi znajduje się krzyż. Na cokole stoi rzeźba przedstawiająca anioła. Postać ubrana jest w długą szatę. W prawej ręce trzyma krzyż. Lewą rękę unosi. Ma rozpostarte skrzydła Pochyla głowę w prawą stronę. W tle mury kaplicy. Źródło: Mar2225, CC BY‑SA 4.0. Kaplica cmentarna wzniesiona w latach 1841‑1850, na długo przed wzniesieniem dzwonnicy. Kaplica powstała wg projektu Tomasza Tyszeckiego. Fotografia przedstawiająca neogotycką murowaną kaplicę. Zdobią ją liczne ostre łuki. Źródło: Steve Haslam, CC BY‑SA 2.0. Dzwonnica Kaplica cmentarna z dzwonnicą fundacji Hilarego Raduszkiewicza (1888). Autorem projektu jest Julian Januszewski. Fotografia przedstawiająca zbliżenie na dzwonnicę. Ukazana jest z perspektywy z dołu. W tle bezchmurne niebo. Źródło: domena publiczna. Mauzoleum Matka i Serce Syna Miejsce spoczynku matki Józefa Piłsudskiego oraz jego serca. Sam marszałek zadecydował, że jego serce ma zostać wyjęte z ciała i przewiezione w to właśnie miejsce, do Wilna. Zaordynował to w swojej ostatniej woli: Nie wiem czy nie zechcą mnie pochować na Wawelu. Niech! Niech tylko moje serce wtedy zamknięte schowają w Wilnie, gdzie leżą moi żołnierze, co w kwietniu 1919 roku mnie, jako wodzowi, Wilno jako prezent pod nogi rzucili. Na kamieniu czy nagrobku wyryć motto wybrane przeze mnie dla życia: Gdy mogąc wybrać, wybrał zamiast domu; Gniazdo na skałach orła, niechaj umie; Spać, gdy źrenice czerwone od gromu; I słychać jęk szatanów w sosen szumie; Tak żyłem. A zaklinam wszystkich, co mnie kochali, sprowadzić zwłoki mojej matki z Sugint Wiłkomirskiego powiatu do Wilna i pochować matkę największego rycerza Polski nade mną. Niech dumne serce u stóp dumnej matki spoczywa. Matkę pochować z wojskowymi honorami, ciało na lawecie, i niech wszystkie armaty zagrzmią salwą pożegnalną i powitalną, tak by szyby w Wilnie się trzęsły. Matka mnie do tej roli, jaka mnie wypadła chowała. Na kamieniu czy też nagrobku Mamy wyryć wiersz z Wacława Słowackiego, zaczynający się od słów: „Dumni nieszczęściem nie mogą.” Przed śmiercią Mama mi kazała to po kilka razy dla niej czytać. Fotografia przedstawiająca zbliżenie nagrobka. Na płycie ukazany symbol krzyża. Pod nim znajduje się napis: Matka i Serce Syna. Na płycie leżą białe kwiaty i biało‑czerwona flaga. Źródło: Albertus teolog, CC BY‑SA 4.0. Czarny Anioł Najbardziej znany pomnik znajduje się na grobie Izy Salmonowiczówny. Dziewczyna zmarła w wieku 24 lat z powodu wady serca. Pomnik ozdabiają lilie, które symbolizują czystość i niewinność. Autorem rzeźby jest Leopold Wasilkowski. W 2014 roku pomnik został odrestaurowany dzięki staraniom Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, środkom przyznanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP oraz pracy ekipy konserwatorów z Polski. Fotografia przedstawiająca rzeźbionego anioła ze skrzydłami skierowanymi ku górze. Ma lekko pochyloną głowę skierowaną w prawo. Prawa ręka jest zgięta w łokciu. Wierzchem dłoni dotyka lewego policzka. Lewa ręka jest wyprostowana, ułożona wzdłuż ciała. Dłoń wychylona do zewnątrz. Postać ubrana jest w długą szatę. Źródło: Reytan, domena publiczna Ikona odbicia butów prowadząca do drugiego zdjęcia. Fotografia przedstawia stary cmentarz. Grobowiec Bonifratrów Bonifratrzy to katolicki zakon szpitalny. Źródło: Anna Ostrowska. Wzgórze Literatów Fotografia przedstawiająca cmentarz. Pośrodku kamienne schody wiodące na górę. Po bokach liczne stare groby. W tej części cmentarza spoczywają wybitni litewscy, polscy i białoruscy pisarze oraz ludzie związani z kulturą. Fotografia przedstawiająca grobowiec na planie prostokąta. Wypiętrzenie nakryte dachem dwuspadowym. Boczna część nakryta dachem zbliżonym do pulpitowego. W głębi ścianka zwieńczona krzyżem. Pod nim umieszczono płaskorzeźbę ukazującą owoc granatu. W tle drzewa. Źródło: К. Шастоўскі. Kapliczka nagrobna Vileisisów Na cmentarzu na Rossie pochowani są Petras i Jonas Vileisis. Pierwszy z nich był litewskim inżynierem, drugi – politykiem. Fotografia przedstawiająca wysoką i smukłą budowlę. Portal główny, ostrołukowy, obrzeżony parą kolumn. Na szczycie znajduje się ozdobna szpiczasta wieża. Źródło: Andrzej Chrzanowski. Kolumbaria Sióstr Wizytek, Vileisisów i Strumiłłów Kolumbarium to ściana pamięci, która pełni funkcję grobowca, w budowanych w niej niszach umieszcza się urny. Na cmentarzu na Rossie znajdowały się również piętrowe kolumbaria, które nie przetrwały. Fotografia przedstawiająca prostopadłościenne budowle. Mają dwie lub trzy kondygnacje. Są ozdobione płytkimi niszami w ścianach. Umieszczono na nich imiona zmarłych. Źródło: Anna Ostrowska.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑gold

Wiele osób od lat porządkuje zapomniane groby rodaków w kraju i za granicą, np. we Lwowie, Wilnie, Grodnie i na innych terenach dawnej Polski. Pięknym przykładem takich działań jest Cmentarz Orląt Lwowskichcmentarz Orląt LwowskichCmentarz Orląt Lwowskich. W latach 80. XX wieku prace porządkowe rozpoczęli tam pracownicy firmy Energopol. Sprzątali cmentarz po godzinach pracy, w czasie wolnym.

RkGD4TxSWSNRE
Cmentarz Orląt Lwowskich – młodych obrońców Lwowa z lat 1918‑1920. Zdjęcie wykonane zostało w 1971 r.
Źródło: PrzemekL, licencja: CC BY-SA 3.0.
RUoyYCu8xHCcf
Cmentarz Orląt Lwowskich po renowacji
Źródło: Jan Mehlich, licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑gold

Wartościowym, a wydaje się, że niedocenianym przejawem współczesnego patriotyzmu jest honorowe – czyli bezpłatne – oddawanie krwi. Krew ludzka to płynna tkanka ustrojowa, której mimo dużego postępu medycyny nie udało się jeszcze zastąpić żadną inną substancją. Krew od zawsze była i jest symbolem życia, poświęcenia, bohaterstwa. Oddanie krwi jest największym dowodem ludzkiej solidarności i miłości.

RK5CdIN2uJzQo
Dawca krwi może uzyskać tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi, który ma 3 stopnie
Źródło: dostępny w internecie: https://krwiodawcy.org/odznaki.
R11PyXhGnejwi
Po oddaniu co najmniej 20 litrów krwi lub odpowiadającej tej objętości ilość innych jej składników, można uzyskać legitymację „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY 4.0.
bg‑gold

Współcześni patrioci mogą angażować się w różne działania. Nie muszą to być czyny heroiczne. Może to być praca, która wymaga wiele czasu, a nawet poświęcenia własnych pieniędzy.

Polecenie 1

Wyjaśnij, czy Twoim zdaniem dbałość o język ojczysty oraz znajomość dzieł literatury polskiej, może być przykładem patriotyzmu. Uzasadnij odpowiedź.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Nowoczesny patriotyzm

bg‑gold

Patriotyzm może przybierać różne formy. Studenci Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie mają różne skojarzenia na temat nowoczesnego patriotyzmu. Projekty zostały zrealizowane w ramach zadania konkursowego „Nowoczesny Patriotyzm” Wydział Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Organizatorem konkursu była „Fundacja Świat Ma Sens”.

RS9ptI58bdK9x
Nowoczesny patriotyzm jako ochrona natury
Źródło: Nela Maniewska, Natura, Pracownia Projektowania, prowadzący dr Wojciech Brzeziński, licencja: CC BY 3.0.

Podsumowanie

bg‑gold

Patriotyzm to miłość do ojczyzny. Tę miłość można wyrażać w różny sposób. Także w taki jak na filmie przedstawionym poniżej.

REsobzwcBCQp5
Film domowa piekarnia. Zawiera informacje o tradycji pieczenia chleba.
Rl2fKI5KaleyK
Ćwiczenie 5
ćwiczenie interaktywne
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Słownik

cmentarz Orląt Lwowskich
cmentarz Orląt Lwowskich

inaczej cmentarz Obrońców Lwowa, znajdują się na nim mogiły uczestników wojny polsko‑ukraińskiej o Lwów i Galicję Wschodnią, a także wojny polsko‑bolszewickiej, część spośród pochowanych to młodzież szkół średnich i wyższych, których określamy mianem Orląt Lwowskich

wieczornica
wieczornica

wieczorne spotkanie połączone z występami artystycznymi

RAhmV37fsjJl1
(Uzupełnij).