Rodzaje imiesłowów. Imiesłów przymiotnikowy

Warto wiedzieć!

Czasownik jest niezbędną częścią mowy, bez której nie udałoby nam się poprawnie komunikować.  W porównaniu z pozostałymi częściami mowy – ma najbardziej skomplikowaną odmianę. Może on występować w formach osobowych i nieosobowych. W odmianie czasownika – oprócz kategorii gramatycznych osoby, liczby, rodzaju i czasu – występuje także aspekt i tryb. Aspekt czasownika informuje o zakończeniu lub zbliżającym się końcu czynności. Może być on dokonany lub niedokonany. Nie jest to kategoria, przez którą odmieniamy czasownik. Czasownik ma określony aspekt.

Nieosobowa forma czasownika to forma nieokreślona pod względem osoby. Można wyróżnić m.in.:

• bezokolicznik – forma czasownika z końcówką -ć (czytać) lub rzadziej -c (biec, móc);

• nieosobowa forma czasownika, zakończona na -no (czytano) lub -to (podarto);

• nieosobowa forma czasownika utworzona z zaimkiem 'się' (np. mówi się, czyta się, pisze się).

Imiesłowy

Wśród nieosobowych form czasownika obok bezokoliczników (np. pisać, wołać) i form zakończonych na -no i -to (np. zamknięto, zbudowano) wyróżniamy także imiesłowy:

• imiesłowy przymiotnikowe (np. malujący, malowany, namalowany);

• imiesłowy przysłówkowe (np. malując, namalowawszy).

Imiesłowy przymiotnikowe

Imiesłowy przymiotnikowe to nieosobowe formy czasownika, które odpowiadają na pytania: jaki?, jaka?, jakie? oraz odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. W odróżnieniu od przymiotników nie oznaczają one stałej cechy (np. malowniczy), ale cechę wynikającą z aktywnej czynności (np. malujący – ktoś, kto maluje). Wyróżniamy dwa typy imiesłowów przymiotnikowych:

• imiesłowy przymiotnikowe czynne – formy zakończone na -ący, -ąca, -ące,
  np. piszący, pisząca, piszące – „ktoś, kto pisze”;

• imiesłowy przymiotnikowe bierne – formy zakończone na -ny lub -ty,
  np. napisany – „taki, który ktoś napisał”; zdarty – „taki, który ktoś zdarł”.

Odmiana imiesłowu przymiotnikowego czynnego malujący i imiesłowu przymiotnikowego biernego namalowany

R1dmhi1AN593N

Grafika przedstawia mężczyznę z profilu, postać ma ciemne włosy, podwinięty lok na czubku głowy oraz dwa loczki z tyłu głowy na wysokości szyi, a na nosie okrągłe, ciemne okulary. Mężczyzna jest ubrany w dwukolorowy smoking, koszulę w kropki, poszarpane spodnie z dziurami, a także w pasiaste skarpetki nie od pary. Prawą rękę trzyma w kieszeni smokingu, a lewą podnosi do ust filiżankę. Z jego ust wydobywa się dymek z tekstem. Napis: Czasowniki dokonane informują o czynnościach zakończonych lub takich, które zakończą się w przyszłości, na przykład poszedłem, pójdę. Czasowniki niedokonane informują o czynnościach, które nie są zakończone lub nie wiadomo, czy się zakończą, na przykład piszę, pisałem, będę pisać. Polacy intuicyjnie rozumieją różnicę między aspektem dokonanym a niedokonanym czasownika, ponieważ chętnie wykorzystują ją do precyzowania znaczenia.