R123RCPROuZr0
Ilustracja przedstawia kolorowego koguta przechadzającego się po wiejskiej drodze. Ptak jest bardzo okazały, kolorowy, ma różnobarwny ogon w odcieniach czerwieni, brązów, żółci.

Stare i nowe, nie tylko w krzywym zwierciadle. Chłopi Władysława Reymonta, Artysta i Wesele w Atomicach Sławomira Mrożka

Kogut
Źródło: pixabay.com, licencja: CC BY 3.0.

Czy chęci wystarczą, aby spełniać marzenia?

Warto wiedzieć!

Często się słyszy, że trzeba być ambitnym. Czasami jednak może się okazać, że nadmierne dążenie do tego celu, bez względu na własne ograniczenia, czyni z osoby kogoś, kto przecenia swoje możliwości i w efekcie wywołuje efekt komiczny. Właśnie na problem przerostu ambicji nad możliwościami zwrócił uwagę Sławomir Mrożek w opowiadaniu „Artysta”.

Polecenie 1

Co to znaczy być artystą? Kim jest artysta? Wypełnij poniższe pola tekstowe własnymi skojarzeniami z tym słowem i przeciągnij w dowolne miejsca.

R1AwfFodZmbta
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Co to znaczy być artystą? Kim jest artysta? Wypisz skojarzenia z tym słowem.

R11UVnQK0hWcz
ArtystaSławomir Mrożek
Sławomir Mrożek Artysta

Kogut przeczytał ogłoszenie: „Potrzebujemy zwierząt – Cyrk”.
– Zgłoszę się - powiedział, składając gazetę. – Zawsze chciałem być artystą.
Po drodze snuł wielkie plany:
– Sława i pieniądze. A może nawet wyjazdy za granicę.
– I z powrotem – dodał Lis.
– Dlaczego z powrotem? Za granicą podpiszę kontrakt z Metro Goldwyn Meyer.Metro Goldwyn MeyerMetro Goldwyn Meyer.
Dyrektor przyjął go na świeżym powietrzu, gdzie urzędował. Właśnie rozwijano namiot cyrkowy. Ja i Lis zatrzymaliśmy się opodal.
– Bardzo mi miło, że pan się do nas zgłasza. Można poznać godność?
– Lew – przedstawił się Kogut krótko.
– Lew? – zdziwił się dyrektor. – Czy jest pan tego pewny?
– Ewentualnie tygrys.
– No dobrze. Wobec tego niech pan zaryczy.
Kogut zaryczał jak umiał.
– Owszem, nieźle, ale są lepsze lwy od pana. Gdyby pan się zgodził na koguta, to co innego.
Wtedy mógłbym pana zaangażować.
– Ja dla pana przyjemności nie będę udawał ptaka – obraził się Kogut.
– Żegnam wobec tego.
W drodze powrotnej Kogut milczał ponuro. Wreszcie nie wytrzymałem.
– Co ci strzeliło do głowy, dlaczego chciałeś grać lwa?
– Jak to, dlaczego… – odpowiedział za niego Lis. – Czy widziałeś kiedy artystę bez ambicji?

CART1 Źródło: Sławomir Mrożek, Wesele w Atomicach, [w:] tegoż, Wybór dramatów i opowiadań, Kraków 1978, s. 275–278.
Metro Goldwyn Meyer
R1DBQXUyS9qcP
Plakat cyrkowy z 1900
Źródło: domena publiczna.
Ćwiczenie 1

Określ elementy świata przedstawionego opowiadania „Artysta”.

RP4Z3Y9WbOPdG
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2

Wyjaśnij, dlaczego Kogut pragnął zostać artystą?

R1aAcbxBo1vrg
Ćwiczenie 3

Wyjaśnij, dlaczego Kogutowi nie udało się zdobyć posady w cyrku.

R14tRwPWV0QCj
R1JcU6S3Skn9C
Ćwiczenie 4
Ćwiczenie interaktywne - poprawne wskazanie cech bohatera opowiadania.
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Scharakteryzuj bohaterów opowiadania. Jakie cechy można im przypisać? Uzupełnij mapę myśli. Podaj przykłady cech charakteru i zachowania postaci.

RY6SQ70MSeXFm
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnieniu mapy myśli.
Mapa myśli
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Scharakteryzuj bohaterów opowiadania. Jakie cechy można im przypisać?  Podaj przykłady cech charakteru i zachowania postaci.

R1FX9CB49bB5d
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
RlihRwNsKsnUv
Odpowiedz, czy zwierzęta w opowiadaniu ukazane są w sposób alegoryczny.
Ćwiczenie 6

Nazwij środek artystyczny, którym  posłużył się autor opowiadania, konstruując postacie głównych bohaterów. Wyjaśnij, jaką pełni on funkcję w tekście.

Ru8vvKriuupHE
Ćwiczenie 7

Opisz zachowanie Koguta. Kogo bardziej przypomina, celebrytę czy artystę? Uzasadnij swoją odpowiedź.

R6E3NMcSyJzb2
Polecenie 3

Wyjaśnij, jaki jest związek poniższego zdjęcia z opowiadaniem Sławomira Mrożka? W tym celu napisz tezę i uzasadnij ją, odwołując się do ilustracji i opowiadania.

RM2qjdeZCYOCt
Kot
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.
R1GRIg0nnc0dI
Polecenie 4
R1WwqBOygt4jL
Wersja alternatywna: Omów kompozycję noweli na podstawie schematu. Wypełnij poniższe pola tekstowe wydarzeniami ujętymi w formę punków i przeciągnij je w określone miejsca.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Czym, według ciebie jest ambicja? Wypisz skojarzenia związane z tym słowem.

R1I7hlcPHwdAo
RcarLpRCcdtfA
Ćwiczenie 8
Połącz w pary związki frazeologiczne z ich wyjaśnieniami.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5

Ułóż zdania z wybranymi związkami frazeologicznymi z poprzedniego ćwiczenia.

ROX3kZgLYshvG
RC94tteza6o7f
Ćwiczenie 9
Uzupełnij tabelę. Odmień przez przypadki w liczbie pojedynczej i mnogiej rzeczownik: ambicja.
Odmiana przez przypadki
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6

Korzystając ze schematu drzewka decyzyjnego, zastanów się, jakich wyborów mógł dokonać Kogut oraz jakie mogły być ich konsekwencje.

Przeanalizuj całą sytuację, ustal, jakie plany miał Kogut i jak chciał je zrealizować, jaką decyzję podjął, a jaką decyzję mógł podjąć. Co by się stało, gdyby Kogut przedstawił się jako Kogut i pięknie zapiał na życzenie dyrektora cyrku?

RPHCxQHT17PEt1
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6

Zapisz, w formie notatki, wybory, jakich mógł dokonać Kogut oraz konsekwencje tych wyborów.

Przeanalizuj całą sytuację, ustal, jakie plany miał Kogut i jak chciał je zrealizować, jaką decyzję podjął, a jaką decyzję mógł podjąć. Co by się stało, gdyby Kogut przedstawił się jako Kogut i pięknie zapiał na życzenie dyrektora cyrku?

R1cFbWiiW72Fr
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Wyjaśnij, dlaczego autor zatytułował swoje opowiadanie „Artysta”.

RUH5GxTfBtbCQ
Polecenie 8

Zastanów się, przed czym przestrzega nas autor, jakie pouczenie wypływa z opowiadania Sławomira Mrożka „Artysta”. Zapisz je poniżej. Uzasadnij swoje zdanie.

Rwxjbmk6sbNaU
Już wiesz

Bajki to krótkie utwory dydaktycznedydaktyzmdydaktyczne, w których piętnuje się i ośmiesza ludzkie wady i postawy. Zwykle kończą się morałem, który jest wyrażony wprost lub ukryty, ale łatwy do odczytania. Bohaterami bajek są zwierzęta, rośliny, przedmioty, które reprezentują różne postawy życiowe i cechy ludzi. Autorzy bajek chętnie posługują się alegoriąalegoriaalegorią, kontrastem i ironią.

Przypomnij sobie bajki Ignacego Krasickiego lub Adama Mickiewicza omawiane w młodszych klasach.

Ćwiczenie 10

Porównaj opowiadanie „Artysta” z bajkami, następnie wypisz podobieństwa i różnice.

R7JSVaGOHFWIu
Rk4McX3sd6X59
Ćwiczenie 11
Ćwiczenie interaktywne - poprawne wskazanie cech bohatera opowiadania.
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.
RNfiqxhYhU9ag
Ćwiczenie 12
Dokończ zdanie, zaznaczając odpowiedź. W odpowiedzi Koguta: "Ewentualnie tygrys." zastosowano ...
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.

Sprawdź, czy umiesz!

RThGUvTSbwAkB
Ćwiczenie 13
Na podstawie opowiadania "Artysta" oceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz „P”, jeśli jest prawdziwe albo „F”, jeśli jest fałszywe.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
R1L6ASp4Shk0p
Człowiek pchający głaz
Źródło: https://www.wielkieslowa.pl, licencja: CC BY 3.0.
R7pAcCrn2gZtW
Dziewczyna na plaży, patrząca na morze
Źródło: https://www.wielkieslowa.pl, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 9

Zapoznaj się z sentencjamisentencjasentencjami i zdjęciami, a następnie uzasadnij, które z nich lepiej oddają sens opowiadania Sławomira Mrożka. Uwzględnij w swojej wypowiedzi zarówno sentencję jak i zdjęcie.

RDfeZEIzPF7bs
Polecenie 10

Napisz SMS‑a do koleżanki, która za wszelką cenę pragnie zdobyć  uznanie w oczach waszych wspólnych znajomych  i przekonaj ją, że warto pozostać sobą.

RaCbL5VHKG5zG
Polecenie 11

Podyskutujcie w klasie o tym, czy chęci wystarczą, aby spełniać swoje marzenia. Czy warto walczyć o nie i jak należy to robić. Zastanówcie się, czy ambicja jest pozytywną, czy negatywną cechą. Jak może pomóc w realizacji marzeń?

RynwJZfeb9xQn

Słownik

alegoria
alegoria

postać, motyw, fabuła, które w literaturze lub sztuce ma stałe znaczenie przenośne np. lis jest zawsze symbolem sprytu i przebiegłości

dydaktyzm
dydaktyzm

dążenie do kształtowania u ludzi właściwych postaw lub poglądów poprzez pouczanie ich lub dawanie wzorów do naśladowania

Metro‑Goldwyn‑Mayer
Metro‑Goldwyn‑Mayer

(Sławomir Mrożek napisał: Meyer) MGM- amerykańska wytwórnia filmowa, działająca od 1924 roku, która swoją nazwę wzięła od nazwisk założycieli Samuela GoldwynaGoldwynaGoldwyna i Louisa MayeraLouisa MayeraLouisa Mayera

sentencja
sentencja

zwięźle sformułowane zdanie zawierające ogólną myśl o charakterze moralnym lub filozoficznym

Goldwyna
Louisa Mayera