Ilustracja przedstawia czterech francuskich muszkieterów, mężczyźni ujęci są w ruchu. Idą, trzymając się pod ręce. Na głowach mają kapelusze z piórami, noszą kaftany z bufiastymi rękawami, dużymi kołnierzami, przepasane szerokimi pasami, nałożonymi na skos od ramienia do pachy. Mają włosy do ramion, wąsy i małe bródki, zgodnie z siedemnastowieczną modą. Jeden z mężczyzn, znajdujący się po lewej stronie, trzyma w dłoni cztery rapiery, które unosi ku górze i spogląda na nie. W tle widoczne są sylwetki ludzi, a także zarys bogato zdobionej kamienicy. Ilustracja jest czarno‑żółta.
Ilustracja przedstawia czterech francuskich muszkieterów, mężczyźni ujęci są w ruchu. Idą, trzymając się pod ręce. Na głowach mają kapelusze z piórami, noszą kaftany z bufiastymi rękawami, dużymi kołnierzami, przepasane szerokimi pasami, nałożonymi na skos od ramienia do pachy. Mają włosy do ramion, wąsy i małe bródki, zgodnie z siedemnastowieczną modą. Jeden z mężczyzn, znajdujący się po lewej stronie, trzyma w dłoni cztery rapiery, które unosi ku górze i spogląda na nie. W tle widoczne są sylwetki ludzi, a także zarys bogato zdobionej kamienicy. Ilustracja jest czarno‑żółta.
Aleksander Dumas Trzej muszkieterowie
Czterej muszkieterowie
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Trzej muszkieterowie, powieść płaszcza i szpady 1
Warto wiedzieć!
Polecenie 1
Wyszukaj w dostępnych źródłach informacji na temat muszkieterów w XVII wiecznej Francji. Sporządź krótką notatkę na ten temat. Wyjaśnij, jaką funkcję pełnili muszkieterowie, jaką bronią się posługiwali, czym wyróżniali się spośród innych formacji.
R1G7M9GEVU4OX
RT5T7PviksKbE
Czarno‑biały rysunek z epoki przedstawia XVII‑wiecznego muszkietera w pełnym rynsztunku. Mężczyzna ma na głowie kapelusz z szerokim rondem i piórami. Nosi kaftan z kołnierzem i szerokie spodnie do kolan, na nogach ma pończochy i półbuty. U jego lewego boku wisi rapier, przez ramię przewieszony bandolier, pas do przenoszenia amunicji. Na lewym ramieniu trzyma muszkiet, w lewej ręce forkiet, przyrząd w formie tyczki, zakończonej widełkami do podpierania lufy muszkietu podczas strzału.
Muszkieter z XVII wieku
Źródło: Jacob de Gheyn II , 1607, domena publiczna.
Polecenie 2
Przygotuj krótką prezentację multimedialną, liczącą co najmniej 5 slajdów, na temat rządów Ludwika XIII we Francji. Zamieść w niej informacje na temat kardynała RichelieuRichelieuRichelieu , Anny Austriaczki i księcia George'a Villiersa Buckingham'aGeorge Villiers Buckingham George'a Villiersa Buckingham'a.
ROoLgxhM0HHd4
Dumas
Dumas [czyt. dima]
Richelieu
Richelieu [czyt. riszelie]
George Villiers Buckingham
George Villiers Buckingham [czyt. dżordź wiliers bakinham]
Ćwiczenie 1
R1Ds91hbOVCfF
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Wydarzenia historyczne w powieści związane są z faktami np. bitwami. Autor powieści wprowadzając je do tekstu, pragnie uwiarygodnić działania postaci. Aby wykonać to ćwiczenie, musisz zapoznać się z historią rządów Ludwika XIII we Francji.
Przykłady postaci fikcyjnych: Milady de Wintermilady de winter Milady de Winter, Lord de WinterwinterWinter, Konstancja BonacieuxbonacieuxBonacieux, Jakub Michał BonacieuxbonacieuxBonacieux, GrimaudGrimaudGrimaud.
Przykłady wydarzeń fikcyjnych: zamachy MiladymiladyMilady na życie d'Artagnanad’artagnand'Artagnana, porwanie Konstancji.
Przykłady postaci historycznych: król Ludwik XIII, kardynał RichelieuRichelieuRichelieu, książę BuckinghamGeorge Villiers Buckingham Buckingham, królowa Anna Austriaczka, kapitan de TrevilleTrevilleTreville.
Przykłady wydarzeń historycznych: oblężenie La Rochellela rochelleLa Rochelle i upadek twierdzy, zabicie księcia BuckinghamGeorge Villiers Buckingham Buckingham.
Grimaud
Grimaud [czyt. grimu]
d'Aiguillon
d'Aiguillon [czyt. degłijon]
de Bois‑Tracy
de Bois‑Tracy [czyt. debłatrasi]
Treville
de Tréville [czyt. de thewil]
Bonacieux
Bonacieux [czyt. bonasju]
Ważne!
Powieść historyczna nawiązuje do starożytnej epopeiepopejaepopei, która opiewała heroiczne czyny antycznych bohaterów. Jej fabuła jest osadzona w przeszłości. Autor dąży do respektowania prawdy historycznej, stara się ukazać charakterystyczne cechy epoki i jej problemy. Akcja rozgrywa się na tle prawdziwych wydarzeń. Bohaterowie fikcyjni występują obok postaci autentycznych, znanych z historii. Zdarzenia mają charakter prawdopodobny, realistyczny. Występuje archaizacjaarchaizacjaarchaizacja języka i wielowątkowość. Ukształtowana na początku XIX wieku powieść historyczna, szybko stała się wiodącym gatunkiem. W literaturze polskiej o jej sukcesie zadecydowała popularność Sienkiewiczowskiej Trylogii. Cykl powieści historycznych Henryka Sienkiewicza ukazywał czytelnikowi zwycięstwa Rzeczpospolitej, wzmacniając uczucia patriotyczne. Sienkiewiczowskie dzieła pełniły ważną funkcję w czasach zaborów, pisane „ku pokrzepieniu serc” przedstawiały optymistyczną wersję dziejów narodowych. Można w nich również odnaleźć fragmenty, które dowodzą, że Sienkiewicz inspirował się powieściami Aleksandra DumasaDumasDumasa.
archaizacja
wprowadzenie do utworu literackiego elementów języka z dawnych epok
epopeja
długi poemat epicki, opiewający czyny bohaterów narodowych, przestawiający obraz społeczeństwa w przełomowych momentach historycznych
Ciekawostka
Aleksander Dumas zrezygnował z archaizowania języka w swojej powieści.
Polecenie 3
Odszukaj w słowniku terminów literackich lub dostępnych źródłach hasło: powieść historyczna. Wypisz jej najważniejsze cechy.
R1FaeWI38xpDt
Polecenie 4
Jakie znasz powieści historyczne? Wypisz ich tytuły i autorów.
RDto5AnVr9afs
Ćwiczenie 2
Rh2qprKnQRd3k
Zadanie interaktywne polegające na wskazywaniu zdań prawdziwych.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
Autorzy powieści historycznych, budując tło wydarzeń, starają się odtworzyć koloryt lokalny miejsc i czasów. Wyjaśnij własnymi słowami, na czym polega odtworzenie kolorytu lokalnego w powieści historycznej.
RSgTpUcRprpdM
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Możesz skorzystać ze słownika języka polskiego, żeby wyjaśnić znaczenie pojęcia koloryt lokalny.
Koloryt lokalny w powieści to cechy charakterystyczne miejsca, przestrzeni, w których rozgrywa się akcja utworu, związane z jego historią, położeniem geograficznym, klimatem, obyczajami i językiem mieszkańców.
Ćwiczenie 4
Opisz koloryt lokalny twojego regionu. Podaj co najmniej pięć jego cech.
R29B8ryEGnwps
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Zastanów się nad tym, co jest najbardziej typowe dla twojej okolicy.
Przykładowa odpowiedź:
1. Tereny gęsto zalesione i słabo zaludnione.
2. Klimat dość surowy, mroźne zimy, upalne lata.
3. Mała miejscowość o kilkusetletniej historii.
4. Mieszkańcy chętnie posługują się gwarą (można wpisać charakterystyczne cechy języka).
5. Bogate tradycje obchodzenia świąt religijnych i państwowych (można wpisać, jak obchodzone są święta).
R2SG1YF7NsZ3t
Kolorowa fotografia z adaptacji filmowej "Trzech muszkieterów" przedstawia króla Ludwika w otoczeniu dworu. Zebrani stoją na balkonie pałacu i na coś patrzą. Od lewej stoją: kardynał Richelieu w zbroi , król Ludwik XIII w zielonkawym stroju, na głowie ma kapelusz w wielkimi żółto‑zielonymi piórami, obok królowa Anna w srebrnej sukni, następnie jej dwórka Konstancja w zielonkawej sukni i dama dworu, w kapeluszu z piórem. Wszyscy opierają dłonie na balustradzie, na której zawieszono godło Ludwika XIII. Po obu stronach godła ciemnoczerwone pasy, na nich złote lilie, pośrodku biały pas, na nim złota korona.
"Trzej muszkieterowie" (film 2011). Od lewej stoją kardynał Richelieu , król Ludwik XIII, królowa Anna, Konstancja i dama dworu.
Źródło: Wikipedia, domena publiczna.
Powieść płaszcza i szpady
Odmiana powieści, która łączy cechy powieści historycznej i przygodowej. Bohaterowie, najczęściej dzielni rycerze lub wojownicy, są idealistami, lojalnymi przyjaciółmi, stającymi w obronie uciśnionych, podążają drogą prawdy. Szanują i chronią kobiety. Przeżywają liczne przygody, których tło stanowią wątki historyczne. Utwory obfitują w liczne sceny pojedynków szermierczychszermierkaszermierczych. Fabuła charakteryzuje się żywą akcją, z jej niespodziewanymi zwrotami i stopniowaniem napięcia. Bohaterowie snują intrygi, często związane z polityką. Występują porwania, pojedynki, ucieczki, nagłe katastrofy i niespodziewane ocalenia, zdrady i mistyfikacjemistyfikacjamistyfikacje. W powieści silnie zaakcentowany jest wątek romansowy.
mistyfikacja
celowe wprowadzenie w błąd, udawanie kogoś innego
R1LRYaG8cMq0F
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj cechy powieści do właściwych grup.
Przyporządkuj cechy powieści do właściwych grup.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY-SA 3.0.
Sprawdź, czy umiesz!
Ćwiczenie 6
RHA1eb74XypE0
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Przypomnij sobie zdarzenia z powieści, które są charakterystyczne dla tej odmiany gatunkowej.
Bohaterowie powieści płaszcza i szpady to najczęściej dzielni rycerze lub wojownicy. Muszkieterowie to lojalni przyjaciele, zawsze stają w obronie uciśnionych i podążają drogą prawdy. Ich motto brzmi: Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. Szanują i chronią kobiety, ratując je z opresji. Ciągle przeżywają przygody, które obfitują w liczne zwroty akcji: ucieczki, niespodziewane ocalenia, nagłe katastrofy. Chętnie się pojedynkują, wydarzenia obfitują w liczne sceny pojedynków szermierczych. W powieści występują czarne charaktery, które snują polityczne intrygi, wciągając w nie głównych bohaterów. W powieści silnie zaakcentowany jest wątek romansowy- miłości Konstancji do d’Artagnana.
Polecenie 5
RYtWrq7nRRPec
Miejsce na odpowiedź.
Polecenie 6
Poleć powieść Aleksandra Dumasa „Trzej muszkieterowie” koledze lub koleżance z innej klasy. Napisz krótką recenzję tego utworu.
R1BFUKI2fQSEC
Słownik
bohaterowie fikcyjni
bohaterowie fikcyjni
postacie wymyślone przez autora
Buckingham
Buckingham
(czytaj: bakinham) angielski arystokrata, faworyt królów Anglii Jakuba i Karola, najważniejsza osoba na dworze królewskim Anglii, zaangażowany w odsiecz La Rochelle
