Spotkanie ze sztuką
Michał Anioł mistrz rzeźbiarskiego dłuta
Pieta (wł. pietà – miłosierdzie, litość) to jeden z najbardziej znanych motywów ikonograficznych w malarstwie i rzeźbie. Jest to przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwe ciało Syna, Jezusa Chrystusa. Michał Anioł nie był pierwszym artystą, który stworzył rzeźbiarskie przedstawienie tej grupy. Wcześniej, bo już w pierwszej połowie XIV wieku, temat ten pojawił się w sztuce niemieckiej. Jednak to właśnie rzeźba Michała Anioła stała się najsłynniejszym dziełem przedstawiającym motyw Opłakiwania.

Informacje o eksponatach kolekcji muzealnych zapisuje się w kartach katalogowych, znajdują się tu ważne dane związane z eksponatem: fotografia eksponatu, imię i nazwisko autora, tytuł, czas powstania, kraj pochodzenia, producent, wysokość, szerokość, materiał, z którego został wykonany, krótki opis.
Michał Anioł był rzeźbiarzem, malarzem i architektem, ale tworzył też poezję, głównie sonetysonety. Bardzo osobiste utwory poświęcał przede wszystkim własnej twórczości.
Nic mistrz najlepszy pomyśleć nie zdoła...Nic mistrz najlepszy pomyśleć nie zdolenie zdole
Poza tym, co już w marmurze spoczywa
W pełnym zarysie i co wydobywa
JenoJeno dłoń, ducha spełniająca wolę.Jak może, pani, być, co z doświadczenia
Znane, że dłużej przetrwa rzeźba żywa,
Którą dłoń z głazu twardego wyrywa,
Niż twórca, co go czas w popiół zamienia?Jeśli dla pięknej sztuki (którą duchy
Z nieba przynoszą i która pokona
Naturę, kto się odda jej trudowi)Jam się urodził ni ślepy, ni głuchy,
Pięknu pokrewny ogniem mego łona –
Winien ten, co mnie przeznaczył ogniowi.Źródło: Michał Anioł Buonarroti, Nic mistrz najlepszy pomyśleć nie zdoła..., [w:] Irving Stone, Udręka i ekstaza, tłum. Jadwiga Szpakowska, Warszawa 1990, s. 5.
Określ, której z uprawianych przez siebie dziedzin sztuki Michał Anioł poświęcił przytoczony powyżej utwór.
Wyjaśnij, na czym, według podmiotu lirycznego, polega tajemnica mistrzowskiego rzeźbienia.
Wyjaśnij, jak podmiot liryczny rozumie relację między twórcą a jego dziełem.
Pieta Rondanini
Pieta Rondanini Michała Anioła, przechowywana w muzeum mediolańskim,
to dzieło, które badacze uważają za niedokończone ze względu na bardzo szkicowe potraktowanie sylwetek obu postaci wyłaniających się dopiero z bloku marmuru.
Stary Michał Anioł i Pieta Rondanini Jacka Kaczmarskiego
Stary Michał Anioł i PietaRondanini Nie dźwigniesz Matko swego Syna
Ja nie oddzielę Go od skały
Już nie mam, zresztą, dłut
Proch się o Niego upomina
A tak jest ciężkie Jego ciało
Jak ciężki bywa trupNie nie uniosę Go pod stropy
KaplicKaplic skąd w gniewie sprawiedliwym
Rozsądza, marszczy brew
Niech moim uchem stukot łopat
Usłyszy póki jestem żywy
I niech powstrzyma gniewPrzed Twoim żalem mą odrazą
Do życia które chorą nocą
W bólu opuszcza mnie
Niech powie tylko: „Po co? Po co?
Po co lepiłem lalki skoro
W ziemię zamieniam się?”Źródło: Jacek Kaczmarski, Stary Michał Anioł i Pieta , [w:] Ale źródło wciąż bije..., s. 408–409.
Określ, kim jest podmiot liryczny z utworu Jacka Kaczmarskiego.
Wyjaśnij, w jaki sposób autor piosenki podkreśla charakter niedokończonego dzieła Michała Anioła.
Podaj tytuł monumentalnego dzieła Michała Anioła, którego opis został przywołany w drugiej strofie utworu.
Ważnym wzorem dla kompozycji fresku w Kaplicy Sykstyńskiej był medalion wykonany przez Bertolda di GiovanniegoBertolda di Giovanniego, włoskiego rzeźbiarza i graweragrawera, żyjącego w XV wieku we Florencji. Przedstawia on scenę Sądu Ostatecznego i wskrzeszenia zmarłych. U dołu znajduje się cytat z Biblii (Wlg Hi 19‑26): I zaś obleczon będę w skórę moję i w ciele moim oglądam Boga Mego.
Sprawdź, czy umiesz!
Opisz Pietę watykańską Michała Anioła. Pamiętaj o zastosowaniu logicznej konstrukcji opisu:
Wynotuj podstawowe dane katalogowe rzeźby.
Opisz sylwetki obu postaci: ułożenie figur, relacje między nimi, szaty Madonny, gesty, mimikę, wyraz twarzy.
Odnieś się do ogólnej wymowy posągu.
Opisz własne odczucia, które towarzyszyły ci podczas spotkania z Pietą.
Na podstawie wszystkich zebranych informacji opisz Pietę watykańską Michała Anioła. Pracuj według logicznej konstrukcji opisu:
Wynotuj podstawowe dane katalogowe rzeźby.
Omów krótko jej układ kompozycyjny.
Rozszerz swój wcześniejszy opis postaci o informację, jaka jest między nimi relacja.
Odnieś się do ogólnej wymowy posągu.
Opisz własne odczucia, które towarzyszyły ci podczas czytania opisu Piety.
Słownik
słowo pochodzi z języka włoskiego i oznacza miłosierdzie; w sztukach plastycznych jest to przedstawienie martwego Jezusa Chrystusa leżącego na kolanach pogrążonej w żałobie i opłakującej go Matki Bożej
utwór poetycki o określonej budowie, składa się z 14 wersów podzielonych na zwrotki, dwie czterowersowe i dwie trzywersowe o ścisłym układzie rymów
Wyobraź sobie, że jesteś w galerii sztuki i zwiedzasz trzy sale. Podaj trzy propozycje rodzaju obrazów, które mogłyby się znaleźć w poszczególnych salach.

