Kolorowa fotografia przestawia stopy siedzących baletnic w jasnoróżowych, białych i czarnych baletkach. Wszystkie mają białe rajstopy. U jednej, siedzącej w środku, która nosi czarne baletki, rajstopy zrolowały się przy kostkach. Stopy, kostki i łydki odbijają się w gładkiej, błyszczącej podłodze.
Kolorowa fotografia przestawia stopy siedzących baletnic w jasnoróżowych, białych i czarnych baletkach. Wszystkie mają białe rajstopy. U jednej, siedzącej w środku, która nosi czarne baletki, rajstopy zrolowały się przy kostkach. Stopy, kostki i łydki odbijają się w gładkiej, błyszczącej podłodze.
Spotkanie ze sztuką
Balet
Źródło: Pixabay , domena publiczna.
Taniec malowany pędzlem i słowem
Taniec zawsze fascynował ludzi. Obrazy, rzeźby, płaskorzeźby i literatura często ukazują pląsające postacie. Taniec może być spontanicznym wyrazem emocji lub sztuką, której, zafascynowani nim ludzie, uczą się latami. Ruch, gracja, zwiewność, harmonia ciała, lekkie spódniczki baletnic zainspirowały niejednego artystę do stworzenia dzieła malarskiego lub wiersza.
Zapoznaj się z obrazem Lekcja tańca Edgara Degasa124_01Degasa, a następnie wykonaj ćwiczenia.
R1ZautcNC6lLL
Obraz przedstawia lekcję tańca, która ma miejsce w sali prób. Nauczycielem tańca jest niski, starszy mężczyzna o siwych włosach. Ubrany jest w srebrny garnitur i czarne buty. Stoi w środkowej części sali, po prawej stronie obrazu. Podpiera się laską, która jest prawie jego wzrostu. Wokół mężczyzny znajdują się tancerki. Dziewczęta znajdujące się w centralnym punkcie obrazu tańczą. Przygląda im się nauczyciel. Dwie baletnice widoczne na pierwszym planie po lewej stronie obrazu dopiero oczekują na swój występ. Na drugim planie po prawej stronie obrazu dostrzec można tancerki odpoczywające po próbie. Sala, w której odbywa się lekcja tańca, jest przestronna i jasna. Ściany są w kolorze pistacjowym i dobrze komponują się kolorystycznie z brązowymi belkami. Baletnice noszą stroje do tańca klasycznego, białe, obcisłe bluzeczki z dekoltem i tiulowe spódnice do kolan, na stopach mają pointy [czyt. pojnti]. Każda z baletnic ma w pasie zawiązaną szeroką wstęgę, związaną z tyłu w dużą kokardę. Są one w różnych kolorach: żółtym, niebieskim i czarnym. Włosy mają upięta w koki, dwie z nich przypięły z boku czerwone kwiaty. Wszystkie noszą na szyjach czarne, cienkie tasiemki.
Lekcja tańcaEdgar Degas
Źródło: Edgar Degas, Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ćwiczenie 1
R195sEheJsmAa
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu luk w tekście odpowiednimi wyrazami z pól tekstowych zamieszczonych poniżej.
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu luk w tekście odpowiednimi wyrazami z pól tekstowych zamieszczonych poniżej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2
R18Hx5EwEmMpB
Zadanie interaktywne polega na zdecydowaniu, czy podane zdania są prawdziwe czy fałszywe.
Zadanie interaktywne polega na zdecydowaniu, czy podane zdania są prawdziwe czy fałszywe.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Zapoznaj się z wierszem Tancerki Ludwika Janiona, a następnie wykonaj ćwiczenia.
TancerkiLudwik Janion
Ludwik JanionTancerki
Mistrz tanecznej szkoły życia, tytantytantytan wdzięku i obyciaobycieobycia, panny wiotkie niczym ptak uczył tańczyć, nucąc tak:
Do kółeczka, do kółeczka! Rączka – luźna, brzuch – niteczka! Raz, trzy, dwa! Raz, trzy, dwa! Lewą nóżką jeden kroczek! Prawą nóżką kroczek w boczek! Ę, dy, tła124_02Ę, dy, tła! Ę, dy, tła!
Panny, któż to wie, dlaczego w ząb nie znały francuskiego! Mistrz poprawił lekko frak i powtórzył, nucąc tak:
Do kółeczka, do kółeczka! Rączka – luźna, brzuch – niteczka! Raz, trzy, dwa! Raz, trzy, dwa! Lewą nóżką jeden kroczek! Prawą nóżką kroczek w boczek! Ę, dy, tła! Ę, dy, tła!
tan_1 Źródło: Ludwik Janion, Tancerki, [w:] tegoż, Siła wyobraźni, Warszawa, s. 28.
Ćwiczenie 3
RZFnv0Cqyp6B8
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu luk w tekście odpowiednimi wyrazami z pól tekstowych zamieszczonych poniżej.
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu luk w tekście odpowiednimi wyrazami z pól tekstowych zamieszczonych poniżej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 4
RgvYcBwYzk5Pp
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1
Oceń, czy wiersz Tancerki Ludwika Janiona korespondujekorespondowaćkoresponduje z obrazem Lekcja tańca Edgara Degasa.
R1T15wFowE3xN
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 5
RlJvAcCUQJbz2
Zadanie interaktywne polegające na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
Zadanie interaktywne polegające na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Zapoznaj się z wierszem Balet powojów Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Balet powojówMaria Pawlikowska‑Jasnorzewska
Maria Pawlikowska‑JasnorzewskaBalet powojów
Zachód dogasa... Już się stroją, Już się bielą Powoje, Balet z czasów Degasa... Kręgi sukien, Wstrzymany pędpędpęd – Stoją nieruchome Sur les pointessur les pointesSur les pointes...
tan_2 Źródło: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Balet powojów, [w:] tejże, Wybór poezji, Wrocław 1972, s. 166–167.
R1FVZMUE3mQdT
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne, należy wybrać i zaznaczyć właściwą ilustrację spośród 4 zamieszczonych.
Zadanie interaktywne, należy wybrać i zaznaczyć właściwą ilustrację spośród 4 zamieszczonych.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 6
Wyszukaj w dostępnych źródłach informacje na temat wyglądu powoju.
RhlvQeCipLdtl
Miejsce na notatki
Powój to ozdobna roślina jednoroczna o gęstych liściach i wielobarwnych kwiatach. W zależności od gatunku może urosnąć do wysokości 12‑50 cm. Jej byliny pełzają po gruncie lub „wspinają się” po podporach. Kwiaty mają pięcioczęściowe kielichy i są ułożone blisko siebie.
Ćwiczenie 7
Wyjaśnij, dlaczego poetka uczyniła powoje bohaterkami swojego wiersza.
Rt4V5tE3wkap7
Miejsce na notatki
Zastanów się, co wspólnego mają kwiaty powojów z baletem.
Kwiat powoju przypomina spódnicę baletnicy, stąd wzięło się skojarzenie z baletem kwiatów.
Ćwiczenie 8
Sformułuj trzy argumenty świadczące o tym, że do napisania wiersza zainspirowało poetkę dzieło Edgara Degasa. Każdy argument zilustruj przykładem z utworu.
R1Tlb49Oj9nbc
Miejsce na notatki
Znajdź wyrazy, które bezpośrednio odnoszą się do baletu i postaci malarza.
W utworze znajduje się bezpośrednie odwołanie do obrazu i nazwiska malarza: „balet z czasów Degasa”. Autorka wiersza świadomie bawi się skojarzeniami językowymi związanymi z nazwiskiem artysty - zawarte w pierwszym wersie sformułowanie „zachód dogasa” wyraźnie do niego nawiązuje. Poetka bezpośrednio nawiązuje do sytuacji przedstawionej na obrazie. Tancerki Degasa stoją w pozycji baletowej - sur les pointessur les pointessur les pointes.
Sprawdź, czy umiesz!
Polecenie 2
Stwórz ilustrację do wiersza Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej Balet powojów. Możesz skorzystać z dostępnego poniżej szkicownika.
RTXNancrl3r2S
Polecenie 2
Wymyśl inny tytuł dla utworu Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej Balet powojów.
R1TLHsOpO0wa5
Miejsce na notatki
Polecenie 3
Przeprowadź prawdziwy lub wymyślony wywiad z baletnicą. Zapoznaj się z historią baletu i podstawowymi terminami sztuki baletowej, przygotuj interesujące pytania. Zaprezentuj swój wywiad w klasie. Zaproś do współpracy koleżankę z klasy i przedstawcie scenkę dramową.
R1Kk3UybZaGM1
Słownik
korespondować
korespondować
nawiązywać do innej rzeczy lub zjawiska bądź wykazywać podobieństwo do nich
obycie
obycie
umiejętność odpowiedniego zachowania się
pęd
pęd
bardzo szybki ruch
tytan
tytan
tu: człowiek potężny i silny fizycznie lub wielki duchem
sur les pointes
sur les pointes
[czytaj: su le płant] nazwa jednej z pozycji baletowych, w której baletnica stoi na czubkach placów
124_01
Edgar Degas [czyt. dega] (1834‑1917) francuski malarz, który żył i tworzył w XIX‑wiecznym Paryżu; najczęściej malował konie i wyścigi, jednak na świecie zasłynął z obrazów przedstawiających tańczące baletnice
124_02
ę, dy, tła - wymowa „un, deux, trois”, czyli „raz, dwa, trzy” po francusku