W świecie mediów
Warto wiedzieć!
Środki masowego przekazu, nazywane zwyczajowo mediami, stały się ważnym elementem naszego życia. Należą do nich prasa, radio, telewizja i internet. Każdego dnia dostarczają informacji i rozrywki, ułatwiają naukę oraz rozwijanie zainteresowań.
Dzięki mediom wiemy o ważnych wydarzeniach społecznych, politycznych i gospodarczych. Dowiadujemy się o odkryciach naukowych. Media poszerzają naszą wiedzę i wpływają na sposób patrzenia na świat.
Przedstaw w kilku punktach twoje ulubione medium (gazetę, stację telewizyjną
lub radiową, portal internetowy). W swej odpowiedzi uwzględnij:
nazwę medium oraz tematy, którymi się zajmuje,
grupy wiekowe, do których jest kierowane,
twoje ulubione rubryki, artykuły, programy.
O dziennikarstwie
Dziennikarstwo to, najprościej ujmując, zdobywanie i przekazywanie poprzez media informacji z różnych dziedzin. Jest wiele gatunków dziennikarskich. Podstawowy podział obejmuje: a) gatunki informacyjne - informują o faktach i wydarzeniach, b) gatunki publicystyczne - omawiają wydarzenia, przedstawiają poglądy. |
Wiadomość prasowa i jej kompozycja
Wiadomość (informacja lub newsnews) to podstawowy gatunek informacyjny. Dostarcza aktualnych i bezstronnych informacji. Budowa wiadomości powinna przypominać
tzw. odwróconą piramidę - kluczowe treści umieszcza się na początku, mniej istotne szczegóły - na końcu. Dobra wiadomość powinna odpowiadać na sześć klasycznych pytań dziennikarskich: co? kto? gdzie? kiedy? jak? dlaczego?
Najważniejsze wiadomości pojawiają się z reguły na pierwszej stronie gazety, towarzyszą im fotografie opatrzone podpisami. NewsNews składa się z trzech części:
Nagłówek | Tytuł – często zapisany większą, pogrubioną czcionką, informuje o temacie wiadomości; ma zwracać uwagę, może być skonstruowany na zasadzie gry słów. |
Lid | Graficznie wydzielony akapit wiadomości pod nagłówkiem; wprowadza w zagadnienie, zawiera najważniejsze informacje. |
Tekst wiadomości (tzw. korpus wiadomości) | Najbardziej rozbudowana część wiadomości; przedstawia szczegółowo treść prezentowanego zagadnienia. |
Reportaż i jego cechy
Przeczytaj zamieszczone poniżej fragmenty tekstu Kazimierza Wolnego‑Zmorzyńskiego - medioznawcymedioznawcy i literaturoznawcyliteraturoznawcy, który wypowiada się na temat reportażu i wykonaj ćwiczenia.
PosłowieW stronę źródeł reportażu
Reportaż jako samodzielny gatunek wyodrębnił się z literatury. Elementy reportażu występowały w literaturze polskiej już dość wcześnie w sprawozdaniach z podróży zagranicznych i krajowych, w tak zwanych itinerariachitinerariach i diariuszachdiariuszach czy poematach podróżniczychpoematach podróżniczych […]. To podróżopisarstwo oświecenioweoświeceniowe i romantyczneromantyczne miało cechy literatury dokumentalnej, reportażowej, o ambicjach artystycznych,
a nie tylko poznawczych […]. W okresie pozytywizmupozytywizmu wrażenia z podróży były relacjonowane i przesyłane w formie listów przez korespondentów prasy codziennej, m.in. Henryka Sienkiewicza w Listach z podróży do Ameryki (1876–1878) i Listach z Afryki (1891– 1892) czy Adolfa Dygasińskiego w Listach z Brazylii (1891).Autorem pierwszego w prasie polskiej reportażu – Pracowni Suchodolskiego, zamieszczonej w „Tygodniku Petersburskim” (1838, nr 94) – był Józef Ignacy Kraszewski, natomiast za pierwszy nowoczesny reportaż w polskim piśmiennictwie uznana została Pielgrzymka do Jasnej Góry (1895) Władysława Reymonta. […]
Co to jest reportaż?
[…] Według niemieckiego teoretyka reportażu Christiana SieglaChristiana Siegla […] „reportaż jest odbiciem rzeczywistości […]”. To znaczy,
że tematy zawarte w tekście reportażu pochodzą z obserwacji i badań reportera zbierającego materiał w terenie. Materiał ten staje się dla niego źródłem twórczych inspiracji […].Wybitny reportażysta i teoretyk reportażu Melchior Wańkowicz uważał, iż reportaż jest opisem rzeczywistości, a opis ten z kolei swoistą mozaiką, składającą się z bardzo wielu różnorodnych kamyków, które należy tak ułożyć, by oddały obraz pokazywanej historii. Kamykami są fakty z życia wzięte […].
Źródło: Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Posłowie, [w:] Mariusz Szczygieł, 100/XX: antologia polskiego reportażu XX wieku, t. 2, red. Mariusz Szczygieł, Wołowiec 2015.
Opisz krótko początki reportażu.
Podaj, jak nazywał się autor pierwszego reportażu zamieszczonego w polskiej prasie.
Zastanów się, co może być źródłem inspiracji dla reportera. Podaj przykłady takich tematów.
Zinterpretuj stwierdzenie, że reportaż jest „swoistą mozaiką”.
Wywiad i jego cechy
Wywiad to rozmowa między dziennikarzem i jego gościem (lub dziennikarzem i grupą osób). Jego celem jest uzyskanie odpowiedzi na pytania, które zadaje prowadzący spotkanie (np. autor tekstu prasowego, audycji radiowej lub programu telewizyjnego).
Zanim wywiad zostanie opublikowany dziennikarz powinien go autoryzować,
tzn. przedstawić jego treść osobie, która odpowiadała na pytania, aby upewnić się,
że wszystkie wypowiedzi zostały właściwie zrozumiane, zapisane i zmontowane.
W poniższych przykładach wskaż sformułowania, które nie powinny pojawić się w tekście informacyjnym. Zaproponuj zwroty, którymi można je zastąpić:
Znana artystka zajęła się projektowaniem modnych ciuchów.
Przestępca trafił za kratki.
Kierowca wpadł w poślizg i wylądował na drzewie.
Nie można było odczytać wiersza, ponieważ autor napisał go jak kura pazurem.

Przeczytaj dowolny artykuł z pierwszej strony gazety codziennej. Możesz skorzystać z dowolnego portalu prasowego dostępnego w internecie lub zapoznać się z powyższym tekstem. Wykonaj polecenia:
Wskaż elementy kompozycyjne artykułu: nagłówek, lid, tekst (korpus) wiadomości.
Odpowiedz na pytania: kto? o czym? do kogo? w jakim celu? w jakich okolicznościach? za pomocą jakiego przekazu mówi?
Przeczytaj dowolny artykuł z pierwszej strony gazety codziennej. Możesz skorzystać z dowolnego portalu prasowego dostępnego w internecie. Wykonaj polecenia:
Wskaż elementy kompozycyjne artykułu: nagłówek, lid, tekst (korpus) wiadomości.
Odpowiedz na pytania: kto? o czym? do kogo? w jakim celu? w jakich okolicznościach? za pomocą jakiego przekazu mówi?
Wyjaśnij, co łączy przekaz tekstowy z fotograficznym na przedstawionym powyżej zdjęciu strony z gazety.
Sprawdź, czy umiesz!
Wyobraź sobie, że jesteś dziennikarzem szkolnej gazetki. Przygotuj pięć pytań do idola nastolatków.
Nagraj dowolny telewizyjny serwis informacyjny, następnie wskaż w nim przykłady komunikatów, które:
przekazują informacje o sensacyjnych, zaskakujących i nieoczekiwanych zdarzeniach,
mają formę humorystycznego (żartobliwego) komentarza,
mają formę rzeczowego komentarza, w którym wypowiadają się eksperci,
mają formę komentarza reporterskiego,
mają formę krótkiego wywiadu.
ROpUCDYLv17xB
Słownik
specjalista w dziedzinie mediów, środków masowego przekazu
historyk, badacz literatury