Ilustracja przedstawia czarne cienie dwóch siedzących osób ukazanych na białym tle. Mężczyzna po prawej stronie ma otwarte usta, gestykuluje, w lewej ręce trzyma okulary.
Ilustracja przedstawia czarne cienie dwóch siedzących osób ukazanych na białym tle. Mężczyzna po prawej stronie ma otwarte usta, gestykuluje, w lewej ręce trzyma okulary.
Wierzcie mi, nic pożądańszego, a nic trudniejszego na ziemi, jak prawdziwa rozmowa.
CART1 Źródło: Adam Mickiewicz. Cytat za: Dzieła wszystkie, t. XVI, 1933, s. 275.
Dyskusja jako forma wymiany opinii jest obecna wszędzie — w domu, w szkole, w sieci, w życiu publicznym, w mediach. Wielokrotnie możemy zaobserwować, jak nieumiejętnie poprowadzona dyskusja przeradza się w kłótnię, w której używa się nieadekwatnych argumentów, a rzeczywisty temat rozmowy spycha się na dalszy plan. Aby dyskusja była owocna, trzeba poznać zasady i techniki kulturalnej wymiany argumentów.
Dyskusja — co to takiego?
R1ASSucaFk8K9
Ilustracja przedstawia dziewięć scenek z tymi samymi postaciami. Scenki ułożone są w trzech rzędach, po trzy scenki w rzędzie. Przedstawiają dyskutujące ze sobą postacie, które na każdej ze scenek inaczej gestykulują. Zaprezentowane są jedynie ich ciemne sylwetki na jasnym tle, bez jakichkolwiek szczegółów.
Dyskutowanie
Źródło: Pixabay , domena publiczna.
Władysław WitwickiCo to jest dyskusja i jak ją należy prowadzić
W myśli można to też robić, a więc dyskutować — nawet i ze samym sobą. To wtedy, gdy człowiek rozważa rozmaite za i przeciw, i tak sobie myśli i inaczej, i chce i nie chciałby, i skłania się już i waha się jeszcze, i bije się z myślami. Zawsze wtedy bierze pod uwagę jakieś dwa sprzeczne stany rzeczy albo dwa sprzeczne zdania i patrzy, za którym z dwóch więcej argumentów przemawia. Jak adwokaci przed sądem, spierają się wtedy w człowieku dwa wykluczające się stanowiska i ten spór wewnętrzny to jest też dyskusja — z samym sobą. Źle robi, kto się w ważnej sprawie decyduje lub oświadcza, a nie przeprowadził w sobie takiej dyskusji wewnętrznej. Jest wtedy impulsywny, czasem lekkomyślny lub działa bezmyślnie. Zazwyczaj jednak nazywa się dyskusją pewien — co najmniej równie cenny — objaw życia zbiorowego, a mianowicie: zbiorowe, wzajemne, wolne, porządne wypowiadanie własnych myśli w tym celu, żeby wspólnie znaleźć dobrą odpowiedź na jakieś pytanie. Zatem pewna wymiana myśli. Ale nie każda i nie byle jaka.
CART2 Źródło: Władysław Witwicki, Co to jest dyskusja i jak ją należy prowadzić, Lwów 1938, s. 7–8.
Dyskusje mogą być prowadzone zarówno w formie pisanej, jak i ustnej, jednak zawsze ich celem jest ustalenie wspólnej opinii mimo zbieżnych argumentów; zazwyczaj w postaci kompromisukompromiskompromisu lub konsensusukonsensuskonsensusu.
Ćwiczenie 1
Znajdź ukryte wśród liter synonimy słowa „dyskusja”.
R1d91CyqUF8wX
Zadanie interaktywne polega na odnalezieniu w zbiorze liter wyrazów bliskoznacznych do słowa "dyskusja".
Zadanie interaktywne polega na odnalezieniu w zbiorze liter wyrazów bliskoznacznych do słowa "dyskusja".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 1
Znajdź w słowniku synonimów wyrazy bliskoznaczne do wyrazu „dyskusja”.
RKTrkGjvY23Ia
Miejsce na notatkę
Wyraz bliski znaczeniowo innemu wyrazowi to wyraz bliskoznaczny, inaczej synonim.
Synonimy: dyskurs, dialog, dysputa, debata
Ćwiczenie 2
Podaj pięć synonimów do słowa „rozmówca”. Możesz skorzystać ze słownika synonimów.
R14GqmrEWoUX4
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, synonimy to wyrazy o takim samym lub podobnym znaczeniu.
Synonimy do słowa „rozmówca”: interlokutor, dyskutant, dialogista, polemista.
RF4B9yY2MKXAN
Ćwiczenie 3
Zadanie interaktywne. Należy uporządkować cechy charakteryzujące dobrego i złego rozmówcę.
Zadanie interaktywne. Należy uporządkować cechy charakteryzujące dobrego i złego rozmówcę.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Jak dyskutować?
Zapoznaj się z poniższymi punktami poprawnej dyskusji.
R1RRBlj6Pd22W
Schemat przedstawia zasady poprawnej dyskusji ujęte w punkty:
1. Mów na temattrzymaj się głównego wątku dyskusji, nie zbaczaj na tematy poboczne, które mogą rozproszyć słuchacza.
2. Zadbaj o formęcelność wypowiedzi oraz zachowanie spokoju pozwala na owocniejszą dyskusję.
3. Pamiętaj o szacunkumimo różnych emocji najważniejsze są zdrowy rozsądek i kultura wypowiedzi.
4. Przygotuj siębrak wcześniejszego zastanowienia wpływa na jakość argumentów. Dobrze jest je poprzeć przykładem.
5. Przyznaj się do błędubrak racji nie oznacza przegranej. Warto przyznać się do błędu i okazać w ten sposób szacunek rozmówcy.
6. Słuchajwygrana dyskusja to też taka, w której pozwalamy wypowiedzieć się innym.
Jak poprawnie dyskutować.
Źródło: zpe.gov.pl.
Rqq8GTj1E5twq
Ćwiczenie 4
Zaznacz dokończenie zdania. Słowo dyskusja pochodzi od łacińskiego słowa discussio [czyt. diskusjo], które oznacza...
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
RMdduwxZnsBHB
Ćwiczenie 5
Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz w tabeli P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz w tabeli P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Zapoznaj się z wykładem językoznawczyni, dr Agaty Hąci, na temat sztuki dyskutowania. Stwórz kodeks dyskutanta, zapisując w punktach rady dla dyskutantów.
R53buQ0GnpxGg
(Uzupełnij).
RDVVZo4mfUnV4
Trudna sztuka dyskutowania. Wykład dr A. Hąci.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R5B5tHP3M5VJ1
Ćwiczenie 6
Połącz formy dyskusji z definicjami.
Połącz formy dyskusji z definicjami.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Wyjaśnij, czym dyskusja różni się od sporu i kłótni. Weź pod uwagę skutki powstania sporu oraz efekty owocnej dyskusji. Uzasadnij swoją odpowiedź.
R11RyLa63eIDI
(Uzupełnij).
RxO1bAanGFwEi
Ilustracja przedstawia rozmawiających ze sobą kobietę i mężczyznę, nie jest to jednak spokojna rozmowa. Rozmówcy stoją naprzeciw siebie, mają otwarte szeroko usta, nienawistny wzrok i zacięty wyraz twarzy. Szeroko gestykulują. Kobieta zakrywa uszy rękami. Mężczyzna trzyma przed sobą rozpostartą rękę. Kobieta ma włosy związane w kitkę i ubrana jest w fioletową koszulkę. Mężczyzna ma krótkie włosy i czerwoną bluzę.
Kłótnia
Źródło: domena publiczna.
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z rysunkiem pt: Kłótnia. Odpowiedz na pytanie: Jakie emocje towarzyszą parze na obrazku? Wyjaśnij, dlaczego nie powinno się rozmawiać w ten sposób.
RXIK75xmGsNTe
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na wyraz oczu, usta, ułożenie rąk postaci.
Na obrazku można zauważyć, że rozmowa między kobietą a mężczyzną przerodziła się w kłótnię. Rozmówcy dali ponieść się emocjom — widać tu gniew, upór, złość, która jest skierowana na drugą osobę. Ten sposób rozmowy nie prowadzi do rozwiązania problemu. Jedną z zasad dyskutowania jest powstrzymanie emocji i szacunek wobec drugiej osoby — krzyk i emocje warto zatem zastąpić spokojnym wypowiedzeniem własnego zdania.
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z opisem ilustracji i odpowiedz na pytanie: Jakie emocje towarzyszą parze na obrazku? Wyjaśnij, dlaczego nie powinno się dyskutować w ten sposób.
RjL1e0UNlFCbL
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na wyraz oczu, usta, ułożenie rąk postaci.
Rozmowa między kobietą a mężczyzną przerodziła się w kłótnię. Rozmówcy dali ponieść się emocjom — widać tu gniew, upór, złość, która jest skierowana na drugą osobę. Ten sposób rozmowy nie prowadzi do rozwiązania problemu. Jedną z zasad dyskutowania jest powstrzymanie emocji i szacunek wobec drugiej osoby — krzyk i emocje warto zatem zastąpić spokojnym wypowiedzeniem własnego zdania.
Sprawdź czy umiesz!
Polecenie 3
W dostępnych słownikach języka polskiego znajdź definicję terminu: polemika. Wymień istotne podobieństwa i różnice między tym pojęciem a dyskusją i kłótnią.
R1SVOjOttdmpJ
(Uzupełnij).
Słownik
kompromis
kompromis
pójście na ustępstwo jednej lub wszystkich stron dyskusji
konsensus
konsensus
polega na znalezieniu wspólnego stanowiska z ustępstwami nieznacznymi lub bez nich