Warto wiedzieć!

Żyjemy w dobie natężonego szumu informacyjnego. Otaczająca nas rzeczywistość ciągle przyspiesza. Dlatego tak ważna jest sztuka umiejętnego słuchania i prowadzenia rozmowy. Trzeba pamiętać, że istotą dyskusji jest wymiana zdań, która nie może polegać jedynie na forsowaniu własnego punktu widzenia.

Wielokrotnie zdarza się słyszeć rozmowy, np. w programach informacyjnych czy talk showachtalk showtalk showach, w których podstawowe zasady komunikacji są łamane. Dziennikarze potrafią przerywać swoim rozmówcom, wtrącać uwagi, a rozmówcy nie pozostają dłużni. Czasami taka burzliwa wymiana zdań przyciąga widzów i słuchaczy, wielu jednak może odstręczać. Warto zatem poznać cechy i zasady dobrej, rzeczowej dyskusji oraz opanować niełatwą sztukę słuchania innych.

Żeby dyskusja się udała, miała prawidłowy i logiczny przebieg, należy zwrócić uwagę na poprawność poszczególnych wypowiedzi, które wchodzą w jej skład. Konstruując wypowiedź, warto pamiętać, że zawsze, nawet nieświadomie, każdy człowiek odciska indywidualne piętno na tym, co mówi. Należy więc kontrolować swoje emocje oraz język, gdyż wiele dyskusji wymaga trzymania się ściśle określonych konwencji, które nie pozwalają na większą swobodę i wymuszają na przemawiającym zwięzłe, klarowneklarownyklarowne artykułowanie opinii oraz sądów.

Dyskutując, warto pamiętać o podstawowych zasadach perswazjiperswazjaperswazji wywodzących się z dawnej retorykiretorykaretoryki.

Według nich każda wypowiedź powinna mieć:

• harmonijnyharomonijnyharmonijny charakter;

• odpowiednią kompozycję, co prowadzi do spójnościspójnyspójności komunikatu.

Dyskutując, należy również rozważnie dobierać odpowiednie argumenty, środki stylistyczne, logiczne i przede wszystkim zadbać o ogólną poprawność językową konstruowanej wypowiedzi.

Prowadząc dyskusję, nie można stracić z oczu jej celu, ponieważ mówca swoimi wypowiedziami chce zazwyczaj osiągnąć określony cel. Dlatego kieruje się zasadą funkcjonalności, według której każdy element jego monologu jest dostosowany do preferencjipreferencjepreferencji i specyfiki danego słuchacza. Cele dyskusji mogą być różne. Czasami będzie to udowodnienie prawdziwości jakieś tezy, innym razem zbicie argumentów biorących w niej udział oponentówoponentoponentów.

Przed podjęciem rękawicy w pojedynku na słowa warto zapoznać się z „Krótkim kodeksem uczestnika dyskusji” autorstwa Mirosława Bańki.

Sztuka dyskutowania

Gdy chcemy zaprezentować własne zdanie, możemy poprzedzić je następującymi wyrażeniami: „sądzę, że...”, „uważam, że...”, „w moim przekonaniu”, „w mojej opinii”, „według mnie”. Opinie polemiczne zawsze sygnalizujemy w sposób kulturalny i nieobrażający naszego rozmówcy. Warto wtedy użyć takich sformułowań jak:
„Nie mogę zgodzić się z opinią przedmówcy, ponieważ...”, „Szanuję zdanie
X‑a, ale...”, „W omawianej sprawie mam inne zdanie, a mianowicie...”, „Okoliczności zmuszają mnie do polemikipolemikapolemiki ze zdaniem mojego przedmówcy”. Niedopuszczalne w kulturalnej rozmowie są sformułowania typu: „Opowiadasz bzdury”, „To kompletne banialuki. Chyba jesteś niedouczony”.

Sprawdź, czy umiesz!

Słownik