Czasownik - przypomnienie i uzupełnienie wiadomości
Warto wiedzieć!
Czasownik to odmienna część mowy, nazywa czynności i stany. Występuje w formach osobowych, które wskazują na wykonawcę czynności np. (ja) czytam, (wy) biegacie, ale także w formach nieosobowych, które nie ujawniają wykonawcy czynności, np. czytać, wykonano.
Oto zapis hasła dla słowa „wynająć” ze słownika ortograficznego: wynająć: -najmę, -najmiesz, -najmą; -najmijcie; -najął, -najęła, -najęli; -nająw∙szy; -najęty. Zapisz jego formy osobowe.
1. os. lp. cz. przysz. – ................
2.os. lm. tr. rozk. – ......................
3.os. lm. cz. przysz. – ................
3. os. lp. r. m. – ..................
3. os. lp. r. ż. – ....................
3. os. lm. r. m-os. – ..................
Wypisz z tekstu czasowniki. Podziel je na takie, w których da się określić osobę, liczbę i czas oraz takie, w których nie można tego zrobić.
W końcu nadszedł dzień wyjazdu na obóz. Odjazd autokaru zaplanowano na godzinę 12.00, więc miałem jeszcze trochę czasu, żeby dokończyć pakowanie plecaka. Postanowiłem zabrać najpotrzebniejsze rzeczy, a wśród nich mój niezawodny wielofunkcyjny scyzoryk, na którym wyryto moje inicjały. Dostałem go od dziadka na urodziny. Nie wyobrażałem sobie także pojechać na obóz bez mojej ulubionej koszulki, na której wyszyto herb drużyny piłkarskiej, której kibicuję. Pozostałe rzeczy pozostawiłem do spakowania mamie, która najlepiej wie, czego mogę potrzebować podczas wyjazdu. Miałem nadzieję znaleźć w plecaku trochę smakołyków, którymi zamierzałem podzielić się z kolegami.
W samo południe podekscytowani ruszyliśmy w drogę. Byłem pewny, że przeżyję wspaniałą przygodę.
Wypisz czasowniki, które nie mają osoby, liczby i czasu. Po czym je można rozpoznać?
Wypisz formy nieosobowe z pamiętnika kogoś, kto mógłby być twoim kolegą.
Wtorek, 15 października
Pamiętny dzień. Dokonano włamania do mojego pokoju! Zupełnie się tego nie spodziewałem. Zniszczono artystyczny nieład, który miałem na biurku. Posłano łóżko. Ktoś zrobił porządek w szafie. Wytrzepano dywan, a wraz z nim całą moją kolekcję ścinków. Starto nawet podłogę. Pokój przewietrzono i odkurzono.
Eksperyment „Ile roślina może wytrzymać bez wody?” został przerwany. Podlano kwiatek! Ślady innych eksperymentów uprzątnięto.
Zgroza! Kto to uczynił?
W podanych formach osobowych czasowników określ osobę i liczbę. Utwórz formy nieosobowe.
| Forma osobowa | Osoba i liczba | Bezokolicznik | Formy na -no lub -to |
|---|---|---|---|
| ukradli | 3. os. lm. | ukraść | ukradziono |
| wywiozły | |||
| zepsułyśmy | |||
| zużyłeś | |||
| zamknęły | |||
| sprzedam | |||
| umyliście | |||
| wyrzucę |
Sprawdź, czy umiesz!
Obejrzyj zdjęcia zamieszczone w poniższej galerii, a następnie zredaguj do nich podpisy. W tym celu przekształć podane zdania na takie, w których pominiesz wykonawcę czynności.
Szwajcarski arystokrata i chemik George de MestralGeorge de Mestral wynalazł w 1943 roku rzep jako rodzaj zapięcia.
Dyskietkę wymyślił prawdopodobnie Japończyk Yoshiro NakamatsuYoshiro Nakamatsu w roku 1950.
Spinacz opracował i opatentował Norweg Johann VaalerJohann Vaaler w 1900 r.
Pierwsze sztuczne serce skonstruował w 1951 roku amerykański chirurg – John H. GibbonJohn H. Gibbon.
Pierwszy antybiotyk, penicylinę, odkrył szkocki lekarz i bakteriolog Alexander FlemingAlexander Fleming w 1928 roku.
Amerykański agent ubezpieczeniowy Lewis WatermanLewis Waterman w 1884 r. wynalazł pierwsze wieczne pióro z regulowanym dopływem atramentu.
Przekształć podane zdania na takie, w których pominiesz wykonawcę czynności. Zastosuj formy czasowników zakończone na -no i -to.
1. Szwajcarski arystokrata i chemik George de MestralGeorge de Mestral wynalazł w 1943 roku rzep jako rodzaj zapięcia.
2. Dyskietkę wymyślił prawdopodobnie Japończyk Yoshiro NakamatsuYoshiro Nakamatsu w roku 1950.
3. Spinacz opracował i opatentował Norweg Johann VaalerJohann Vaaler w 1900 r.
4. Pierwsze sztuczne serce skonstruował w 1951 roku amerykański chirurg – John H. GibbonJohn H. Gibbon.
5. Pierwszy antybiotyk, penicylinę, odkrył szkocki lekarz i bakteriolog Alexander FlemingAlexander Fleming w 1928 roku.
6. Amerykański agent ubezpieczeniowy Lewis WatermanLewis Waterman w 1884 r. wynalazł pierwsze wieczne pióro z regulowanym dopływem atramentu.