RrjovaVcSFO1w
Ilustracja przedstawia ramię z napiętym mięśniem dwugłowym. Widoczne są włókna mięśnia zaznaczone na czerwono, które oplatają białe kości.

Układ mięśniowy

Napięty mięsień dwugłowy ramienia
Źródło: Przedmiotowy model 3D został opracowany przez Englishsquare.pl Sp. z o.o., na podstawie materiału źródłowego zakupionego w ramach serwisu: www.turbosquid.com. Jakiekolwiek dalsze użycie tego modelu 3D podlega wszelkim ograniczeniom opisanym w licencji opublikowanej na przywołanej stronie internetowej, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Aktywność fizyczna kluczem do zdrowia

Społeczeństwa krajów wysoko rozwiniętych borykają się z plagą chorób cywilizacyjnych. Jedną z ich przyczyn jest brak regularnej aktywności fizycznej. W historii występowały jednak społeczeństwa, które charakteryzowały się wysoką kulturą fizyczną. W Starożytnej Grecji wychowanie fizyczne pełniło równie ważną funkcję, co kształcenie intelektualne, artystyczne i duchowe.

R3x0sWshSlONH
Starożytna mozaika przedstawiająca grę w piłkę ręczną.
Źródło: Roundtheworld, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Aktywność fizycznawłaściwa dieta to dwa podstawowe czynniki, które odpowiadają za zachowanie zdrowia oraz prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny.

Aktywność fizyczna może mieć charakter:

  • siłowy, w którym mięśnie wykonują krótką, ale bardzo intensywną pracę;

  • wytrzymałościowy, kiedy mięśnie pracują umiarkowanie przez dłuższy czas;

  • mieszany, gdy pomiędzy okresami wzmożonej aktywności występują okresy odpoczynku.

Ćwiczenia siłowe obejmują między innymi przysiady, pompki, szybki bieg na krótkim dystansie. Powodują one, że włókna mięśniowe stają się grubsze, bardziej wytrzymałe i odporne na zmęczenie.

Ćwiczenia wytrzymałościowe to między innymi bieganie na dłuższym dystansie, jazda na rowerze, pływanie czy nordic walking. Dzięki aktywności fizycznej o charakterze wytrzymałościowym sprawniej działa przede wszystkim układ krwionośny i oddechowy.

Dla zachowania dobrego zdrowia dzieci młodzieży zaleca się co najmniej 60 minut codziennej aktywności fizycznej o umiarkowanej lub wysokiej intensywności każdego dnia. Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla również, że co najmniej 3 razy w tygodniu aktywność fizyczna powinna być ukierunkowana na wzmacnianie mięśni i kości. Wskazane są gry i zabawy ruchowe, bieganie, skakanie, jazda na rowerze, rolkach i wszelkie zajęcia zwiększające siłę, szybkość i gibkość.

Aktywność fizyczna przynosi wiele korzyści

Regularna aktywność fizyczna przynosi sporo korzyści dla zdrowia. Należą do nich m.in.:

  • aktywizacja układu odpornościowego, dlatego osoby uprawiające sport rzadziej chorują, łagodniej przechodzą objawy choroby i szybciej wracają do zdrowia;

  • przyspieszenie spalania tłuszczu, co pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i zapobiega takim schorzeniom jak otyłość i cukrzyca;

  • usprawnienie pracy układu krwionośnego i oddechowego, co przekłada się na wyższą sprawność organizmu, a także zapobiega takim chorobom jak nadciśnienie tętnicze i zawał serca;

  • sprzyja rozwojowi układu mięśniowego i kostnego, przez co zmniejsza ryzyko powstania wad postawy;

  • komfort psychiczny, ponieważ w czasie ruchu wydzielają się substancje chemiczne, które poprawiają samopoczucie i obniżają poziom stresu.

R1lB4tKujdxy6
Wpływ regularnej aktywności na zdrowie człowieka.
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Galeria zdjęć przykładowych aktywności zalecanych dla młodzieży

1
Ćwiczenie 1
Zaopatrzenie narządów w krew

Obszar występowania naczyń krwionośnych

Przepływ krwi w spoczynku (ml/min)

Przepływ krwi podczas maksymalnego wysiłku (ml/min)

mózg

750

750

nerki

1 100

250

mięśnie szkieletowe

1 200

22 000

skóra

500

600

RqAredYE9T0Lp
(Uzupełnij).

Środki dopingujące szkodzą zdrowiu

Środki dopingująceśrodki dopingująceŚrodki dopingujące stosowane są przez niektórych zawodowych sportowców, aby osiągać jak najwyższe wyniki sportowe, czasem na granicy możliwości organizmu. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia są anaboliki, związki chemiczne, które sztucznie zwiększają tempo przemiany materii, syntezę białek, a tym samym masę i siłę mięśni. Środkiem dopingującym, a zarazem anabolikiem jest m.in. męski hormon płciowy - testosteron. Przyjmowanie środków dopingujących i anabolików powoduje zaburzenia pracy wielu narządów, co może prowadzić nawet do kalectwa lub śmierci. Ponadto skutki uboczne przyjmowania tych substancji obejmują: nienaturalny rozrost piersi, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, spadek popędu płciowego u mężczyzn i jego wzrost u kobiet oraz problemy psychiczne.

R1ewD9MmvBHiZ
Skutki stosowania środków dopingujących.
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2
R1CDRPS3rQuAY
(Uzupełnij).
Ciekawostka

Środki dopingujące stosowano w XIX w. u koni wyścigowych w celu ich pobudzenia przed wyścigiem.

To ważne!

  • Aktywność fizyczna to jeden z najważniejszych elementów zdrowego stylu życia.

  • Dzieciom i młodzieży zaleca się 60 minut codziennej aktywności fizycznej, oraz 3 razy w tygodniu aktywności ukierunkowanej na wzmocnienie układu kostnego i mięśniowego.

  • Korzyści jakie wynikają z regularnej aktywności fizycznej to: usprawnienie działania układu odpornościowego, kostnego, mięśniowego, krwionośnego, oddechowego i nerwowego.

  • Stosowanie środków dopingujących i anabolików powoduje zaburzenia w pracy wielu narządów, a także problemy psychiczne.

Na pożegnanie

RWgb7v0K2M8vt
Ćwiczenie 3
Dopasuj rodzaj aktywności z jej wpływem na zdrowie.
RLkaK7bkb1sft
Ćwiczenie 4
Dopasuj wymienione aktywności do wysiłków wytrzymałościowych i siłowych. Wysiłki wytrzymałościowe Możliwe odpowiedzi: 1. element 1 grupy 1, 2. element 3 grupy 1, 3. element 3 grupy 2, 4. element 4 grupy 1, 5. element 2 grupy 2, 6. element 1 grupy 2, 7. element 2 grupy 1 Wysiłki siłowe Możliwe odpowiedzi: 1. element 1 grupy 1, 2. element 3 grupy 1, 3. element 3 grupy 2, 4. element 4 grupy 1, 5. element 2 grupy 2, 6. element 1 grupy 2, 7. element 2 grupy 1
Ćwiczenie 5
RT7rQK53kNiye
zadanie interaktywne
Źródło: Monika Zaleska-Szczygieł, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 6

Podaj trzy przykłady pozytywnego wpływu codziennych spacerów na organizm człowieka.

RYc6pCMn2FznY
(Uzupełnij).
Polecenie 1
R1A9Hu8m3SnYf
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Ułóż zestaw 3 zadań dla innych uczniów korzystających z tego podręcznika, które sprawdzą wiedzę o wpływie aktywności fizycznej na zdrowie. Do każdego pytania w zadaniu podaj 4 proponowane odpowiedzi, ale tylko jedna ma być prawidłowa. Pytanie z odpowiedziami wyślij Twojemu nauczycielowi, który włączy je do quizu Milionerzy

RUYFHt7zWYmEF
Polecenie 3

Znasz już układ mięśniowy. Wróć do polecenia na stronie „Na dobry początek” i dopisz brakujące definicje. Pamiętaj, żeby nie kopiować słownika, ale wyjaśnić każde słowo kluczowe w miarę możliwości swoimi słowami.

środki dopingujące
środki dopingujące

anaboliki, związki chemiczne sztucznie zwiększające wydolność organizmu