9. Spójrz na świat okiem fizyka. Podsumowanie

Materiał służy powtórzeniu wiadomości o tym, czym zajmuje się fizyka, jakie są rodzaje oddziaływań i ich skutki, co jest miarą oddziaływania, czym różni się masa od ciężaru a także na czym polega względność ruchu i spoczynku.

Szczegółowe informacje oraz ćwiczenia i zadania znajdziesz w mateiałach:

• Pomiary w fizyce. Niepewność pomiaru. Przeliczanie wielokrotności i podwielokrotności;

• Jak proste pomysły prowadzą do odkryć naukowych;

• Jak Eratostenes wyznaczył rozmiar Ziemi?;

• Rodzaje oddziaływań i ich skutki. Wzajemność oddziaływań;

• Siła jako miara oddziaływań. Równowaga sił. Siła wypadkowa. Wyznaczanie siły wypadkowej;

• Masa i ciężar ciałaPKrq95LzMMasa i ciężar ciała;

• Maszyny proste. Wyznaczanie masy ciała przy użyciu dźwigni dwustronnej;

• Ruch i spoczynek. Względność ruchu.

R1G9krU6DHGYB

Zdjęcie przedstawiające panoramę nocną. Na pierwszym planie znajduje się droga asfaltowa. Droga prowadzi prosto w stronę horyzontu, na jej końcu widać białe światło. Po obu stronach drogi są drzewa. Na niebie ogromna liczba gwiazd z wyraźnie odznaczającą się Drogą Mleczną, tworzącą ogromny łuk nad całym kadrem.

Czym zajmuje się fizyka?

RWgL4LRJLhR4c

Zdjęcie przedstawia źdźbło trawy w dużym przybliżeniu. W tle rozmyte kontury innych źdźbeł. Na źdźble widać 5 dużych kropli oraz 6 małych kropelek rosy. Od kropli odbijają się promienie słoneczne. W największych kroplach widać również odwrócony obraz trawnika, kawałka nieba oraz Słońca.

Przedmiotem badań fizyki są ciała fizyczne. Terminem tym określamy wszystkie obiekty materialne należące zarówno do świata przyrody nieożywionej, jak i ożywionej, których właściwości oraz zachowania są analizowane. Ciałami fizycznymi są m.in. samochód, mucha, sztangista, piłka tenisowa, Słońce, jabłko i ziarnko piasku. Ciała fizyczne zawsze są z czegoś zbudowane, a ten budulec nazywamy substancją. Przykładami substancji są: woda, papier, stal, drewno, złoto. Podstawową czynnością w naukowym badaniu świata jest pomiar. Polega on na porównaniu mierzonej wielkości z wzorcem, zwanym jednostką tej wielkości. 

Zarówno ciała fizyczne, jak i  substancje podlegają określonym procesom – coś się z nimi dzieje, zachodzi jakaś zmiana. Procesy te nazywamy zjawiskami fizycznymi. Są nimi m.in. wrzenie wody, ruch, przepływ prądu elektrycznego, powstawanie tęczy, osiadanie rosy, zachód słońca, pływanie, emisja fal. Cechy ciał fizycznych, substancji i zjawisk fizycznych, które możemy zmierzyć, nazywamy wielkościami fizycznymi. Należą do nich: masa, ciężar, prędkość, siła, natężenie prądu elektrycznego.

Podsumujmy: fizyka zajmuje się badaniem ciał i zjawisk fizycznych, które opisuje się za pomocą wielkości fizycznych.

Podstawowe wielkości fizyczne

R1GHgOdpLXNYu

Fotografia przedstawia termometr cieczowy z trzema skalami temperatur: Celsjusza, Fahrenheita i Kelvina. Skale Celsjusza (o zakresie od minus dziesięć do plus pięćdziesiąt stopni Celsjusza) oraz Kelvina (o zakresie od dwustu sześćdziesięciu do trzystu dwudziestu kelwinów) znajdują się przy słupku cieczy, który wskazuje temperaturę około piętnastu stopni Celsjusza oraz około dwieście osiemdziesięciu ośmiu i pół kelwinów. Skala Fahrenheita (o zakresie od minus trzydziestu do stu dwudziestu stopni Fahrenheita) jest poniżej. Jest to tarcza ze wskazówką, wskazującą sześćdziesiąt stopni Fahrenheita.

Obserwacja, pomiar, doświadczenie

ObserwacjaobserwacjaObserwacja jest jedną z najprostszych metod poznawania świata. To proces badawczy, w którym nie wpływamy istotnie na środowisko, będące obiektem naszego zainteresowania. Wykonujemy ją zgodnie z wcześniej ustalonym planem, a jej rezultatem będzie opis zjawisk i spostrzeżenia obserwatora. To właśnie od obserwacji rozpoczyna się poznawanie świata.

Według definicji, pomiarupomiarpomiaru dokonujemy oddziałując na badany obiekt przyrządem pomiarowym. Wynikiem tego działania jest uzyskanie informacji na temat właściwości danego ciała.

DoświadczeniedoświadczenieDoświadczenie wykonuje się w celu zweryfikowania pewnej hipotezy. Gdy pojawia się problem badawczy zastanawiamy się, jakie mogą być rezultaty eksperymentu i poprzez świadome sterowanie procesem sprawdzamy, czy nasze przypuszczenia były słuszne. Wykonuje się je zazwyczaj w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych tak, aby można je było kilkakrotnie powtórzyć. Przeprowadzając doświadczenie, możemy dokonywać różnych modyfikacji i obserwować ich efekty. Wykonując pierwsze zadanie na dzisiejszej lekcji, postępowaliśmy według pewnego schematu. Dokładnie tak samo postępujemy podczas pracy z doświadczeniami.

• Najpierw stawiamy problem badawczy, często ma on postać pytania.

• Tworzymy hipotezę.

• Wykonujemy doświadczenie.

• Notujemy wyniki.

• Wyciągamy wnioski.

Następnie wnioski weryfikujemy z wcześniej postawioną hipotezą i teorią, sprawdzając, czy jest słuszna.

Niepewność pomiaru

R1WaQl6RxoCkh

Zdjęcie przedstawia główkę suwmiarki z noniuszem, leżącą na czerwonym materiale. Suwmiarka ma barwę stalowoszarą. Suwmiarka ma kształt podłużnego płaskiego pręta z dwiema wypustkami, z których jedna, zewnętrzna jest nieruchoma. Druga jest ruchoma. Na suwmiarce wyraźnie widoczna jest skala. Noniusz to pomocnicza podziałka zwiększająca dokładność odczytania na głównej podziałce kreskowej.

Ciekawostka

Noniusz jest pomocniczą podziałką, zwiększająca dokładność odczytywanego wyniku pomiaru.

R18TO1n7RJvIQ

Animacja pokazująca sposób wykonania pomiaru za pomocą suwmiarki. Brak lektora.

Animacja pokazująca sposób wykonania pomiaru za pomocą suwmiarki. Brak lektora.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R18TO1n7RJvIQ

Animacja pokazująca sposób wykonania pomiaru za pomocą suwmiarki. Brak lektora.

Każdy pomiar jest obarczony niepewnością pomiarową. Wartością najbardziej zbliżoną do rzeczywistej wartości mierzonej wielkości jest średnia arytmetyczna wyników pomiarów. Niepewność pomiaru może wynikać z:

• właściwości badanego ciała fizycznego,

• dokładności użytych przyrządów pomiarowych,

• cech eksperymentatora.

Niepewność pomiarowa nie świadczy źle o eksperymentatorze, sprzęcie pomiarowym czy metodzie pomiaru. Osoba przeprowadzająca doświadczenie powinna jednak uwzględniać niepewność pomiaru i umieć ją oszacować.

Sam możesz zmierzyć rozmiar Ziemi!

Jednym ze starożytnych matematyków i astronomów, który zrewolucjonizował myślenie o kształcie naszej planety, mierząc jej obwód, był Eratostenes z Cyreny. Dokładna metoda pomiaru zaginęła wraz z rękopisem, ale była ona przekazywana przez innych greckich uczonych i historyków.

Według przekazów, Eratostenes miał plan wykonać mapę Ziemi, ale do tego potrzebował znać rzeczywiste rozmiary planety. Postanowił on dokonać pomiaru w skali, mierząc fragment krzywizny planety i, dzięki obserwacji Słońca, odnieść to do całej Ziemi. Wykorzystał do tego proste spostrzeżenie dotyczące długości cienia rzucanego w południe w czasie letniego przesilenia w dwóch miejscach – obecnym Asuanie i Aleksandrii, oddalonych od siebie o znaną odległość (zmierzoną prawdopodobnie przez osoby wyspecjalizowane w pomiarach odległości, tak zwanych bematystów). W Asuanie Słońce oświetlało dno studni, nie rzucając przy tym żadnego cienia, co oznaczało, że jest ono centralnie nad studnią. W Aleksandrii sprawdził on jak wygląda cień kolumny (wybrane źródła mówią o cieniu zwykłej laski wbitej w ziemię, a nie kolumnie). Eratostenes założył, że Słońce znajduje się bardzo daleko od Ziemi i promienie powinny być do siebie równoległe. Oszacował, że kąt odchylenia kierunku promieni słonecznych od pionu odpowiada jednej pięćdziesiątej kąta pełnego.

Dziś, dla przypomnienia prostoty i efektywności tej metody, możesz powtórzyć eksperyment Eratostenesa, mierząc długość cienia w dwóch różnych miejscowościach położonych na tym samym południku. Znając długości cienia i patyka, wyznaczysz (w oparciu o tablice funkcji trygonometrycznych sinus i cosinus) kąt między patykiem a promieniem słonecznym. Stosunek różnicy kątów z obu miejscowości do kąta pełnego będzie równy stosunkowi odległości między miejscowościami do obwodu Ziemi.

Również przejście ze zwykłym GPSem wzdłuż południka, np. o $1$ sekundę łuku, i zmierzenie tej odległości (ok. $30$ metrów) zwykłą taśmą mierniczą daje oszacowanie poprawnego rzędu rozmiarów Ziemi.

Oddziaływania na odległość

R1XQkTEyc7npX

Schemat przedstawia sztucznego satelitę Ziemi. Wykropkowaną elipsą zaznaczono orbitę, po której satelita obiega Ziemię. W jednym z ognisk elipsy znajduje się ilustracja Ziemi. Po przeciwległej stronie na elipsie znajduje się satelita.

Oddziaływania na odległość zachodzą wtedy, gdy ciała się nie stykają, są od siebie oddalone, a jednak wzajemnie oddziałują na siebie. Należą do nich oddziaływania: grawitacyjne, elektryczne, magnetyczne i jądrowe.

Oddziaływania grawitacyjne, elektryczne i magnetyczne mają daleki zasięg, ponieważ ich skutki są odczuwalne nawet przy znacznych odległościach. Natomiast oddziaływania jądrowe (które w fizyce dzieli się dodatkowo na silne i słabe) cechuje krótki zasięg. A nawet bardzo krótki, ponieważ – jak sama nazwa wskazuje – dotyczą cząstek elementarnych we wnętrzach pojedynczych atomów.

Oddziaływania elektryczne

R1S6edVYc0Q7f

Na fotografii widnieje piorun na tle nieba. W dolnej części fotografii widać płynącą rzekę oraz budynki, które znajdują się przy brzegu. Budynki są oświetlone. Niebo oraz rzeka mają kolor ciemnofioletowy. Całe niebo pokryte jest siatką piorunów. Pioruny mają barwę bardzo jasną, prawie białą.

Oddziaływania elektryczne są skutkiem wzajemnych oddziaływań ciał posiadających ładunki elektryczne. Istnieją dwa rodzaje ładunków: dodatnie i ujemne.

Ładunki tego samego znaku nazywamy ładunkami jednoimiennymi, natomiast ładunki różnych znaków – różnoimiennymi.

Ładunki jednoimienne (np. dwa dodatnie lub dwa ujemne) się odpychają, a ładunki różnoimienne (np. jeden dodatni, a drugi ujemny) się przyciągają.

Oddziaływania grawitacyjne

R1Viv8detuDbM

Na ilustracji zaprezentowano drzewo stojące na trawie. Korona drzewa rozłożysta, zajmuje całą szerokość rysunku. Na gałęziach znajdują się liście i jabłka. Z prawej strony drzewa, od jednego z jabłek odchodzi wektor. Kierunek prostopadły do podłoża. Zwrot ku ziemi. Punkt przyłożenia na środku jabłka. Punkt przyłożenia drugiego wektora znajduje się na ziemi. Wektor ma ten sam kierunek, lecz przeciwny zwrot. Wektory mają równą długość. Oba wektory leżą na tej samej prostej.

Oddziaływania grawitacyjne polegają na tym, że każde ciało posiadające masę oddziałuje na inne – im większa jest ich masa, tym oddziaływanie jest silniejsze. Ciała oddziałujące grawitacyjnie zawsze się przyciągają. Ziemia, podobnie jak inne ciała niebieskie, przyciąga wszystkie ciała znajdujące się w jej otoczeniu.

Oddziaływania magnetyczne

Ry7VbImeHTKcX

Ilustracja przedstawia dwa magnesy. Jeden ma kształt podkowy. Drugi ma kształt prostopadłościanu. Na obu oznaczono bieguny. Jedna połowa pierwszego magnesu ma kolor niebieski. Oznaczona została literą N. Druga połowa ma kolor czerwony. Oznaczona literą S. W drugim magnesie jedna połowa ma kolor niebieski i oznaczenie N. Druga połowa ma kolor czerwony i oznaczenie S.

Oddziaływania magnetyczne to przyciąganie lub odpychanie się ciał mających właściwości magnetyczne.

Każdy magnes ma dwa bieguny: północny – oznaczany literą N (od ang. north – północ) i południowy – oznaczany literą S (od ang. south – południe). Magnetyczny biegun północny jest zbieżny z geograficznym kierunkiem północnym na Ziemi, wskazywanym przez igłę kompasu.
Bieguny jednoimienne (dwa północne lub dwa południowe) się odpychają, a różnoimienne (północny i południowy) – przyciągają.

Magnesy przyciągają przedmioty, w skład których wchodzi żelazo $\left(\text{Fe}\right)$. Właściwości magnetyczne oprócz żelaza mają również pierwiastki takie jak kobalt $\left(\text{Co}\right)$ i nikiel
$\left(\text{Ni}\right)$, a także niektóre stopy.

Oddziaływania bezpośrednie

RFsiz885PL6oz

Ilustracja przedstawia sprężynę do ćwiczeń. Urządzenie składa się z dwóch uchwytów i kilku sprężyn ją łączących. Na ilustracji pokazano ręce, które trzymają urządzenie za uchwyty i rozciągają sprężyny.

Oddziaływania bezpośrednie wymagają bezpośredniego kontaktu ciał oddziałujących ze sobą. Do takich oddziaływań należą: pchanie, ciągnięcie, podnoszenie, zginanie, skręcanie, rozrywanie, rozciąganie, ściskanie i zgniatanie.

Jeżeli ciało wykazuje właściwość zwaną sprężystością, to po ustąpieniu działania siły zewnętrznej, która spowodowała odkształcenie tego ciała, może ono powrócić do swojego pierwotnego kształtu lub pierwotnej objętości. Siły, które są za to odpowiedzialne, nazywamy siłami sprężystości, a oddziaływania – sprężystymi. Każde ciało sprężyste ma cechę nazywaną granicą sprężystości. Po przekroczeniu tej granicy deformacje dokonywane przyłożoną siłą stają się nieodwracalne (np. szkło pęka, gałąź łamie się, drut wygina się na stałe). Granica sprężystości jest zależna od wielu czynników, m.in. rodzaju materiału, z którego wykonane jest ciało, jego kształtu i czynników zewnętrznych.

Wzajemność oddziaływań

R1cDnpmiSSSK6

Na zdjęciu widać rękę trzymającą trzy nitki. Do przeciwległego końca każdej z nitek zamocowany jest jeden balonik. Nitki są naprężone, a baloniki widocznie się odpychają.

Wszystkie oddziaływania występujące w przyrodzie są zawsze wzajemne, tzn. gdy jedno ciało oddziałuje na drugie, to drugie oddziałuje na pierwsze. Różne mogą być natomiast efekty takiego oddziaływania. Na zdjęciu powyżej każdy balonik odpycha pozostałe i jest przez nie odpychany.

Skutki oddziaływań

R183cZjNN0rvK

Zdjęcie przedstawia dwa zniszczone samochody na skutek kolizji. W tle ulica oraz drzewa. Niebo jasne. Maski obu aut są w całości zgniecione. Zderzaki odpadły. Na ulicy widać leżące fragmenty potłuczonych reflektorów oraz elementów karoserii.

Skutki oddziaływań dzielimy na dwie grupy:

• skutki statyczne – np. zgniecenie, złamanie, rozciągnięcie, rozkruszenie, zgięcie,

• skutki dynamiczne – np. zwiększanie prędkości, hamowanie, skręcanie (zmiana kierunku ruchu).

Siła – wektorowa wielkość fizyczna

R1jwsSxvwh9UM

Na grafice widać chłopca pchającego wózek z ładunkiem. Chłopiec pcha wózek z wyraźnym wysiłkiem. Od rączki wózka, na której chłopak położył ręce i którymi przykłada siłę pchającą, odchodzi wektor o kierunku równoległym do podłoża i ze zwrotem w prawo. Wektor podpisany jest jako F. Strzałka jest bardzo długa, co oznacza dużą siłę.

Siła to wielkość fizyczna, która jest miarą wzajemnego oddziaływania ciał. Oznaczamy ją symbolem $\vec{F}$, a jej jednostką jest niuton (symbol $\mathrm{N}$). Siła jest wielkością wektorową, czyli ma wartość, kierunek, zwrot i punkt przyłożenia. Przyrządem służącym do pomiaru siły jest siłomierz.

Siła wypadkowa i siła równoważąca

Siłę, która powoduje ten sam skutek co działanie kilku innych sił, nazywamy siłą wypadkową, a poszczególne siły – siłami składowymi.

Siła wypadkowa jest wektorową sumą sił składowych.

Gdy wszystkie siły składowe mają takie same kierunki i zwroty, dodawanie sił w celu obliczenia wypadkowej sprowadza się do prostego działania arytmetycznego, czyli dodania poszczególnych wartości. Kierunek i zwrot siły wypadkowej pozostają takie same.

R1OEns4mW6dps

Ilustracja przedstawia schemat dodawania wektorów, które leżą na tej samej prostej, czyli mających ten sam kierunek. Gdy wektory mają zgodne zwroty, to dodajemy ich długości.

Dodawanie do siebie wektorów sił o takich samych kierunkach, lecz przeciwnych zwrotach jest tak naprawdę odejmowaniem wartości siły mniejszej od wartości siły większej. Siła wypadkowa zachowuje kierunek i zwrot siły większej.

RXbiLoWWnTSmJ

Ilustracja przedstawia schemat dodawania wektorów, które leżą na tej samej prostej, czyli mających ten sam kierunek. Gdy wektory mają przeciwne zwroty, długości odejmujemy, a wynikowy wektor ma zwrot wektora dłuższego.

Jeśli siły działające na ciało się równoważą, to siła wypadkowa równa jest $0\,\mathrm{N}$.

Aby dwie siły mogły się równoważyć, muszą działać wzdłuż tego samego kierunku, mieć wspólny punkt przyłożenia (działać na to samo ciało), taką samą wartość (długość wektora), ale przeciwne zwroty.

R1Aai14dIRlxX

Ilustracja przedstawia schemat dodawania wektorów, przeciwnych czyli takich, które mają taką samą długość i ten sam kierunek, to znaczy leżą na tej samej prostej, ale mają przeciwne zwroty. W wyniku dodania wektorów przeciwnych otrzymamy wektor zerowy.

Jak już wiesz, istnieją różne metody dodawania wektorów, przydatne podczas wykonywania zadań z zakresu fizyki sił. Metoda równoległoboku jest przydatna zwłaszcza w wyznaczaniu siły wypadkowej działającej na dane ciało. Jeśli wektory są do siebie prostopadłe to:

RJQSjBYNWX06S

Ilustracja przedstawia schemat dodawania sił metodą równoległoboku. Długościom wektorów odpowiadają długości boków równoległoboku. Długość przekątnej tego równoległoboku odpowiada długości wektora składowego.

Dla zainteresowanych

Dla zainteresowanych

Jeśli chcesz uzupełnid materiał bieżącej lekcji, rozwiń poniższą zakładkę.

Uzupełnienie: Metoda rónoległoboku dla wektorów nieprostopadłych

Uzupełnienie: Metoda rónoległoboku dla wektorów nieprostopadłych

R1UZ7vt4Wk7rg

Na rysunku przestawiono dwa wektory jeden poziomy ze zwrotem w prawo, drugi pod pewnym kątem do niego ze zwrotem w dół. Obydwa wektory mają ten sam punkt przyłożenia. Narysowano odcinki równoległe do tych wektorów o odpowiadających im długościach tak, że odcinki mają swój początek w końcach wektorów. Poprowadzono trzeci wektor, będący sumą tych dwóch wektorów z punktu przyłożenia dwóch poprzednich wektorów do punktu przecięcia odcinków równoległych.

Masa a siła ciężkości

R1PWm9HXSzoxx

Na grafice widać siłomierz którego wskazanie wynosi 15 niutonów oraz zawieszoną na nim torbę o wadze półtora kilograma.

Aby wyznaczyć ciężar lub siłę ciężkości ciała, musimy określić wartość nacisku ciała na podłoże lub np. zmierzyć siłę rozciągającą sprężynę w siłomierzu. Istnienie ciężaru wynika głównie z obecności siły grawitacji. W języku potocznym pojęcia „ciężar” i „masa” często stosuje się wymiennie, jednak nie są one tożsame.

Przyspieszenie ziemskie ma wartość około $10\mathrm{\large\frac{N}{kg}}$.

Warunki prawidłowego ważenia

RIY8RePiCsM9O

Na rysunku widać wagę cyfrową, wyraźnie odchyloną od poziomu. Ekran pokazuje wartość 0,00.

Prawidłowe ważenie wymaga spełnienia następujących warunków:

• szalka wagi powinna być wypoziomowana (a nacisk na szalkę – pionowy);

• ważone ciało i waga muszą być nieruchome względem Ziemi (tzn. mogą poruszać się tylko tak, aby nie uległ zmianie nacisk na szalkę).

Te warunki sprawiają, że dokonywanie pomiarów wagi np. w jadącej windzie może dać nam błędne wyniki.

Wielokrotności i podwielokrotności

R5AC1fA9nLHTq

Grafika przedstawia wybrane przedrostki wielokrotności i podwielokrotności jednostek podstawowych. Zaprezentowane zostały one różnymi kolorami i wielkościami. Poszczególne przedrostki i ich skróty oznaczone zostały tymi samymi kolorami. Największe są "kilo" i "k", potem kolejno: "hekto" i "h", "deka" i "da", "decy" i "d", "centy" i "c", "mili" i "m".

Przedrostki jednostek miar pozwalają uprościć zapis. Często bezwiednie stosujemy je w codziennym życiu. Przykładowo: słowo „kilogram” składa się z przedrostka „kilo-”, oznaczającego wielokrotność – tysiąc, i słowa „gram”, a zatem oznacza tysiąc gramów. „Milimetr” składa się z przedrostka „mili-”, oznaczającego podwielokrotność – jedną tysięczną, i słowa „metr”, a zatem oznacza $0,001$ metra. W dziesiętnym systemie liczbowym wszystkie wielokrotności i podwielokrotności mają za podstawę liczbę $10$.

Ćwiczenie 7

Na unoszący się magnes (patrz rysunek) działają trzy siły:

• siła ciężkości o wartości $0,5\,\mathrm{N}$,

• siła magnetycznego odpychania przez drugi magnes (też o wartości $0,5\,\mathrm{N}$) leżący na stole,

• skierowana poziomo siła o wartości $0,1\,\mathrm{N}$ – jest to siła przyciągania ze strony kawałka żelaza.

Aby magnes pozostał w równowadze, trzeba przyłożyć do niego pewną siłę. Zapisz cechy tej siły – podaj jej wartość, kierunek i zwrot. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RxmpcUTI53wyU

Na rysunku widać magnes sztabkowy leżący na poziomym podłożu biegunem południowym do podłoża. Nad nim w pewnej odległości znajduje się drugi identyczny magnes sztabkowy zwrócony biegunem północnym w dół. Na prawo od środka tego magnesu znajduje się dłoń trzymająca gwóźdź. Do środka tego magnesu przyczepione są trzy wektory: pierwszy wektor F z indeksem dolnym c o kierunku pionowym zwrocie w dół, ma on wartość pół niutona; drugi wektor F z indeksem dolnym m o kierunku pionowym zwrocie w górę, ma on wartość pół niutona i długość taką samą jak wektor F z indeksem dolnym c; trzeci wektor F z indeksem dolnym ż mający kierunek poziomy zwrot w prawo i jest dużo krótszy niż wektor F z indeksem dolnym c. Wektor F z indeksem dolnym ż ma wartość jedna dziesiąta niutona.

Rr82EnAEN8AUR

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Siła przyłożona do magnesu, aby pozostał on w równowadze, powinna równoważyć siłę przyciągania ze strony kawałka żelaza.

Pokaż odpowiedź

Siła ta powinna mieć tę samą wartość ($0,1\,\mathrm{N}$) oraz kierunek (poziomy), co siła od kawałka żelaza, jednak przeciwny zwrot (w lewo).

Test

Słownik