Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, polegające na przeprowadzeniu reakcji pomiędzy tlenkiem wapnia a chlorowodorem, z użyciem jego wodnego roztworu – kwasu chlorowodorowego (kwas solnego). Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej opisem tego doświadczenia, a następnie wykonaj polecenie.

Problem badawczy:

Czy tlenek wapnia reaguje z kwasem chlorowodorowym?

Hipoteza:

Tlenek wapnia reaguje z kwasem chlorowodorowym.

Co było potrzebne:

• dwie probówki;

• łyżeczka;

• pipeta Pasteura;

• pręcik szklany;

• $10\%$ roztwór kwasu chlorowodorowego;

• tlenek wapnia;

• wodny roztwór oranżu metylowego;

• wywar z czerwonej kapusty.

Przebieg doświadczenia:

Do dwóch probówek wlano po $2 {\text{cm}}^3$ kwasu chlorowodorowego za pomocą pipety Pasteura. Do pierwszej z nich dodano kilka kropli wodnego roztworu oranżu metylowego i zamieszano zawartość probówki. Do drugiej probówki dodano kilka kropli wywaru z czerwonej kapusty i zamieszano zawartość probówki. Za pomocą łyżeczki dodawano ówek, małymi porcjami, tlenek wapnia i mieszano ich zawartość za pomocą pręcika szklanego. Obserwowano zachodzące zmiany.

Obserwacje:

W pierwszej probówce ciało stałe roztworzyło się, a roztwór zmieniał barwę z czerwonej, poprzez żółtopomarańczową, aż po żółtą. W drugiej probówce ciało stałe roztworzyło się, a roztwór zmieniał barwę z czerwonej, poprzez fioletową, aż po zieloną.

Wnioski:

Użyte wskaźniki w kwasie chlorowodorowym przyjęły barwę czerwoną. Podczas dodawania tlenku wapnia roztwory zmieniły barwę, co świadczy o zajściu reakcji chemicznej. Przemianę opisuje poniższe równanie:

$\text{CaO}+2 \text{HCl}\to {\text{CaCl}}_2+{\text{H}}_2\text{O}$

$\text{tlenek wapnia}+\text{chlorowodór}\to \text{chlorek} \text{wapnia}+\text{woda}$

Należy pamiętać, że substratami w tej reakcji są: tlenek wapnia oraz chlorowodór. Natomiast do przeprowadzenia reakcji wykorzystywany jest kwas chlorowodorowy jako wodny roztwór chlorowodoru.

W wyniku tej reakcji powstały sól (chlorek wapnia) i woda.

Dodanie nadmiaru tlenku wapnia skutkuje zmianą odczynu roztworu na zasadowy (barwa wywaru z czerwonej kapusty – zielona, a barwa wodnego roztworu oranżu metylowego – żółta), gdyż w wyniku reakcji tlenku wapnia z wodą powstaje wodorotlenek wapnia, zgodnie z poniższym równaniem reakcji:

$\text{CaO}+{\text{H}}_{\mathrm{2}}\text{O}\to \text{Ca}{\left(\text{OH}\right)}_{\mathrm{2}}$

$\text{tlenek} \text{wapnia}+\text{woda}\to \text{wodorotlenek} \text{wapnia}$

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne polegające na przeprowadzeniu reakcji pomiędzy tlenkiem magnezu a kwasem azotowym($\text{V}$). Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej opisem tego doświadczenia, a następnie wykonaj polecenie.

Problem badawczy:

Czy tlenek magnezu reaguje z kwasem azotowym($\text{V}$)?

Hipoteza:

Tlenek magnezu reaguje z kwasem azotowym($\text{V}$).

Co było potrzebne:

• dwie probówki;

• łyżeczka;

• pipeta Pasteura;

• pręcik szklany;

• $10\%$ roztwór kwasu azotowego($\text{V}$);

• tlenek magnezu;

• wodny roztwór oranżu metylowego;

• wywar z czerwonej kapusty.

Przebieg doświadczenia:

Do dwóch probówek wlano po $2 {\text{cm}}^3$ kwasu azotowego($\text{V}$) za pomocą pipety Pasteura. Do pierwszej z nich dodano kilka kropli wodnego roztworu oranżu metylowego i zamieszano zawartość probówki. Do drugiej probówki dodano kilka kropli wywaru z czerwonej kapusty i zamieszano zawartość probówki. Za pomocą łyżeczki dodawano do obu probówek, małymi porcjami, tlenek magnezu i mieszano ich zawartość za pomocą pręcika szklanego. Obserwowano zachodzące zmiany.

Obserwacje:

W pierwszej probówce ciało stałe roztworzyło się, a roztwór zmienił barwę z czerwonej na żółtopomarańczową. W drugiej probówce ciało stałe roztworzyło się, a roztwór zmienił barwę z czerwonej na fioletową.

Wnioski:

W kwasie azotowym($\text{V}$) użyte wskaźniki przyjęły barwę czerwoną. Podczas dodawania tlenku magnezu roztwory zmieniły barwę, co świadczy o zajściu reakcji chemicznej. Tlenek magnezu przereagował zatem z kwasem azotowym($\text{V}$). W wyniku tej reakcji powstały sól i woda.

Uwaga!
Magnez tworzy trudno rozpuszczalny w wodzie wodorotlenek magnezu, który otrzymuje się najczęściej metodą strąceniową. Dlatego nadmiar tlenku magnezu nie przereagował z wodą, powstającą w reakcji.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne polegające na przeprowadzeniu reakcji pomiędzy tlenkiem miedzi($\text{II}$) a kwasem siarkowym($\text{VI}$). Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej opisem tego doświadczenia, a następnie wykonaj polecenie.

Problem badawczy:

Czy tlenek miedzi($\text{II}$) reaguje z kwasem siarkowym($\text{VI}$)?

Hipoteza: Tlenek miedzi($\text{II}$) reaguje z kwasem siarkowym($\text{VI}$).

Co było potrzebne:

• probówka;

• pipeta Pasteura;

• pręcik szklany;

• łapa drewniana;

• palnik spirytusowy;

• zapałki;

• $20\%$ roztwór kwasu siarkowego($\text{VI}$);

• tlenek miedzi($\text{II}$).

Przebieg doświadczenia:

Do probówki wlano $2 {\text{cm}}^3$ roztworu kwasu siarkowego($\text{VI}$). Za pomocą łyżeczki dodano niewielką porcję tlenku miedzi($\text{II}$), a zawartość probówki wymieszano za pomocą pręcika szklanego. Mieszaninę ogrzewano delikatnie w płomieniu palnika przez kilka minut i obserwowano zachodzące zmiany.

Obserwacje:

Po ogrzaniu ciało stałe roztwarza się i powstaje klarowny roztwór o barwie niebieskiej.

Wnioski:

Po dodaniu tlenku miedzi($\text{II}$) do roztworu kwasu siarkowego($\text{VI}$) nie obserwujemy objawów reakcji. Po ogrzaniu mieszaniny po pewnym czasie czarne ciało stałe ulega roztworzeniu i powstaje klarowny, niebieski roztwór. Tlenek miedzi($\text{II}$) reaguje z kwasem siarkowym($\text{VI}$), a w wyniku tej reakcji powstaje sól i woda. Ogrzanie mieszaniny przyspiesza tę reakcję.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne polegające na przeprowadzeniu reakcji pomiędzy tlenkiem węgla($\text{IV}$) a wodorotlenkiem wapnia. Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej opisem tego doświadczenia, a następnie wykonaj polecenie.

Problem badawczy:

Czy tlenek węgla($\text{IV}$) reaguje z wodorotlenkiem wapnia?

Hipoteza:

Tlenek węgla($\text{IV}$) reaguje z wodorotlenkiem wapnia.

Co było potrzebne:

• zlewka;

• słomka do napojów lub rurka szklana;

• nasycony roztwór wodorotlenku wapnia (woda wapienna).

Przebieg doświadczenia:

Do zlewki wlano wodę wapienną. Powietrze wydychane z płuc wprowadzano do wody wapiennej przez słomkę, aż do momentu pojawienia się w wodzie zmian.

Obserwacje:

W zlewce pojawia się zmętnienie.

Wnioski:

Po pewnym czasie woda wapienna ulega zmętnieniu, pod wpływem wydychanego powietrza zawierającego zwiększoną ilość tlenku węgla($\text{IV}$).

Tlenek węgla($\text{IV}$) reaguje z wodorotlenkiem wapnia, zgodnie z poniższym równaniem reakcji:

$\text{tlenek} \text{węgla}\left(\text{IV}\right)+\text{wodorotlenek} \text{wapnia}\to \text{węglan} \text{wapnia}\downarrow +\text{woda}$

W wyniku tej reakcji powstały sól i woda.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne polegające na przeprowadzeniu reakcji pomiędzy tlenkiem fosforu($\text{V}$) a wodorotlenkiem sodu. Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej opisem tego doświadczenia, a następnie wykonaj polecenie.

Problem badawczy:

Czy tlenek fosforu($\text{V}$) reaguje z wodorotlenkiem sodu?

Hipoteza:

Tlenek fosforu($\text{V}$) reaguje z wodorotlenkiem sodu.

Co było potrzebne:

• probówka;

• pręcik szklany;

• alkoholowy roztwór fenoloftaleiny;

• $15\%$ wodny roztwór wodorotlenku sodu;

• tlenek fosforu($\text{V}$).

Przebieg doświadczenia:

Do probówki wlano kilka ${\text{cm}}^3$ wodnego roztworu wodorotlenku sodu oraz kilka kropli fenoloftaleiny. Do probówki wsypano niewielką ilość tlenku fosforu($\text{V}$). Zawartość probówki zamieszano za pomocą pręcika szklanego.

Obserwacje:

Ciało stałe roztwarza się. Roztwór odbarwia się.

Wnioski:

Tlenek fosforu($\text{V}$) reaguje z wodnym roztworem wodorotlenku sodu, zgodnie z poniższym równaniem reakcji:

$\text{tlenek} \text{fosforu}\left(\text{V}\right)+\text{wodorotlenek} \text{sodu}\to \text{fosforan}\left(\text{V}\right) \text{sodu}+\text{woda}$

W wyniku tej reakcji powstały sól i woda.