Zapamiętaj!
Nachylenie osi obrotu w połączeniu z ruchem obiegowym sprawia, że na Ziemi występują pory roku.
Wiosna na półkuli północnej zaczyna się 21 marca, lato 22 czerwca, jesień 23 września, natomiast zima 22 grudnia.
Wiosną i jesienią panuje umiarkowana temperatura (zbliżona długość dnia i nocy), latem wysoka (długie dni), a zimą niska (krótkie dni).
Opadami charakterystycznymi dla wiosny i jesieni są deszcz, śnieg oraz deszcz ze śniegiem.
Opadem dominującym zimą jest śnieg.
Latem pada deszcz, czasem grad, występują również burze.
Do groźnych zjawisk pogodowych należą: huragany, burze oraz zawieje śnieżne. Wszystkim tym zjawiskom towarzyszy silny wiatr.
Podczas huraganów i burz występują intensywne opady deszczu, a niekiedy również gradu.
Charakterystyczne dla burz są również wyładowania atmosferyczne.
Meteorolodzy obserwują zwiększanie się liczby groźnych zjawisk atmosferycznych, co wiążą ze zmianami klimatu.
Skutkami burz są m.in.: intensywne opady deszczu lub gradu, silne wiatry, wyładowania atmosferyczne, powodzie błyskawiczne i podtopienia.
Głównymi oznakami nadchodzącej burzy są tworzące się chmury burzowe (cumulonimbusy) [wym. kumulonimbusy] i ciemniejące niebo oraz wzmagający się wiatr. Chmury burzowe są kłębiaste, gęste i ciemne. Często przypominają olbrzymie kowadło lub grzyb.
Najważniejszą zasadą bezpiecznego zachowania się podczas groźnych sytuacji pogodowych jest stosowanie się do zaleceń przesłanych w alertach, pozostanie w domu i odłączenie urządzeń elektrycznych z gniazdek. W przypadku, gdy jesteśmy poza domem, należy unikać miejsc najbardziej narażonych na wyładowania atmosferyczne oraz oddziaływanie wiatru, zwłaszcza otwartych przestrzeni, wzniesień, pojedynczych drzew i słupów.
Ostrzeżenia przed groźnymi zjawiskami pogodowymi przesyłane są w alertach wszystkim użytkownikom telefonów komórkowych. Sami możemy sprawdzić, czy nadchodzi burza, np. na stronie Polskich Łowców Burz (lowcyburz.pl) oraz za pośrednictwem specjalnych aplikacji (m.in. Monitora Burz).
Słownik
(ang. alert – alarm) SMS‑owy system ostrzegania przed zagrożeniami; wiadomości tekstowe (SMS‑y) są wysyłane tylko w nadzwyczajnych sytuacjach, gdy zagrożone jest życie i zdrowie
otaczająca Ziemię gazowa powłoka, w której zachodzą wszystkie zjawiska pogodowe
zjawisko związane z chmurami kłębiastymi burzowymi; charakteryzuje się wyładowaniami atmosferycznymi, występowaniem błyskawic i grzmotów oraz intensywnymi opadami deszczu, śniegu lub gradu; podczas burzy może też występować silny wiatr
gwałtowny, obfity opad śniegu z silnym wiatrem oraz wyładowaniami atmosferycznymi
[wym. kumulonimbus] chmura kłębiasta deszczowa; jest to pionowa chmura, która przybiera różne kształty i rozmiary; często łączy się z innymi chmurami tego samego rodzaju; cumulonimbus może powodować burze, dlatego określa się ją jako „chmura burzowa”
krótko trwające, ale bardzo intensywne opady deszczu
wzrost średniej temperatury powierzchni Ziemi
rodzaj opadów w postaci bryłek lodu, najczęściej o kulistym kształcie; rozmiary gradu mogą wynosić od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów
linia pozornego zetknięcia nieba z powierzchnią ziemi
instytut badawczy zajmujący się m.in. prognozowaniem pogody, prowadzeniem prac badawczych i ostrzeganiem przed zagrożeniami meteorologicznymi
nauka zajmująca się badaniem składników pogody
moc promieniowania słonecznego na danej powierzchni
inaczej deszcz nawalny; krótkotrwały opad deszczu o dużym natężeniu występujący na niewielkim obszarze
spadająca z chmur woda w postaci deszczu, śniegu lub gradu
linia prosta będąca osią obrotu kuli ziemskiej; wyznacza ona bieguny geograficzne Ziemi: północny i południowy
gazowy stan skupienia wody
potoczna nazwa wyładowania atmosferycznego; wyładowanie jest widoczne w postaci błyskawicy; towarzyszy mu przedłużony huk – grzmot, powstający przy rozprężaniu nagrzanych mas powietrza
stan atmosfery w danym czasie na danym obszarze; wpływają na nią procesy zachodzące w warstwie atmosfery najbliższej powierzchni Ziemi
wczesna jesień; okres przejściowy między latem a jesienią; przypada na wczesną jesień kalendarzową; średnie dobowe temperatury powietrza wahają się między 15 a 10°C (za początek termicznej jesieni na terenie Polski uznaje się okres, gdy średnia dobowa temperatura waha się między 5 a 10°C)
zjawisko związane z gwałtownym podniesieniem się poziomu wody w rzekach i zalaniem terenu; powodzie błyskawiczne są zazwyczaj skutkiem krótko trwających ulew
bryła z materiału przezroczystego materiału (zwykle ze szkła) o dwóch ścianach nachylonych względem siebie pod kątem odpowiednim dla rozszczepienia światła
wczesna wiosna; okres przejściowy między zimą a wiosną; przypada na koniec marca i początek kwietnia; charakteryzuje je zmienna pogoda – cieplejsze, pogodne dni występują na zmianę z zimnymi (z mrozem i śniegiem lub ze śniegiem i deszczem); średnia dobowa temperatura powietrza wynosi 0–5°C
inaczej szaruga jesienna; okres przejściowy między jesienią a zimą; przypada na listopad i początek grudnia; charakteryzują je duże zachmurzenie, częste opady (nieraz już śnieżne) i mgły; średnia dobowa temperatura powietrza wynosi 0–5°C
moment, w którym Słońce osiąga największe odchylenie od równika; występuje dwa razy w roku: ok. 24 czerwca (przesilenie letnie – wówczas dzień na północy i noc na południowej półkuli Ziemi mają maksymalną długość) i 22 grudnia (przesilenie zimowe – wówczas dzień na północy i noc na południowej półkuli są najkrótsze)
państwowa jednostka pełniąca funkcję krajowego centrum zarządzania kryzysowego; zajmuje się też wysyłaniem SMS‑ów informacyjnych o np. specjalnych warunkach pogodowych
zrównanie dnia z nocą – długość dnia równa się wówczas długości nocy; zdarza się dwa razy w roku: 20/21 marca (równonoc wiosenna na półkuli północnej) i 22/23 września (równonoc jesienna na półkuli północnej)
proces przejścia substancji gazowej, np. pary wodnej, w ciecz
intensywny wir powietrzny sięgający powierzchni Ziemi, związany z chmurą burzową cumulonimbus
zjawisko polegające na unoszeniu śniegu z powierzchni gruntu przez silny, porywisty wiatr