Zadbaj o swoje bezpieczeństwo!
Notatnik
Gdy prognozowane są groźne zmiany pogodowe, pojawiają się w mediach ostrzegawcze komunikaty oraz przesyłane są telefoniczne informacje alarmowe (tzw. alerty). Dzięki temu mamy szansę odpowiednio się zachować, by uniknąć zagrożenia lub ograniczyć jego negatywne skutki.
1. Jakie są oznaki nadchodzącej burzy i jak się wtedy zachować?
Burza związana jest z występowaniem chmur kłębiastych deszczowych (cumulonimbus)[wym. kumulonimbus]. Podczas burzy dochodzi do wyładowań atmosferycznych – piorunów, a także intensywnych opadów deszczu, śniegu (burza śnieżna) lub gradu. Więcej na temat powstawania tego zjawiska przeczytasz w e‑materiale „Jak powstaje burza?”.
Oznaki nadchodzącej burzy
Jeśli zaobserwujesz następujące zjawiska, oznacza to, że nadciąga burza – należy wówczas natychmiast wrócić do domu, schroniska lub innego zamkniętego budynku:
wypiętrzanie się chmur kłębiastych (ich rozrost w pionie ku górze);
nasilający się wiatr;
ciemnienie zachmurzonego nieba;
grzmoty – nigdy ich nie ignoruj, nawet gdy część nieba pozostaje bezchmurna;
duszność, przypiekające promienie słoneczne i brak wiatru, a następnie mętne powietrze i gorsza widoczność (zwłaszcza w górach).
Zagrożenia w czasie burzy
Pioruny stanowią zagrożenie dla życia człowieka oraz zwierząt. Ponadto są niebezpieczne dla różnych obiektów naziemnych, ponieważ mogą wywołać pożar lub np. zniszczyć budynek czy rozerwać drzewo. Powodują także uszkodzenie instalacji elektrycznej.
Uderzenie pioruna w człowieka – podczas uderzenia pioruna w człowieka przez jego ciało przepływa prąd, co może spowodować zatrzymanie pracy serca, trudności z oddychaniem w wyniku paraliżu mięśni w klatce piersiowej, a także oparzenia. Jest to bardzo niebezpieczne i często kończy się śmiercią.
Uderzenie pioruna w obiekt, z którym człowiek ma kontakt lub który znajduje się w pobliżu – jeśli piorun uderzy w przedmiot, który trzymamy (np. parasol), lub w powierzchnię, na której się znajdujemy (np. łańcuch górski lub boisko), prąd przepłynie również przez nasze ciało. Jeśli przebywamy pod drzewem lub w pobliżu wysokich obiektów (takich jak słup czy maszt), to gdy uderzy w nie piorun, część prądu przebiegnie do naszego ciała poprzez wilgotne powietrze. W tych sytuacjach porażenie niesie ze sobą podobne zagrożenia jak w przypadku bezpośredniego uderzenia pioruna w człowieka.
Uwaga! Do porażenia może dojść także w domu.
Jeśli piorun trafi w okablowanie w momencie, gdy dotykamy urządzeń elektrycznych, może porazić nas prąd. Z tego powodu przed burzą należy odłączyć urządzenia elektryczne z gniazdek. Dzięki temu uchronimy również sprzęty elektryczne przed uszkodzeniem. Prąd może być przewodzony także przez rury i linię telefoniczną, dlatego nie powinno się ich dotykać w czasie burzy.
Zasady bezpieczeństwa podczas burzy w górach:
2. Jak zabezpieczyć się przed wichurą?
Gwałtowne wichury o niszczycielskiej sile zwane są często huraganami.
3. Jak zachować się w przypadku prognozowanej zawiei i zamieci śnieżnej?
Obejrzyj animację, aby utrwalić poznane zasady bezpieczeństwa
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R19u2oY71gCkY
Film pod tytułem "Zasady bezpiecznego zachowania się podczas występowania niebezpiecznych zjawisk pogodowych".
Wyjaśnij, dlaczego się zaleca, aby w trakcie burzy nie przebywać blisko wysokich obiektów, np. takich jak pojedyncze drzewa.
Opisz, jak należy się zachować, jeśli podczas spaceru zaskoczy cię śnieżyca.
Opisz, jak należy się zachować, jeżeli podczas wędrówki w lesie, w górach bądź na otwartej przestrzeni nadejdzie burza lub silny wiatr.
Podsumowanie
Głównymi oznakami nadchodzącej burzy są tworzące się chmury burzowe (cumulonimbusy) [wym. kumulonimbusy] i ciemniejące niebo oraz wzmagający się wiatr. Chmury burzowe są kłębiaste, gęste i ciemne. Często przypominają olbrzymie kowadło lub grzyb.
Najważniejszą zasadą bezpiecznego zachowania się podczas groźnych sytuacji pogodowych jest stosowanie się do zaleceń przesłanych w alertach, pozostanie w domu i odłączenie urządzeń elektrycznych z gniazdek.
W przypadku, gdy jesteśmy poza domem, należy unikać miejsc najbardziej narażonych na wyładowania atmosferyczne oraz oddziaływanie wiatru, zwłaszcza otwartych przestrzeni, wzniesień, pojedynczych drzew i słupów.
Ostrzeżenia przed groźnymi zjawiskami pogodowymi przesyłane są w alertach wszystkim użytkownikom telefonów komórkowych.
Słownik
(ang. alert – alarm) SMS‑owy system ostrzegania przed zagrożeniami; wiadomości tekstowe (SMS‑y) są wysyłane tylko w nadzwyczajnych sytuacjach, gdy zagrożone jest życie i zdrowie
zjawisko związane z chmurami kłębiastymi burzowymi; charakteryzuje się wyładowaniami atmosferycznymi, występowaniem błyskawic i grzmotów oraz intensywnymi opadami deszczu, śniegu lub gradu; podczas burzy może też występować silny wiatr
gwałtowny, obfity opad śniegu z silnym wiatrem oraz wyładowaniami atmosferycznymi
[wym. kumulonimbus] chmura kłębiasta deszczowa; jest to pionowa chmura, która przybiera różne kształty i rozmiary; często łączy się z innymi chmurami tego samego rodzaju; cumulonimbus może powodować burze, dlatego określa się ją jako „chmura burzowa”
instytut badawczy zajmujący się m.in. prognozowaniem pogody, prowadzeniem prac badawczych i ostrzeganiem przed zagrożeniami meteorologicznymi
sosna górska; gatunek drzewa iglastego; występuje w pasmach górskich
potoczna nazwa wyładowania atmosferycznego; wyładowanie jest widoczne w postaci błyskawicy; towarzyszy mu przedłużony huk – grzmot, powstający przy rozprężaniu nagrzanych mas powietrza
państwowa jednostka pełniąca funkcję krajowego centrum zarządzania kryzysowego; zajmuje się też wysyłaniem SMS‑ów informacyjnych o np. specjalnych warunkach pogodowych
zjawisko polegające na unoszeniu śniegu z powierzchni gruntu przez silny, porywisty wiatr
Sprawdź, jak rozumiesz!
Wyjaśnij, dlaczego wycieczkę w góry najlepiej rozpocząć wcześnie rano.
Wymień czynności, jakie należy wykonać, gdy przebywamy podczas burzy w domu.