Notatnik

RgwyZqMuLKpvd
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słoneczny i ciepły poranek może po południu zamienić się w pochmurny i deszczowy dzień. Taka codzienna zmienność pogody nie jest dla nas zaskakująca, ale niekiedy potężne siły natury ukazują swoją moc, wywołując gwałtowne i niebezpieczne zjawiska pogodowe.

RivuLcsMuB2Qa
W Polsce do ekstremalnych zjawisk pogodowych możemy zaliczyć m.in. burze, huraganowe wiatry oraz trąby powietrzne
Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.

Do najgroźniejszych zjawisk pogodowych obserwowanych na Ziemi należą huragany, zwane również cyklonami tropikalnymi. To potężne masy wirującego powietrza. Huragany cechują się tak ogromnymi rozmiarami, że są obserwowane nawet przez astronautów znajdujących się na orbicie okołoziemskiej.

RFYjKzCV5MhdV
Huragan Laneg (czyt. lejn) sfotografowany w 2018 roku z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Źródło: NASA Goddard Space Flight Center, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 2.0.
RSSPSQUclrO9n
Zdjęcie satelitarne huraganu
Źródło: NASA Johnson Space Center, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Na zdjęciach wykonanych z satelitów huragany mają kolisty kształt, w jaki układają się tworzące je gęste chmury. W środkowej części huraganu występuje natomiast bezchmurny obszar zwany okiem cyklonu. Prędkość wiatru w huraganie może osiągać ponad 100 km na godzinę, a w porywach dochodzić nawet do 400 km na godzinę.

1
Polecenie 1

Zapoznaj się ze zdjęciami i opisz skutki, jakie mogą wywoływać huragany.

R19WQmft4Tj9m
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Czy wiesz, jak powstaje burza i co to jest trąba powietrzna? Odpowiedź na te pytania odnajdziesz po obejrzeniu animacji o ekstremalnych( niebezpiecznych) zjawiskach pogodowych

Rrrjow4QGed2o
Film podtytułem "Niebezpieczne zjawiska pogodowe".
1
Polecenie 2

Wymień zagrożenia, jakie niosą ze sobą gwałtowne burze.

Rzrb9FVLFr2Am
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 3

Wyjaśnij, w jaki sposób zachować się podczas burzy w sytuacji, gdy przebywasz poza domem.

RGZKf3mWnRy7U
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jakie są skutki burz i deszczy nawalnych?

Burza to gwałtowne zjawisko, któremu towarzyszą wyładowania atmosferyczne (grzmoty i pioruny) oraz opady nawalne deszczudeszcze nawalnenawalne deszczu, a niekiedy również gradugradgradu. W Polsce burze tworzą się zazwyczaj w ciepłej porze roku – od wiosny do jesieni, ale najwięcej z nich powstaje latem.  Występują głównie po południu i pod wieczór. 

Samo zjawisko burzy trwa zwykle kilkanaście minut, ale połączenie silnego wiatru, opadów deszczu i gradu oraz wyładowań atmosferycznych może powodować ogromne straty materialne – połamane i powalone drzewa lub słupy energetyczne, gwałtowne powodzie, pożary oraz zniszczone przez grad samochody, dachy oraz uprawy.

R1GPl5FO24JSV
Charakterystycznym zjawiskiem dla burz są wyładowania atmosferyczne.
Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.
RtpLilcmlOpdw
Podczas burzy występują krótko trwające, ale intensywne opady deszczu.
Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.
Polecenie 4

W trakcie burz dochodzi do wyładowań atmosferycznych, które widzimy jako błyskawice i słyszymy jako grzmoty. Ponieważ światło rozchodzi się szybciej niż dźwięk, najpierw widzimy błysk pioruna, a dopiero po chwili grzmot. Jeżeli policzymy, ile sekund mija między błyskiem a grzmotem, to możemy oszacować, jak daleko od nas znajduje się burza.

R1R9XeK5XYfil
Grafika z lewej strony przedstawia postać człowieka. Z prawej strony znajdują się chmury burzowe z błyskawicami. Między człowiekiem a chmurami widoczne są cztery pionowe łuki oraz strzałka skierowana w kierunku człowieka. Przy strzałce jest napis. 1 sekunda 340 metrów.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dlaczego zawieje i zamiecie śnieżne są niebezpieczne?

W tych regionach świata, w których występują mroźne i śnieżne zimy, mogą powstawać zawieje śnieżne. Tak nazywane są opady śniegu, którym towarzyszą silne podmuchy wiatru. Lekki śnieg nie opada wówczas na powierzchnię terenu, ale niesiony jest z wiatrem, tworząc śnieżną kurtynę. Zawieje śnieżne ograniczają widzialność i dlatego są szczególnie niebezpieczne dla turystów w górach, kierowców samochodów oraz pilotów samolotów. Przenoszony z wiatrem śnieg może formować również wysokie zaspy, które utrudniają poruszanie się.

Rb5LOgs0qjnXH
Zawieje śnieżne występują często w górach oraz na rozległych, otwartych przestrzeniach.
Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.
RRcFAfQh3YWxr
Podczas zawiei śnieżnej widzialność może być ograniczona do kilku metrów.
Źródło: Ximeg, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
RjcxgmrVg3atb
Silny wiatr i śnieg mogą powodować trudności w poruszaniu się ludzi i pojazdów.
Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.

Podsumowanie

  • Do groźnych zjawisk pogodowych należą: huragany, burze oraz zawieje śnieżne. Wszystkim tym zjawiskom towarzyszy silny wiatr.

  • Podczas huraganów i burz występują intensywne opady deszczu, a niekiedy również gradu.

  • Charakterystyczne dla burz są również wyładowania atmosferyczne.

  • Skutkami burz są m.in.: intensywne opady deszczu lub gradu, silne wiatry, wyładowania atmosferyczne, powodzie błyskawiczne i podtopienia.

Słownik

deszcze nawalne
deszcze nawalne

krótko trwające, ale bardzo intensywne opady deszczu

grad
grad

rodzaj opadów w postaci bryłek lodu, najczęściej o kulistym kształcie; rozmiary gradu mogą wynosić od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów

powodzie błyskawiczne
powodzie błyskawiczne

zjawisko związane z gwałtownym podniesieniem się poziomu wody w rzekach i zalaniem terenu; powodzie błyskawiczne są zazwyczaj skutkiem krótko trwających ulew

trąba powietrzna
trąba powietrzna

intensywny wir powietrzny sięgający powierzchni Ziemi, związany z chmurą burzową cumulonimbus

Sprawdź, jak rozumiesz!

RWcnj8oZ0feyh1
Ćwiczenie 1
Wśród podanych zjawisk pogodowych zaznacz to, które nie powoduje zagrożenia dla ludzi. Możliwe odpowiedzi: 1. zawieja śnieżna, 2. burza z gradobiciem, 3. deszcze nawalne, 4. tęcza, 5. huragan
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1NzGleEdDcD71
Ćwiczenie 2
Wśród wymienionych cech pogody zaznacz tę, która występuje podczas każdego z wymienionych zjawisk atmosferycznych: burzy, zawiei śnieżnej i huraganu. Możliwe odpowiedzi: 1. opady deszczu, 2. opady śniegu, 3. grzmoty i błyskawice, 4. silny wiatr
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RjIl3HogXl6iI1
Ćwiczenie 3
Zaznacz zjawisko, które nie towarzyszy przejściu burzy. Możliwe odpowiedzi: 1. opady deszczu, 2. mgła, 3. grzmoty, 4. błyskawice
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RyCuGZgCXG2Ny2
Ćwiczenie 4
Na zdjęciach przedstawiono skutki zjawisk występujących podczas burzy.

Dopasuj do każdego zdjęcia odpowiedni podpis.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RYZlTYoeGfZ2a2
Ćwiczenie 4
Do zjawisk występujących podczas burzy dopasuj ich możliwe skutki. Następstwo porywistego wiatru. Możliwe odpowiedzi: 1. Pożary., 2. Powalone drzewa., 3. Zniszczone uprawy., 4. Podtopienia. Następstwo deszczy nawalnych. Możliwe odpowiedzi: 1. Pożary., 2. Powalone drzewa., 3. Zniszczone uprawy., 4. Podtopienia. Następstwo opadów gradu. Możliwe odpowiedzi: 1. Pożary., 2. Powalone drzewa., 3. Zniszczone uprawy., 4. Podtopienia. Następstwo wyładowań atmosferycznych. Możliwe odpowiedzi: 1. Pożary., 2. Powalone drzewa., 3. Zniszczone uprawy., 4. Podtopienia.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1WdjyHrlc8DV2
Ćwiczenie 5
Przeczytaj tekst dotyczący zjawiska burzy i uzupełnij zdania, zaznaczając właściwe sformułowania. Burze to zjawisko, które częściej występuje latem / zimą. Większość burz tworzy się po południu i pod koniec chłodnego / gorącego dnia. Podczas burzy występują intensywne deszcze, którym towarzyszą opady gradu / śniegu. Opady trwają zazwyczaj kilkanaście minut / kilka godzin. Podczas tworzenia się burzy powstają pioruny oraz grzmoty. Ponieważ światło porusza się wolniej / szybciej niż dźwięk, najpierw zobaczymy błysk / usłyszymy grzmot. Kiedy między błyskiem a grzmotem jest duży odstęp czasu, oznacza to, że burza jest blisko / daleko od nas.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RUihNNAQCMGJV2
Ćwiczenie 6
Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
31
Ćwiczenie 7

Przeczytaj relację Janka na temat burzy i poszukaj, gdzie wkradł się błąd. Uzasadnij odpowiedź.
Wczoraj była burza. Rano nic jej nie zapowiadało. Niebo było bezchmurne i było bardzo ciepło. Nagle pojawiły się ciemne chmury, zaczął wiać wiatr i padać deszcz. Nagle tuż koło nas usłyszeliśmy grzmot, a kilka sekund później niebo rozświetliły błyskawice.

R4NKMZE5bBYcr
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 8

Wyjaśnij, dlaczego podczas burzy nie należy chować się pod drzewem.

R2MwFscYuhjy7
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Notatnik

RFKfA6pwjSv2c
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.