15. Azja i Afryka – kontynenty najwcześniej poznane przez Europejczyków. Podsumowanie
Drogi Uczniu/ Uczennico,
Przez kilka lekcji geografii poznawaliście najważniejsze zagadnienia dotyczące Azji i Afryki.
Teraz nadszedł czas, by powtórzyć je. Sprawdź się za pomocą tej samej krzyżówki, którą wypełniałaś/eś na początku działu - co możesz dopisać do niej, czego wcześniej nie ujęłaś/eś. Teraz nadszedł czas, by je powtórzyć je.
R1VeGHTu46kHA
Ćwiczenie 1
Azja i Afryka
Azja i Afryka
Poniżej znajdują się wyznaczniki Twojego sukcesu, które pozwolą Ci otrzymać najwyższą ocenę z pracy klasowej.
Wykażesz, że Azja jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów.
Zidentyfikujesz związki między przebiegiem granic płyt litosfery a występowaniem rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami oraz na ich podstawie sformułujesz twierdzenia o zaobserwowanych prawidłowościach w ich rozmieszczeniu.
Potrafisz podać sposoby zapobiegania tragicznym skutkom trzęsień ziemi i tsunami.
Wykażesz związek między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo‑Wschodniej.
Ocenisz znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno‑kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii.
Korzystając z mapy, wyjaśnisz zróżnicowanie gęstości zaludnienia na obszarze Chin.
Przedstawiasz kierunki rozwoju gospodarczego Chin oraz ocenisz ich znaczenie w gospodarce światowej.
Określisz możliwości rozwoju gospodarczego Indii oraz przedstawisz kontrasty społeczne w tym kraju.
Scharakteryzujesz region Bliskiego Wschodu pod względem cech kulturowych oraz zasobów ropy naftowej i poziomu rozwoju gospodarczego.
Wskażesz na mapie miejsca konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie oraz zidentyfikujesz ich główne przyczyny i skutki.
Opiszesz i wyjaśnisz cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej, wykazując jej związek z rozmieszczeniem opadów.
Wyjaśnisz na podstawie map tematycznych istnienie strefowości klimatyczno‑roślinno‑glebowej w Afryce.
Wyjaśnisz związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu oraz przyczyny procesu pustynnienia.
Określisz związki między walorami przyrodniczymi i kulturowymi a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii.
Przedstawisz cechy i ocenisz skutki stosowania rolnictwa żarowo‑odłogowego i plantacyjnego w Afryce Zachodniej.
Zidentyfikujesz przyczyny i skutki niedożywienia ludności Afryki na przykładzie Etiopii.
Określisz rolę tradycyjnych i nowoczesnych działów gospodarki w rozwoju wybranych krajów Afryki.
Możesz też sprawdzić swoją wiedzę rozwiązując poniższy przykładowy test
Polecenie 1
Wskaż, które z podanych twierdzeń jest fałszywe, a które prawdziwe.
Ryn9FAOU7bvHi
Łączenie par. . Azja jest kontynentem o największej powierzchni.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W Himalajach leży najwyższy szczyt na świecie – Mount Everest (Czomolungma).. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W leżącej w Indiach miejscowości Czerapundżi notuje się najwyższe średnie opady roczne na świecie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W stacji Ojmiakon leżącej w Azji Północnej zanotowano najniższą temperaturę powietrza na świecie –89,2°C.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Łączenie par. . Azja jest kontynentem o największej powierzchni.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W Himalajach leży najwyższy szczyt na świecie – Mount Everest (Czomolungma).. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W leżącej w Indiach miejscowości Czerapundżi notuje się najwyższe średnie opady roczne na świecie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W stacji Ojmiakon leżącej w Azji Północnej zanotowano najniższą temperaturę powietrza na świecie –89,2°C.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2
Na podstawie danych z tabeli wskaż, która z wielkich form ukształtowania dominuje w Azji.
Struktura procentowa form ukształtowania powierzchni w Azji
Depresja
Niziny
Wyżyny
Góry
poniżej 0 m
0–300 m n.p.m.
300–500 m n.p.m.
500–2000 m n.p.m.
2000–5000 m n.p.m.
powyżej 5000 m n.p.m.
1,2%
31,2%
15,8%
38,9%
10,1%
2,8%
R1RiWEpleWliI
Możliwe odpowiedzi: 1. W Azji przeważają wyżyny., 2. W Azji przeważają niziny., 3. W Azji przeważają góry., 4. D. W Azji wielkie formy ukształtowania powierzchni mają podobny udział.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 3
Przeanalizuj, w którym z czterech obszarów zaznaczonych na mapie są potencjalnie najkorzystniejsze warunki środowiska przyrodniczego dla stałego osadnictwa. Zaznacz właściwy obszar na mapie.
R1GY3cz0WHIaB
Mapa podglądowa Azji, jej obszar został zaznaczony na zielono. W lewym górnym rogu umieszczono napis: Azja, pod nim skala liniowa. Na mapę naniesiona została siatka kartograficzna z opisanymi wartościami południków i równoleżników co dwadzieścia stopni.
Mapa podglądowa Azji, jej obszar został zaznaczony na zielono. W lewym górnym rogu umieszczono napis: Azja, pod nim skala liniowa. Na mapę naniesiona została siatka kartograficzna z opisanymi wartościami południków i równoleżników co dwadzieścia stopni.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 3.0.
R14O5ZMXO2LJJ
Wskaż obszar o najbardziej sprzyjających warunkach przyrodniczych do rozwoju osadnictwa.
1
Polecenie 4
Oblicz, ile procent ludności świata stanowi ludność Chińskiej Republiki Ludowej, jeśli ludność świata to 8 mld 013 mln, a ludność Chin to 1 mld 412 mln (2022 r.).
RqhpHLMuXVQ2A
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Liczba ludności świata to 100%, a liczba ludności Chin stanowi szukane x. Aby obliczyć x, stwórz proporcję. 8 013 – 100% 1 412 – x%
Liczba ludności na świecie wynosi 1 mld 890 mln, jest to 100% Liczba ludności Chin wynosi 1 mld 410 mln, jest to szukane x. 8,013 – 100% 1,412 – x% x = (1,412 ∙ 100) : 8,013 x = 17,62%
Polecenie 5
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Tsunami to jeden z naturalnych żywiołów nawiedzających Wyspy Japońskie. Tsunami to
R11ZIh79q3nQn
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 6
Wskaż przyczynę tego, że paliwa i surowce mineralne stanowią aż 36,8% całości importu Japonii.
R17i8YSgfJsxu
Możliwe odpowiedzi: 1. niewielkie własne zasoby surowców mineralnych, 2. trudne warunki eksploatacji własnych zasobów surowcowych, 3. ochrona i oszczędzanie własnych zasobów surowcowych, 4. konieczność tworzenia zapasów dla silnie rozwiniętego przemysłu przetwórczego
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 7
Na podstawie danych klimatycznych umieszczonych w tabeli określ, w którym okresie występują szczególnie korzystne warunki dla uprawy ryżu mokrego na Półwyspie Indochińskim. Wybierz właściwą odpowiedź.
Średnie miesięczne temperatury powietrza (°C) i sumy opadów miesięcznych (mm) w stacji Phnom Penh 11°33’N, 104°51’E
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
rok
Temperatura (°C)
26,2
27,4
28,8
29,6
29,1
28,1
28
28,3
27,2
27,5
26,9
25,9
27,7
Opady (mm)
9
10
36
30
143
145
153
159
229
257
140
43
1345
R15TXeU18s391
Możliwe odpowiedzi: 1. Okres ten trwa od V do XI., 2. Okres ten trwa od XII do IV., 3. Okres ten trwa od VIII do XI., 4. Okres ten trwa od XII do VI.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 8
Wskaż, w którym z regionów Azji wykształciły się zachowania społeczne określane jako kulturaryżu. Ich celem jest przygotowanie pól pod uprawę ryżu, doglądanie upraw i zbiór ryżu przez wspólnoty sąsiedzkie.
R3d8USndnbOJF
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 9
Wskaż, w którym zestawie umieszczono nazwy państw bliskowschodnich znad Zatoki Perskiej będących wielkimi producentami ropy naftowej.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 10
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Na mapie kolorem fioletowym zaznaczono obszar, na którym przeważają wyznawcy jednej z wielkich religii w Azji. Są to wyznawcy:
RGhoccrlrPmWY
Mapa podglądowa Azji. W lewym górnym rogu zamieszczono napis: Azja a pod nim skalę liniową. Na mapę została nałożona siatka kartograficzna z opisanymi wartościami południków i równoleżników co dwadzieścia stopni. Obszar Azji zaznaczono kolorem szarym, obszar przeważający wyznawców jednej z wielkich religii w Azji zaznaczono kolorem fioletowym, znajduję się on w południowo zachodniej części kontynentu oraz w południowo wschodniej części. Również jej najmniejszy obszar zaznaczono w środkowo południowej części.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 4.0.
Rxj5GsBY1kFBW
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 11
**Uporządkuj diagramy klimatyczne stacji meteorologicznych położonych w Afryce wzdłuż południka 20°E, zaczynając od stacji leżącej najdalej na północ, a kończąc na stacji leżącej najdalej na południe. Wybierz właściwy układ liter.**stacje meteorologiczne, położone w Afryce wzdłuż południka 20°E, biorąć pod uwagę dane dotyczące temperatury i opadów
RsTFN2Z2ZG3GX
Wydawnictwo Edukacyjne Wiking
Wydawnictwo Edukacyjne Wiking
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 2
Połącz w pary stację meteorologiczną do charakterystyki, uwzględniając roczne sumy opadów atmosferycznych i rozkład temperatury powietrza.
RSKAP719NDDFG
Połącz w pary stację meteorologiczną do jej charakterystyki, uwzględniając roczne sumy opadów atmosferycznych i rozkład temperatury powietrza.
Połącz w pary stację meteorologiczną do jej charakterystyki, uwzględniając roczne sumy opadów atmosferycznych i rozkład temperatury powietrza.
Polecenie 12
Na mapie Afryki zaznaczono 4 obszary. Wskaż, w którym z nich są najmniej korzystne warunki środowiska przyrodniczego dla rolnictwa na tym kontynencie.
Rup3VexdY1kSA
Ma podglądowa Afryki. Na mapę została naniesiona siatka kartograficzna z opisanymi wartościami południków i równoleżników co dziesięć stopni. W lewym dolnym rogu zamieszczono legendę z wyznaczonymi strefami roślinności w Afryce. Pod napisem podziałka liniowa. W legendzie zawarto cztery obszary ich kolor zamieszczony został w małych prostokątach. Kolejno: kolorem fioletowym obszar roślinności śródziemnomorskiej, najmniejszy obszar najbardziej wysunięty na północ oraz na południe kontynentu. Kolorem pomarańczowym oznaczono pustynie i półpustynie, znajdują się one w północnej części pod terenem roślinności śródziemnomorskiej oraz w południowej części nad terenem roślinności śródziemnomorskiej. Sawanny oznaczono kolorem jasnozielonym i mieszczą się w środkowej części kontynentu, wschodniej oraz północnej. Wilgotne lasy równikowe oznaczono kolorem zielonym występują one głównie w środkowo zachodniej części kontynentu.
Ma podglądowa Afryki. Na mapę została naniesiona siatka kartograficzna z opisanymi wartościami południków i równoleżników co dziesięć stopni. W lewym dolnym rogu zamieszczono legendę z wyznaczonymi strefami roślinności w Afryce. Pod napisem podziałka liniowa. W legendzie zawarto cztery obszary ich kolor zamieszczony został w małych prostokątach. Kolejno: kolorem fioletowym obszar roślinności śródziemnomorskiej, najmniejszy obszar najbardziej wysunięty na północ oraz na południe kontynentu. Kolorem pomarańczowym oznaczono pustynie i półpustynie, znajdują się one w północnej części pod terenem roślinności śródziemnomorskiej oraz w południowej części nad terenem roślinności śródziemnomorskiej. Sawanny oznaczono kolorem jasnozielonym i mieszczą się w środkowej części kontynentu, wschodniej oraz północnej. Wilgotne lasy równikowe oznaczono kolorem zielonym występują one głównie w środkowo zachodniej części kontynentu.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 13
Na podstawie opisu cech środowiska przyrodniczego wskaż region w Afryce, którego on dotyczy, i typ jego rolniczego wykorzystania.
Cechy środowiska:
wysoka temperatura powietrza przez cały rok – średnia roczna ok. 25°C;
krótka, dwumiesięczna pora deszczowa z opadem w wysokości ok. 300 mm;
nieregularne opady w kolejnych latach;
dłuższe okresy suche przeplatające się z latami bardziej wilgotnymi.
R8JDhxel2JbDB
Możliwe odpowiedzi: 1. B. region Sahelu, ekstensywne pasterstwo koczownicze, 2. A. region Sahary, ekstensywne rolnictwo w oazach, 3. C. region nad Zatoką Gwinejską, intensywne rolnictwo plantacyjne, 4. D. region Kotliny Kongo, ekstensywna gospodarka leśna
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 14
Odczytaj z diagramu, ile razy wzrosła liczba ludności w Afryce między rokiem 1950 a 2020.
RMY7j03CDJ7O1
Wykres słupkowy przedstawiający zmiany liczby ludności Afryki w latach 1950‑2020. Na osi poziomej zostały zamieszczone lata od 1950 do 2020 co dziesięć lat. Na osi pionowej liczba ludności w milionach od o do 1300 co sto milionów. Kolejno: 1950 liczba ludności około 220 milionów, 1960 około 280 milionów, 1970 około 350 milionów, 1980 około 460 milionów, 1990 około 600 milionów, 2000 około 790 milionów, 2010 około 1000 milionów, 2020 około 1300 milionów.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 4.0.
Rux32hAIJ1MbE
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
