Budowa układu limfatycznego i odpornościowego

Czy wiesz, że w twoim organizmie funkcjonuje układ, który posiada podstawowy zestaw pierwszej pomocy i stanowi linię obrony organizmu przed atakiem czynników chorobotwórczych?

R67Ui3BM6odVP

Ilustracja przedstawia trzy komórki układu odpornościowego. Po lewej komórka z nieregularnym jądrem otoczona błoną o szpiczastej konstrukcji, po prawej dwie następne komórki o okrągłym kształcie również otoczone błoną.

Limfa jest rodzajem płynnej tkanki łącznej

Nawet najcieńsze krwionośne naczynia włosowate nie docierają do wszystkich komórek ciała. W związku z tym, w wymianie substancji między komórkami a krwią pośredniczy płyn tkankowy znajdujący się pomiędzy komórkami. Płyn tkankowy jest częściowo zbierany przez cienkie naczynia limfatycznenaczynia limfatycznenaczynia limfatyczne i staje się limfąlimfa (chłonka)limfą (chłonką).

Limfa składa się z wody, soli mineralnych, białek, tłuszczów oraz białych krwinek (leukocytówleukocyty (białe krwinki)leukocytów). Umożliwia przenoszenie wody i substancji odżywczych do komórek np. tłuszczy, a także niektórych zbędnych produktów przemiany materii do naczyń krwionośnych. Ze względu na zawartość leukocytów, chłonka odgrywa również bardzo ważną rolę w procesach obronnych organizmu.

Układ limfatyczny jest otwarty

Układ limfatyczny (chłonny) tworzą naczynia limfatyczne oraz narządy, takie jak: śledzionaśledzionaśledziona, grasicagrasicagrasica, migdałki podniebienne i węzły limfatycznewęzły chłonnewęzły limfatyczne.

Ponieważ wiele naczyń limfatycznych kończy się ślepo między komórkami ciała układ limfatyczny - w przeciwieństwie do układu krwionośnego - jest układem otwartym.

R1J2CCQtQOztt

Ilustracja przedstawia dwa schematyczne rysunki. Z lewej układ limfatyczny i krwionośny. Różowe serce, z którego rozchodzi się czerwona tętnica (idąca w kierunku dużego obiegu) oraz niebieska tętnica (prowadząca krew do obiegu płucnego), następnie przy ich połączeniu tworzy się siatka naczyń krwionośnych. Następuje zbieranie limfy przez naczynia włosowate limfatyczne i następuje ich filtrowanie w węźle limfatycznym, który przypomina cebulasty kształt. Następnie transport do naczynia limfatycznego oraz przewodu, które uchodzą do układu krwionośnego. Po prawej stronie została przedstawiona ilustracja powiększenia naczyń włosowatych. Między żyłami znajduje się siatka naczyń krwionośnych przez, które przeplatają się naczynia limfatyczne, pomiędzy przestrzenią międzykomórkową znajdują się komórki ciała.

Układ limfatyczny ściśle współpracuje z układem krwionośnym  m.in. podczas:

• zwalczania czynników chorobotwórczych (niektóre krwinki białe powstają i namnażają się w narządach układu limfatycznego),

• transportu składników pokarmowych (krew z jelita odbiera produkty trawienia białek, węglowodanów i witaminy rozpuszczalne w wodzie, natomiast limfa z jelita transportuje tłuszcze oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach).

W ciele człowieka limfatyczne naczynia włosowate łączą się w większe naczynia limfatyczne, które transportują limfę w stronę sercaserceserca. Naczynia limfatyczne łączą się później w przewody limfatyczneprzewody limfatyczneprzewody limfatyczne, które odprowadzają limfę do żył podobojczykowych i po krwioobiegu.

Naczynia limfatyczne, podobnie jak żyły, transportują płyn pod małym ciśnieniem, mają cienkie ściany i są zaopatrzone w zastawki. Ruch limfy wymuszany jest przez komórki mięśniowe ścian większych naczyń limfatycznych oraz mięśnie narządów położonych w pobliżu tych naczyń.

Narządy limfatyczne są miejscem powstawania i niszczenia niektórych komórek krwi

Chłonka, płynąc w naczyniach, przepływa przez węzły chłonne. Oczyszczają one limfę, wyłapując z niej drobnoustroje chorobotwórcze, które dostały się do niej m.in. z przewodu pokarmowego i płuc. Gdy w ustroju pojawia się większa ilość intruzów, węzły chłonne ulegają powiększeniu. Obecne tam komórki odpornościoweodpornośćodpornościowe pożerają mikroorganizmy.

R14qKL2RIpoX0

Ilustracja przedstawia dwa kolorowe rysunki gardła człowieka: wprost i profilem. Obok powiększeń schematyczne rysunki głowy człowieka z szeroko otwartymi ustami. Z lewej w głębi za różowym językiem wskazano pomarańczowe migdałki podniebienne po obu stronach gardła. Z prawej na powiększeniu wskazano groniasty migdałek gardłowy na tylnej ścianie gardła.

Największym narządem układu limfatycznego jest śledziona. Tu namnażają się krwinki białe, a giną zużyte limfocytylimfocytylimfocyty, erytrocytyerytrocytyerytrocyty i trombocytytrombocytytrombocyty. W klatce piersiowej znajduje się grasica, w której dojrzewają niektóre komórki układu odpornościowego. Gruczoł ten po okresie dojrzewania stopniowo zanika, wypełniając się komórkami tłuszczowymi.

R3PqzzLfyzS0u

Ilustracja przedstawia sylwetkę człowieka z wrysowanym schematycznie układem limfatycznym. Obok sylwetki widnieją podpisy zaznaczonych części w jego budowie. Kolejno: więzły limfatyczne zaznaczono w górnej części ciała, które znajdują się na naczyniach limfatycznych, oznakowane są małymi jasnozielonymi punktami o nieregularnych kształtach. Żyły podobojczykowe zostały zaznaczone kolorem niebieskim, znajdują się w obszarze szyi. Pod nimi zaznaczono grasice kolorem żółtym. Następnie podpisano śledzionę, która znajduje się w prawej górnej części jamy brzusznej przedstawionej na rysunku. Naczynia limfatyczne zostały podpisane dwa razy, Rozchodzą się niemal po całej sylwetce.

To ważne!

• Limfa jest płynem tkankowym znajdującym się w układzie limfatycznym.

• Układ limfatyczny składa się z narządów limfatycznych (grasicy, śledziony, migdałków podniebiennych, węzłów limfatycznych) i otwartego systemu naczyń limfatycznych.

• Układ limfatyczny uczestniczy w transporcie substancji np. tłuszczy, witamin rozpuszczalnych w wodzie oraz w obronie przed czynnikami chorobotwórczymi.

• Układ limfatyczny jest układem otwartym.

Na pożegnanie