(ang. acquired immune deficiency syndrome– zespół nabytego niedoboru odporności) choroba wywoływana przez wirus HIV;  wirus ten, niszcząc limfocyty T, prowadzi do spadku odporności organizmu, który nie potrafi się bronić przed czynnikami chorobotwórczymi, nawet tymi, które dla zdrowego organizmu nie stanowią żadnego zagrożenia

nadmierna reakcja układu odpornościowego wskutek kontaktu z substancjami (alergenami), które są niegroźne dla zdrowych osób

niedokrwistość; choroba polegająca na obniżonej zdolności krwi do zaopatrywania tkanek w tlen, spowodowana zmniejszoną liczbą erytrocytów i zawartością hemoglobiny

cząsteczki (na ogół białkowe) obecne na powierzchni patogenów, ich fragmenty lub toksyny, rozpoznawane i unieszkodliwiane przez limfocyty, a antygeny związane z błonami erytrocytów warunkują wystąpienie grup krwi

największa tętnica organizmu; wyprowadza krew z lewej komory serca, należy do dużego obiegu krwi

schorzenie charakteryzujące się silnymi napadami duszności wskutek zwężenia dróg oddechowych

przeszczepienie tkanek lub komórek w obrębie tego samego organizmu; najczęściej stosuje się je przy rozległych poparzeniach, kiedy zdrową skórę pobraną z miejsc pozostających zwykle w ukryciu przenosi się na widoczne, uszkodzone części ciała

organiczny związek chemiczny zaliczany do tłuszczy; jest substratem do syntezy wielu innych związków, m.in. hormonów płciowych, witaminy DIndeks dolny 3₃, kwasów żółciowych

ciśnienie krwi panujące w tętnicach podczas rozkurczu komór serca wyrażane w mm Hg

ciśnienie krwi panujące w tętnicach podczas skurczu lewej komory serca wyrażane w mm Hg

układ antygenów występujących na powierzchni erytrocytów warunkujący obecność dodatkowego znacznika grup krwi

składniki krwi w postaci komórek: erytrocytów i leukocytów oraz fragmentów komórek – trombocytów

krwinki czerwone; komórkowe elementy morfotyczne krwi w postaci dwuwklęsłych krążków, pozbawione organelli komórkowych, wypełnione hemoglobiną; uczestniczą w transporcie gazów oddechowych

narząd układu limfatycznego, w którym dojrzewają limfocyty T; odpowiada również za produkcję czynników przyspieszających ich dojrzewanie

wyróżnia się je na podstawie zestawów antygenów znajdujących się na powierzchni błon erytrocytów; oznacza się je symbolami: AB, A, B i 0

stosunek objętościowy krwinek czerwonych do krwi pełnej (czyli zawierającej pełny skład fizjologiczny krwi), wyrażony ułamkiem dziesiętnym

genetyczna choroba krwi spowodowana niedoborem lub zaburzoną funkcją swoistych białek osocza, niezbędnych do prawidłowego krzepnięcia krwi

czynnik zapalny; powoduje wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych; spowodowane przez nią zmiany prowadzą do powstania objawów takich jak: kichanie, katar, łzawienie

sterylność, nieobecność zdolnych do życia drobnoustrojów i ich form przetrwalnikowych

zapalenie błony śluzowej nosa i spojówek; częstymi alergenami wywołującymi katar sienny są pyłki roślinne lub zanieczyszczenia znajdujące się w powietrzu

jedna z czterech jam serca zaopatrzona w silnie umięśnione ściany, których skurcz wypycha krew do krwiobiegów – dużego (lewa komora) lub małego (prawa komora)

niezgodność grup krwi u kobiety ciężarnej i płodu, spowodowana obecnością we krwi kobiety ciężarnej przeciwciał przeciw antygenom krwi płodu; przeciwciała z krwi kobiety ciężarnej przenikają przez łożysko do krwiobiegu płodu

krew uboga w tlen, bogata w dwutlenek węgla

krew bogata w tlen, uboga w dwutlenek węgla

powolny wypływ krwi z naczyń krwionośnych

inaczej krwiobieg ustrojowy; system naczyń krwionośnych rozpoczynający się w lewej komorze, prowadzący krew tętnicami w kierunku narządów ciała (innych niż płuca), gdzie zachodzi wymiana gazowa; krew odtlenowana wraca żyłami do prawego przedsionka serca

inaczej krwiobieg płucny; system naczyń krwionośnych rozpoczynający się w prawej komorze, prowadzący krew tętnicami w kierunku płuc, gdzie zachodzi wymiana gazowa; krew utlenowana wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka serca

szybki wypływ krwi z uszkodzonej tętnicy lub żyły

wszystkie jądrzaste komórki krwi obwodowej i limfy; ich zadaniem jest obrona przed zakażeniami i chorobami nowotworowymi; należą do nich m.in.: makrofagi i limfocyty: limfocyty T, limfocyty B i komórki NK (natural killers)

przesącz osocza krwi, który z przestrzeni międzykomórkowych dostał się do naczyń limfatycznych

komórki krwi będące składnikami układu odpornościowego, odpowiedzialne za czynne zwalczanie drobnoustrojów w organizmie

komórki układu odpornościowego; dojrzewają w szpiku kostnym, wytwarzają przeciwciała

komórki układu odpornościowego; regulują przebieg wielu reakcji obronnych organizmu, w tym produkcję przeciwciał przez limfocyty B, oraz uczestniczą w bezpośrednim niszczeniu patogenów

duże leukocyty wykształcające się z monocytów, zdolne do fagocytozy (pochłaniania niebezpiecznych dla organizmu komórek) i ruchu pełzakowatego, a także m.in. do wywoływania stanu zaplanego jako reakcji immunologicznej

przewlekła choroba tętnic polegająca na odkładaniu się na ich ścianach substancji tłuszczowych tzw. płytek miażdżycowych, które zmniejszają światło naczyń i ich elastyczność oraz ograniczają dopływ tlenu i składników odżywczych do komórek

badanie ogólne krwi polegające na ocenie wyglądu i ilości jej składników morfotycznych

transportują limfę w kierunku serca

naczynia krwionośne (tętnicze i żylne); tętnice wieńcowe zaopatrują mięsień sercowy w krew; naczynia wieńcowe wychodzą z początkowego odcinka aorty i oplatają mięsień sercowy, dając odgałęzienia do jego wnętrza; w przypadku zaczopowania zakrzepem któregoś z odgałęzień naczynia tętniczego następuje zawał mięśnia sercowego

najcieńsze naczynia krwionośne oplatające komórki; dostarczają składniki odżywcze, uczestniczą w wymianie gazowej, odbierają z komórek produkty przemiany materii

przewlekła choroba układu krążenia, w której wartość ciśnienia skurczowego przekracza 140 mmHg a rozkurczowego 90 mmHg

badanie laboratoryjne sprawdzające tempo opadania erytrocytów

stan organizmu, w którym jest on zdolny do samodzielnego zwalczenia drobnoustrojów chorobotwórczych

rodzaj odporności swoistej uzyskiwanej dzięki otrzymaniu gotowych przeciwciał

rodzaj odporności swoistej uzyskiwanej od matki za pośrednictwem łożyska lub z mlekiem w okresie karmienia piersią

rodzaj odporności swoistej powstałej po otrzymaniu surowicy

rodzaj odporności swoistej wytworzonej przez organizm podczas pierwszego kontaktu z antygenem (przebyta choroba, szczepionka)

rodzaj odporności swoistej powstałej po przebytej chorobie

rodzaj odporności swoistej powstałej po otrzymaniu szczepionki

wrodzony mechanizm obronny organizmu w postaci systemu zabezpieczeń, który zapobiega wnikaniu do organizmu czynników chorobotwórczych bez względu na ich rodzaj

mechanizm obronny organizmu skierowany przeciwko określonym antygenom, oparty na działaniu limfocytów T i B

ostra wirusowa choroba zakaźna wywołana przez wirusa Poxvirus variolae, wyeliminowana dzięki szczepieniom ochronnym

obcy organizm lub cząsteczka zdolna do wywołania choroby; może nim być wirus, mikroorganizm chorobotwórczy (np. bakteria, grzyb), substancja chemiczna

przedwczesne wydalenie płodu

białka wytwarzane przez limfocyty B w odpowiedzi na obecność w organizmie antygenów; ich funkcją jest rozpoznawanie i niszczenie konkretnego antygenu

jedna z 4 jam serca, do której spływa krew z krwiobiegu dużego (prawy przedsionek) lub małego (lewy przedsionek)

łącząc się z żyłami podobojczykowymi odprowadzają limfę do krwioobiegu

główny narząd układu krwionośnego zbudowany z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca; poprzez rytmiczne skurcze wymusza krążenie krwi w naczyniach krwionośnych

stan wywołany reakcją układu immunologicznego na infekcję lub uszkodzenie ciała, mający na celu zwiększenie dopływu krwi i leukocytów do rejonu, w którym są najbardziej potrzebne; objawia się zaczerwienieniem, bólem, podwyższoną temperaturą i obrzękiem

przyrząd lekarski służący do osłuchiwania serca, klatki piersiowej i jamy brzusznej pacjenta

osocze krwi pozbawione czynników krzepnięcia krwi, w tym fibrynogenu i płytek krwi; zawiera przeciwciała skierowane przeciwko ściśle określonym antygenom

preparat zawierający przeciwciała, otrzymywany z osocza krwi zwierząt lub ludzi uodpornionych na daną chorobę

preparat, który imituje naturalną infekcję i prowadzi do rozwoju odporności analogicznej do tej którą uzyskuje organizm w czasie pierwszego kontaktu z prawdziwym drobnoustrojem; w szczepionce mogą się znajdować osłabione bądź zabite drobnoustroje chorobotwórcze, ich białka lub fragmenty materiału genetycznego, które pobudzają układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał i komórek pamięci

sztuczne uodpornianie ludzi i zwierząt przeciw chorobom zakaźnym za pomocą szczepionek (preparatów zawierających pozbawione zjadliwości lub zabite drobnoustroje bądź pochodzące z nich antygeny)

narząd układu krwionośnego i limfatycznego magazynujący krew i rozkładający krwinki czerwone; w śledzionie powstają również niektóre limfocyty i monocyty

metoda leczenia chorób uwarunkowanych genetycznie oraz chorób nabytych, takich jak choroby zakaźne, poprzez modyfikowanie informacji genetycznej komórki

naczynia krwionośne transportujące krew z komór serca w kierunku komórek ciała

puls; rytmiczne rozciąganie ścian tętnic przez krew wypchniętą podczas skurczu serca i płynącą falami pod wysokim ciśnieniem

zabieg polegający na przetoczeniu krwi lub jej elementów dawcy do organizmu biorcy

metoda ratowania życia i zdrowia polegająca na przeszczepianiu chorym osobom komórek, tkanek lub narządów pobranych z organizmu dawcy

płytki krwi; elementy morfotyczne krwi w postaci fragmentów komórek; uczestniczą w procesie krzepnięcia krwi

narządy stanowiące skupiska tkanki limfatycznej, w których powstają limfocyty i w których limfa oczyszczana jest z bakterii i toksyn, znajdujące się m.in. w pachwinach, pod pachami i w szyi

kwasy tłuszczowe występujące w olejach roślinnych i tłuszczu ryb; obniżają poziom cholesterolu, zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia oraz zawału serca

gwałtowna odpowiedź odpornościowa występująca w całym organizmie, objawiająca się m.in. spadkiem ciśnienia i  obrzękiem dróg oddechowych; jest niebezpieczny dla życia

błoniasty fałd występujący w przegrodzie serca między przedsionkami i komorami, komorami i tętnicami oraz w żyłach i naczyniach limfatycznych; wymusza jednokierunkowy przepływ krwi w sercu i innych naczyniach

zawał serca; obumarcie fragmentu mięśnia sercowego spowodowane niedostarczeniem przez krew do komórek serca tlenu i składników odżywczych

naczynia krwionośne zaopatrzone w zastawki; transportują krew z komórek ciała do przedsionków serca