II wojna światowa. Podsumowanie

Kampania wrześniowa uznawana jest za pierwszy punkt zwrotny II wojny światowej i w znacznym stopniu przesądziła o jej dalszym przebiegu. Postawa Polski sprawiła, że Niemcy straciły szansę na szybkie zwycięstwo w międzynarodowym konflikcie, planowanym jako seria krótkich, błyskawicznych podbojów.

RRYJGcjFFlvRm

Zdjęcie przedstawia grupę kilku żołnierzy, którzy trzymają karabin maszynowy oraz zwój nabojów. Patrzą w lewą stronę zdjęcia. W tle są zabudowania miejskie.

Początek 1940 r. był  dla Hitlera obiecujący. Trzecia Rzesza błyskawicznie zajęła niemal całą Europę Zachodnią, podbijając Danię, Norwegię, Luksemburg, Holandię, Belgię i Francję. Po dramatycznej ucieczce z Dunkierki na wyspy oddziały brytyjskie pozbawione zostały ciężkiego sprzętu. Nowy premier Zjednoczonego Królestwa Winston Churchill nie zgodził się jednak na ustępstwa wobec Niemiec. Agresja niemiecka na Anglię była kwestią czasu.

Pierwsza przegrana batalia Niemców w II wojnie światowej zdecydowała nie tylko o zachowaniu przez Wielką Brytanię niepodległości. Przyczyniła się również do zatrzymania zwycięskiego marszu Trzeciej Rzeszy, która od tego czasu liczyć się musiała z coraz większymi przeszkodami w realizacji swoich imperialnych planów. Tracąc tysiące pilotów i maszyn, Niemcy oddali przewagę w powietrzu, a po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do wojny w grudniu 1941 r. nie byli już w stanie nawiązać równorzędnej walki z aliantami.

RQU6Y9sGUUKuK

Zdjęcie przedstawia idących pilotów w mundurach, którzy trzymają zdjęte maski. Są uśmiechnięci. Za nimi stoi samolot bojowy.

Atak Niemiec na ZSRS

Atak hitlerowskich Niemiec na swojego dotychczasowego sojusznika, Związek Sowiecki, rozpoczęty 22 czerwca 1941 r. jako operacja „Barbarossa”, zmienił układ sił na niekorzyść państw Osi. Był krokiem w kierunku utworzenia wielkiej koalicji antyhitlerowskiej, która cztery lata później zwyciężyła w II wojnie światowej.

Zbombardowanie Pearl Harbor

Kolejnym punktem zwrotnym w II wojnie światowej był japoński atak na amerykańską bazę wojskową Pearl Harbor 7 grudnia 1941 roku. Sprawił, że do koalicji antyhitlerowskiej przystąpiły Stany Zjednoczone. Od tej pory państwa Osi miały przeciw sobie także dwa największe światowe mocarstwa: USA i ZSRS.

Najważniejsze były polityczne konsekwencje japońskiego ataku. Formalnie Kongres USA ogłosił stan wojny z Japonią 8 grudnia 1941 roku. W odpowiedzi trzy dni później wojnę wypowiedziały Stanom Zjednoczonym Niemcy i Włochy.

Bitwa pod Stalingradem i na Łuku Kurskim

Bitwa pod Stalingradem to jedno z najkrwawszych starć w dziejach ludzkości i przełomowe starcie II wojny światowej. Po trwających blisko pół roku walkach od sierpnia 1942 r. do początku lutego 1943 r. siły państw Osi poddały się. Był to ważny moment w działaniach militarnych na froncie wschodnim.

Latem 1943 r., gdy znaczące siły sowieckie znalazły się w skierowanym na zachód wybrzuszeniu frontu w okolicach Kurska. Niemcy zamierzali okrążyć je poprzez jednoczesne ataki z północy i południa; pozwoliłoby to nie tylko unieszkodliwić znaczne siły wroga, ale też skrócić linię frontu. Jednak Sowieci poznali plany przeciwników dzięki raportom uzyskanym od brytyjskiego wywiadu. Zbudowali wokół Kurska silnie ufortyfikowane linie obrony, które miały powstrzymać ataki wrogich czołgów. Sowietom udało się powstrzymać ofensywę, siły Wehrmachtu zdołały wejść jedynie na maksymalnie 35 km w głąb, gdzie zostały pokonane w potężnym pancernym kontrnatarciu. Operacje Armii Czerwonej były dobrze zaplanowane. ZSRS wygrał tę sześciotygodniową, największą bitwę pancerną w dziejach ludzkości, a zwycięstwo w bitwie na Łuku Kurskim dało inicjatywę strategiczną Armii Czerwonej na froncie wschodnim. Nie zmieniło się to aż do końca wojny, co ostatecznie pozwoliło wypchnąć Niemców z terenu Związku Sowieckiego, a nastepnie pokonać wojska Trzeciej Rzeszy w 1945 roku.

Lądowanie aliantów w Normandii

Lądowanie 6 czerwca 1944 r. wojsk alianckich w Normandii, w północno‑zachodniej Francji, było największą operacją desantową w dziejach świata i zasadniczym przełomem w II wojnie światowej. Otworzyło drugi front w Europie. Od tego czasu Niemcy już tylko się bronili, a właściwie opóźniali ostateczną klęskę. Zamiast zasadnego wcześniej pytania, czy alianci wygrają wojnę, należało już tylko pytać, kiedy się to stanie.

Konferencja jałtańska

W Jałcie zapadły decyzje najwyższej wagi. Omówiono zasady współdziałania strategicznego w końcowej fazie działań wojennych przeciw Niemcom (Sowieci zbliżali się do Berlina, a alianci zachodni wkroczyli na ziemie niemieckie po wyzwoleniu Francji i Belgii). Związek Sowiecki zobowiązał się do przystąpienia do wojny przeciw Japonii w dwa do trzech miesięcy po kapitulacji Niemiec (w zamian zyskał m.in. prawo do Wysp Kurylskich). Podjęto również szereg postanowień w sprawie powojennego układu stosunków międzynarodowych w Europie, oznaczających de facto nieformalny podział stref wpływów między ZSRS a USA i Wielką Brytanię, zobowiązano się też do zwołania konferencji założycielskiej Organizacji Narodów Zjednoczonych. To właśnie podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych w czerwcu 1945 r. było zwieńczeniem powstania i działalności koalicji antyhitlerowskiej.

R13FV7kWuohGp

Zdjęcie przedstawia Churchilla, Roosevelta i Stalina, którzy siedzą obok siebie na krzesłach. Churchill jest starszym, łysiejącym mężczyzną, ubrany jest w jasny płaszcz. Roosevelt również jest starszy, ma krótkie, siwe włosy oraz pociągłą twarz. Ubrany jest w garnitur, na który ma założony czarny płaszcz. W ręku trzyma papieros. Stalin ma siwe wąsy oraz szary mundur ze złotymi guzikami oraz czapką z czerwonymi elementami. Za mężczyznami stoją mężczyźni w mundurach i garniturach.

Zrzucenie bomb atomowych na Japonię

Kapitulacja Niemiec 8 maja 1945 r. i zaprzestanie walk w Europie nie oznaczały jeszcze końca II wojny światowej. Na Dalekim Wschodzie Amerykanie wciąż zmagali się z Japończykami. Mogłoby to trwać wiele miesięcy, gdyby nie decyzja o użyciu nowego rodzaju broni – bomby atomowej. Ogrom spustoszeń, jakie poczyniły ataki na dwa miasta: Hiroszimę i Nagasaki, skłonił japońskiego cesarza Hirohito do decyzji o bezwarunkowej kapitulacji i tym samym zakończenia wojny.

II wojna światowa okazała się najbrutalniejszym konfliktem w dziejach ludzkości. W wyniku jej działań śmierć poniosły miliony ludzi, nie tylko żołnierzy, ale przede wszystkim ludności cywilnej. Doszło do zaplanowanej eksterminacji narodów (Holokaust Żydów), nacji (wymordowanie Romów) i grup (duchowieństwo, inteligencja) o niespotykanym do tej pory rozmiarze. Zniszczeniu uległo wiele miast i wsi, dóbr kultury i obiektów sztuki, które nie stanowiły żadnego militarnego potencjału. Próbą rozliczenia popełnionych zbrodni zajęły się utworzone przez państwa sojusznicze specjalne trybunały.

Najważniejsze postacie II wojny światowej

Ćwiczenia

Historia Polski w latach II wojny światowej - powtórzenie

Historia świata w latach II wojny światowej - powtórzenie

Słownik