(Nie)zmienny ja dojrzewam do zmian - czyli kilka słów o dojrzewaniu płciowym
Oglądając swoje zdjęcia z wcześniejszych lat widzisz, jak urosłeś, jak zmienił się Twój wygląd. Okres dojrzewania to niezwykle burzliwy i dynamiczny etap rozwoju organizmu. Towarzyszą mu nie tylko zmiany związane z rozwojem całego ciała, a także zmiany w zachowaniu.
1. Na czym polega dojrzewanie?
Życie człowieka składa się z kilku naturalnych etapów. Każdy z nich jest tak samo potrzebny i ważny. Dzieciństwo kończy się ok. 9 roku życia – wtedy młodzi ludzie zaczynają intensywnie się rozwijać, by po kilku latach stać się dorosłymi. Okres ten nazywa się dojrzewaniem lub pokwitaniem.
Podczas dojrzewania młody człowiek się zmienia – zmiany te dotyczą zarówno wyglądu oraz funkcjonowania ciała, jak i emocji, uczuć, zachowania.
Chłopcy wkraczają w dojrzewanie ok. 12 roku życia, dziewczęta nieco wcześniej, już ok. 10 roku życia. U jednych i drugich pod pachami i w okolicy narządów płciowych pojawia się owłosienie – u chłopców także na klatce piersiowej i brzuchu. Zmieniają się rysy twarzy, szczególnie u chłopców. Ciało wydziela pot o nieco zmienionym, bardziej tłuszczowym składzie, dlatego właśnie w tym okresie kluczowa staje się dokładna higiena, która zapobiega nieprzyjemnemu zapachowi. Skóra może się przetłuszczać i łatwo zanieczyszczać, co skutkuje wypryskami na twarzy, plecach i dekolcie.
Obejrzyj animację, aby dowiedzieć się jakie zmiany zachodzą u dojrzewających dziewcząt?
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RDtNZTz0Kq676
Animacja prezentuje zmiany w ciele dojrzewającej dziewczyny.
U dziewcząt zaczynają się rozwijać piersi, a biodra zaokrąglać i poszerzać – w okolicach pośladków i ud odkłada się warstwa tłuszczowa. Pojawia się miesiączka (inaczej menstruacja lub okres), czyli krwawienie z pochwy. Oznacza to, że jajniki osiągnęły dojrzałość i zaczęły wytwarzać komórki jajowe. Krwawienie jest efektem złuszczania się błony śluzowej macicy, gdy komórka jajowa nie zostanie zapłodniona. Miesiączka występuje co ok. 28 dni, ale w pierwszych latach może być nieregularna. Czasami towarzyszą jej bóle podbrzusza i pleców, bóle głowy i gorsze samopoczucie.
Z animacji dowiesz się, jakim zmianom ulega ciało dojrzewających chłopców
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RROAwYUFxd1S5
Animacja prezentuje zmiany w ciele dojrzewającego chłopca.
Okres dojrzewania u chłopców rozpoczyna się w wieku około 12–14 lat. Wówczas poszerzają się barki i klatka piersiowa. Szczególnie szybko wydłużają się ręce i nogi oraz dłonie i stopy. Zmieniają się rysy twarzy i pojawia się na niej zarost. Wyrastają włosy pod pachami i włosy łonowe. Mogą też wyrastać włosy na klatce piersiowej. Jądra i prącie zwiększają rozmiary. U chłopców, zwłaszcza na początku okresu dojrzewania, występują tzw. polucjepolucje. Dochodzi wówczas do wytrysku, czyli uwolnienia nasienia na zewnątrz organizmu. Polucje są dowodem tego, że w jądrach rozpoczęła się produkcja plemników.
W okresie dojrzewania u chłopców, w wyniku silnego rozrostu krtani, zachodzi zjawisko mutacji głosu. Polega ono na zmianie brzmienia (barwy) głosu z dziecięcego na męski. Mutacja głosu u chłopców trwa zwykle około dwóch lat i jest bardzo łatwo zauważalna. Cechuje się załamywaniem głosu podczas mówienia i trudnościami w kontrolowaniu jego wysokości (wydawaniu na zmianę dźwięków wysokich i niskich) oraz częstą chrypką.
2. Co się dzieje z emocjami w okresie dojrzewania płciowego? 1
Podczas dojrzewania dochodzi do „przebudowy” wielu struktur układu nerwowego. Mogą temu towarzyszyć zmienne nastroje, wybuchowość, poczucie zagubienia we własnych emocjach i niezrozumienia przez innych. Dlatego mówi się, że dojrzewanie jest trudnym okresem. Należy jednak pamiętać, że nie u każdego będzie ono przebiegało w ten sam sposób. Niektórzy przejdą je bardzo burzliwie, inni z łatwością zaakceptują. Gwałtowne reakcje i huśtawka uczuć z czasem się ustabilizują.
Sprawdź, jakie aktywności podejmowane na co dzień mogą polepszać zdrowie oraz samopoczucie w okresie dojrzewania płciowego 1
Podsumowanie
Wykonaj symulację zmian zachodzących w dojrzewającym organizmie
Symulacja przedstawia zmiany zachodzące w ciele dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania. Po kliknięciu przycisku rozpocznij pojawia się ekran z trzema oknami. W pierwszym oknie widać postać dziewczyny. Napis poniżej: jakie zmiany zachodzą podczas dojrzewania u dziewcząt?. W drugim oknie widać postać chłopca. Napis poniżej: jakie zmiany zachodzą podczas dojrzewania u chłopców?. Okno trzecie przedstawia obie sylwetki razem. Napis poniżej: jakie są cechy wspólne dojrzewania dziewczynek i chłopców?. Po kliknięciu na pierwsze okno pojawia się nagie ciało dziewczyny. Zmiany jakie zachodzą u dojrzewającej dziewczynki to: przyrost wysokości ciała, poszerzenie bioder, powiększenie piersi, pojawienie się menstruacji, pojawienie się owłosienia. W górnym prawym rogu znajduje się przycisk wyświetlający następującą informację: dziewczęta zaczynają dojrzewać około dziesiątego roku życia. Po kliknięciu na drugie okno pojawia się nagie ciało chłopca. Zmiany jakie zachodzą u dojrzewającego chłopca to: przyrost wysokości ciała, pojawia się zarost i owłosienie, powiększenie się moszny i penisa, przebudowa krtani, wydłużenie rąk i stóp, zmiana rysów twarzy. W górnym prawym rogu znajduje się przycisk wyświetlający następującą informację: chłopcy zaczynają dojrzewać około dwunastego roku życia. Po kliknięciu na trzecie okno pojawiają się nagie sylwetki chłopca i dziewczynki. Wspólne zmiany zachodzące u obu płci to: zmiana skład potu na bardziej tłuszczowy, pojawienie się wyprysków, pojawienie się owłosienia, przyrost wysokości ciała. W górnym prawym rogu znajduje się przycisk wyświetlający następującą informację: u dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania zachodzi intensywny rozwój psychiczny, na który składa się rozwój intelektualny, emocjonalny, społeczny i rozwój tożsamości.
Nazwij wskazane na rysunku miejsca na ciele dziewczynki, które ulegają przemianom w okresie dojrzewania.
Wymień nazwy miejsc na ciele dziewczynki, które ulegają przemianom w okresie dojrzewania.
Nazwij wskazane na rysunkach miejsca na ciele chłopca, które ulegają przemianom w okresie dojrzewania.
Wymień nazwy miejsc na ciele chłopca, które ulegają przemianom w okresie dojrzewania.
Nazwij oznaczone numerami miejsca na ciele dziewczynki i chłopca, które ulegają przemianom w okresie dojrzewania.
Wymień nazwy miejsc na ciele dziewczynki i chłopca, które ulegają przemianom w okresie dojrzewania.
Słownik
tkanka wyścielająca od wewnątrz macicę kobiety; jej budowa i funkcje zmieniają się w zależności od fazy cyklu miesiączkowego
żeńska komórka rozrodcza produkowana przez jajniki; może brać udział w procesie zapłodnienia
inaczej miesiączka; zjawisko występujące okresowo u kobiet, polegające na wydalaniu z dróg rodnych krwi, śluzu oraz fragmentów złuszczonej błony śluzowej macicy i pochwy
worek składający się z mięśni oraz skóry, w którym znajdują się jądra
zmiana wysokości głosu następująca w trakcie dojrzewania płciowego u człowieka, wynikająca z przyspieszonego wzrastania krtani
płynna wydzielina męskich gruczołów płciowych, zawierająca plemniki ( męskie komórki rozrodcze)
męski narząd kopulacyjny
komórka rozrodcza (płciowa) męska, służąca do rozmnażania płciowego, wytwarzana w męskich narządach rozrodczych – jądrach
mimowolny wytrysk nasienia podczas snu występujący u chłopców w okresie dojrzewania
całokształt cech i procesów wewnętrznych człowieka, związanych z emocjami, intelektem, predyspozycjami i doświadczeniem życiowym
Sprawdź, jak rozumiesz!
Wyjaśnij, dlaczego w okresie dojrzewania szczególnie ważna jest higiena osobista.