Poznajemy piękno przyrody
Krajobrazy wokół nas
Każdy z nas lubi cieszyć się pięknem przyrody. Nie zawsze jednak to, co widzimy, podoba nam się jednakowo. Jedni wybierają las, inni wolą widok wsi położonej wśród malowniczych pól. Co właściwie składa się na krajobraz i w jaki sposób on powstaje?
1. Składniki krajobrazu
W zależności od miejsca, w którym się znajdujesz, otaczające cię krajobrazy wyglądają zupełnie inaczej. Nad morzem podziwiasz piękne plaże i wsłuchujesz się w szum fal. W górach wędrujesz po stromych szlakach i zdobywasz kolejne szczyty. Jadąc do lasu albo spacerując po parku, możesz obserwować życie zwierząt i przyglądać się ciekawym roślinom. Na wsi odpoczywasz wśród pól, w mieście za to zwiedzasz ciekawe budowle i zabytki. Na krajobraz składa się wiele elementów. Niektóre z nich, np. ukształtowanie terenu, skały, rośliny i zwierzęta, to naturalne składniki krajobrazunaturalne składniki krajobrazu. Istniały na długo przedtem, zanim pojawił się w nim człowiek. Wśród naturalnych składników krajobrazu można wyróżnić elementy ożywione i nieożywione.
Zespół organizmów żywych (roślin, zwierząt i innych) to elementy ożywione zwane biocenoząbiocenozą. Powietrze, skały, wody czy formy terenu, które nie wykazują oznak życia, ale mają wpływ na elementy żywe, to elementy nieożywione, czyli biotopbiotop. Ożywione i nieożywione składniki krajobrazu oddziałują na siebie, tworząc całość zwaną ekosystememekosystemem. W naszym krajobrazie możemy zaobserwować wiele różnych ekosystemów, np. las, jezioro lub łąkę.
Wokół nas znajdują się także liczne obiekty wytworzone przez człowieka. Nazywamy je antropogenicznymi składnikami krajobrazuantropogenicznymi składnikami krajobrazu. Są to na przykład budynki, drogi i torowiska, ogrodzenia, mury, rurociągi czy znaki drogowe.
Obserwacja i klasyfikowanie elementów krajobrazu.
notatnik,
ołówek.
Narysuj w zeszycie tabelkę składającą się z trzech kolumn zatytułowanych: ożywione elementy krajobrazu, nieożywione elementy krajobrazu, składniki antropogeniczne.
Wyjdź ze szkoły lub z domu, rozejrzyj się wokół i zanotuj dostrzeżone elementy krajobrazu w przygotowanych kolumnach.
Postaraj się wypełnić wszystkie kolumny. Elementów nie musi być tyle samo, ale w każdej kolumnie wpisz co najmniej 3 dostrzeżone przykłady.
Niezależnie od miejsca pobytu w otaczającym krajobrazie można dostrzec jego ożywione i nieożywione składniki.
2. Rodzaje krajobrazów
Kiedy przyjrzymy się zdjęciom różnych miejsc, zauważymy, że niektóre z nich wyglądają, jakby nigdy nie tknęła ich ręka człowieka. Gdzie indziej zobaczymy, że niemal wszystko stworzone jest przez ludzi. Krajobrazy można podzielić na trzy grupy.
Każdy człowiek powinien troszczyć się o krajobraz. Różnorodność i piękno krajobrazów korzystnie wpływają na środowisko przyrodnicze oraz na nasze samopoczucie.
Dewastacja krajobrazów często łączy się z zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby, co jest niebezpieczne dla wszystkich organizmów, w tym także dla ludzi.
Podsumowanie
Organizmy (np. zwierzęta, rośliny) nazywamy elementami ożywionymi krajobrazu.
Zespół elementów krajobrazu niewykazujących oznak życia nazywamy składnikami nieożywionymi.
Obecne w krajobrazie obiekty wytworzone przez człowieka nazywamy antropogenicznymi składnikami krajobrazu.
Krajobrazy naturalne nie zawierają elementów wprowadzonych przez człowieka.
Krajobrazy kulturowe powstały w wyniku działalności człowieka, ale zawierają wiele naturalnych składników.
Krajobrazy zdewastowane pod wpływem działalności przemysłowej lub rozbudowy miast i innych działań człowieka utraciły niemal wszystkie elementy naturalnego krajobrazu.
Słownik
składniki krajobrazu, które są wynikiem działalności człowieka, np. budowle, drogi, pojazdy itd.
wszystkie organizmy zamieszkujące dany obszar
wszystkie elementy nieożywione (np. skały, woda) znajdujące się na danym obszarze
wszystkie ożywione i nieożywione elementy znajdujące się na danym obszarze i wzajemnie na siebie oddziałujące
krajobraz powstały w wyniku przekształcenia krajobrazu naturalnego przez człowieka, zawierający liczne elementy naturalne
krajobraz, w którym nie ma elementów wprowadzonych przez człowieka, a jeżeli nawet ma w nim miejsce działalność ludzi, to nie pozostawia trwałych zmian
krajobraz całkowicie przekształcony przez ludzi, w którym prawie nie występują elementy naturalne
składniki krajobrazu, których nie stworzył człowiek
Sprawdź, jak rozumiesz!
Uzupełnij brakujące miejsca, wybierając odpowiedni element.
krajobraz, nieożywione, przyrody, wzgórze, geografii, biologię, życia, wszechświat, biosfery, flory, ożywione, biologii
Zespół żywych elementów w określonym krajobrazie to elementy ......................... Powietrze, skały, wody i formy terenu to elementy ......................... Elementy te wpływają na siebie wzajemnie, tworząc .........................
Spośród wymienionych poniżej nazw krajobrazu wybierz ten, z którym mamy do czynienia w parku.
- krajobraz kulturowy
- krajobraz naturalny
- krajobraz zdewastowany
- krajobraz autentyczny
- krajobraz prastary