Nasza okolica zmienia się
Notatnik 1
Krajobraz dawniej i dziś
Człowiek od zarania dziejów wpływał na krajobraz. Karczował lasy, wydobywał surowce naturalne oraz budował domy, drogi, a póżniej miasta i zakłady przemysłowe. Wraz z rozwojem nauki i techniki działania te zaczęły być bardzo intensywne powodując zanikanie naturalnego krajobrazu.
Czym jest krajobraz?
Krajobraz to ogół cech przyrodniczych i antropogenicznych typowych dla danego terenu. W opisie krajobrazu wyróżniamy następujące elementy:
- Nazwa kategorii: Elementy krajobrazu
- Nazwa kategorii: skały
- Nazwa kategorii: ukształtowanie terenu
- Nazwa kategorii: wody
- Nazwa kategorii: szata roślinna
- Nazwa kategorii: zwierzęta
- Nazwa kategorii: wytwory działalności ludzkiej/ człowieka (np. budynki, pola uprawne ) Koniec elementów należących do kategorii Elementy krajobrazu
- Elementy należące do kategorii Elementy krajobrazu
Wyróżnia się krajobraz naturalny oraz kulturowy. Krajobraz naturalny ukształtowany jest przez poszczególne elementy natury, czyli skałę macierzystą, wodę, powietrze, florę i faunę. Krajobraz kulturowy to przestrzeń ukształtowana przez działalność człowieka, która zawiera zarówno elementy przyrodnicze jak i elementy cywilizacyjne. Wyróżnia się trzy rodzaje krajobrazu kulturowego: rolniczy, przemysłowy i miejski.
Krajobraz częściowo przekształcony
Dawniej morza i wielkie rzeki stanowiły dla ludzi bariery nie do przebycia. W góry chodzili rzadko, a bagna i pustynie starali się omijać. Ludzie zamieszkiwali lasy i odwiedzali je w celu zdobycia pożywienia.
Stopniowo zaczęli przekształcać krajobraz do swoich potrzeb. W celu znalezienia ziemi dla rolnictwa i budowy osad zajęli większość łąk i leśnych polan oraz doliny rzeczne. Potem wycinali i wypalali lasy, by uzyskać drewno do budowy domów oraz zwiększyć teren przeznaczony pod uprawę roślin i hodowlę zwierząt. Poniżej klika przykładów, w jaki sposób człowiek potrafi dostosować krajobraz do swoich potrzeb.
Jaka jest największa budowla w okolicy twojego miejsca zamieszkania? Opisz jej rozmiary i przeznaczenie oraz to, w jaki sposób wpływa na krajobraz.
Rozwój cywilizacji spowodował, że ludzie zmieniali otaczający ich krajobraz. Zaczęli uprawiać wybrane rośliny na polach czy hodować zwierzęta. Mimo to w krajobrazie wsi nadal istnieje wiele elementów naturalnych. Taki krajobraz nazywa się częściowo przekształconym przez człowieka.
Krajobrazy przekształcone przez człowieka
Znacznie większym zmianom uległ krajobraz miast. Silny wpływ ma na niego intensywny rozwój przemysłu, czyli industrializacja. Na przykład w kopalniach wydobywa się surowce, które zostają przerobione na różnorodne produkty. Podczas wydobycia powstaje mnóstwo odpadów, które z czasem przyjmują postać wzgórz nazywanych hałdami. Tam, gdzie nie ma przemysłu, krajobraz miejski i tak bywa silnie zmieniony przez człowieka z powodu skupisk budynków, ulic, torowisk, centrów handlowych.
Oceń, czy w twoim otoczeniu przeważają pozytywne czy negatywne skutki wpływu człowieka na krajobraz. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Podsumowanie
Krajobrazem nazywamy ogół cech przyrodniczych i antropogenicznych typowych dla danego terenu. Wyróżnia się krajobraz naturalny oraz kulturowy.
Działalność człowieka wpływa zarówno na elementy krajobrazu wiejskiego, jak i miejskiego.
Krajobraz kulturowy powstaje wskutek częściowego lub całkowitego przekształcenia krajobrazu naturalnego przez człowieka.
Krajobraz: rolniczy, przemysłowy i miejski powstają wskutek całkowitego przekształcenia krajobrazu naturalnego przez człowieka.
Na obszarach zniszczonych przez człowieka możliwa jest rekultywacja, czyli odnowienie elementów krajobrazu.
Opisz krajobraz twojego miejsca zamieszkania. Jakie elementy w nim występują? Czy jest to krajobraz częściowo przekształcony przez człowieka?
Słownik
powstały lub zachodzący w wyniku działalności gospodarczej człowieka
sztuczne wzniesienie powstałe na skutek usypania odpadów przemysłowych, resztek wykopanych skał itp.
procesy prowadzące do rozwoju przemysłu
przestrzeń, zawierająca elementy przyrodnicze i wytwory cywilizacji, historycznie ukształtowana w wyniku działania czynników naturalnych i działalności człowieka
typ krajobrazu kulturowego, cechujący się zabudowaniami, ciągami komunikacyjnymi i terenami zielonymi, które są wynikiem silnych przekształceń krajobrazu naturalnego
typ krajobrazu kulturowego, cechujący się budynkami przemysłowymi (fabrykami) i związanym z tym silnym zanieczyszczeniem powietrza, gleby i wody
typ krajobrazu kulturowego, ukształtowany przez działania rolnicze
Sprawdź, jak rozumiesz!
Wybierz elementy krajobrazu typowe dla obszarów zurbanizowanych.
- ulica
- pole uprawne
- las
- dom
- centrum handlowe
- bagno
- tory tramwajowe
- wydma
Oceń poprawność stwierdzeń dotyczących krajobrazu miasta.
| Prawda | Fałsz | |
| W mieście nie mogą żyć jakiekolwiek dzikie zwierzęta. | □ | □ |
| Park jest miejscem, gdzie mogą żyć rośliny i dzikie zwierzęta. | □ | □ |
| Miasta zawsze mają krajobraz industrialny. | □ | □ |
| Trawniki są tak zróżnicowane przyrodniczo, jak łąki. | □ | □ |
| Na terenie miasta mogą istnieć zbiorniki wodne. | □ | □ |
Wybierz elementy, by zdania miały poprawną treść.
lasy, nie można na nim niczego budować, przeobrażonym, starym, dzikim, nie nadaje się do zamieszkania przez zwierzęta, pastwiska, pierwszym, zdewastowanym, ludzie nie mogą na nim stale przebywać, miasta, kulturowym, zmienionym, naturalnym, pola uprawne, zawiera elementy typowe dla krajobrazu naturalnego
Ludzie przekształcili większość łąk i leśnych polan w ..................................................................................................... W ten sposób przekształcili krajobraz zwany .................................................................................................... w inny nazywany ..................................................................................................... Charakteryzuje się on tym, że .....................................................................................................