Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego

Po śmierci Władysława Łokietka na tron polski wstąpił jego syn i następca Kazimierz, któremu kolejne pokolenia nadały przydomek Wielki. Panował on w latach 1333‑1370. Był władcą uzdolnionym, który realizował program  wzmocnienia państwa. Sytuacja w  kraju w momencie obejmowania rządów przez Kazimierza była trudna. Groźna była również sytuacja zewnętrzna państwa, zagrożonego przez Krzyżaków. Kazimierz, zamiast walki zbrojnej prowadzonej przez Łokietka, dążył do zawarcia pokoju. Odzyskanie utraconych ziem odkładał na później, gdy Polska będzie silniejsza.

Pokój z sąsiadami

Wstępując na tron Kazimierz oparł się, na sojuszu z królem Węgier Karolem Robertem. Aby uniknąć bezpośredniego starcia z Janem Luksemburskim i Krzyżakami a także uregulować stosunki wewnętrzne, Kazimierz wziął udział w zjeździe trzech monarchów. Do spotkania doszło w 1335 r. na zjeździe monarchów w Wyszehradzie na Węgrzech. Gospodarzem zjazdu był król Węgier, Karol Robert, którego żoną była siostra Kazimierza- Elżbieta. Kazimierz za 20 tys. kop groszy praskich uzyskał od króla Czech Jana Luksemburskiego rezygnację z prawa do polskiej korony. Tym samym sojusz czesko‑krzyżacki został rozerwany. Sprawa sporu o Pomorze i inne ziemie w 1339 r. stanęła przed trybunałem papieskim, tym razem obradującym w Warszawie. Sędziowie nakazali zakonowi oddać Pomorze, Kujawy i ziemię chełmińską, kiedy jednak Krzyżacy zobowiązali się płacić papieżowi świętopietrze, Stolica Apostolska zawiesiła wyrok. W tej sytuacji król Polski podjął bezpośrednie negocjacje z zakonem i w 1343 r. w Kaliszu został zawarty „pokój wieczysty” z zakonem krzyżackim, na mocy którego Krzyżacy oddali Kujawy i ziemię dobrzyńską, ale zachowali Pomorze Gdańskie jako „jałmużnę” (darowiznę)  Kazimierza.

Po unormowaniu stosunków z wielkim mistrzem Kazimierz Wielki podjął próbę odzyskania wpływów na zdominowanym przez Czechów Śląsku. W 1343 r. wziął w zastaw Namysłów od księcia świdnickiego Bolka i zajął Wschowę. W odpowiedzi w 1345 r. Jan Luksemburski zaatakował księstwo świdnickie. Po nieudanym oblężeniu Świdnicy wojska czeskie uderzyły na Kraków, lecz próba zdobycia polskiej stolicy również zakończyła się niepowodzeniem. Kazimierzowi zabrakło jednak sił, by odebrać Czechom Śląsk, w 1348 r. został więc zawarty pokój w Namysłowie, w którym polski władca uznał czeskie panowanie na Śląsku. W 1353 r. król czeski Karol Luksemburski ożenił się z bratanicą Bolka świdnickiego, dziedziczką księstwa.

Kierunek wschód - przyłączenie Rusi Halickiej

Chcąc zrównoważyć niepowodzenia w odzyskiwaniu ziem należących niegdyś do Bolesława Krzywoustego, Kazimierz skierował swą uwagę na wschód. Już w 1338 r. król Polski zawarł układ o dziedziczeniu z księciem Halicza i Włodzimierza Bolesławem Jerzym, który pochodził z mazowieckiej linii Piastów. Po śmierci Bolesława, otrutego przez bojarów ruskich (szlachtę ruską) w 1340 r., król Kazimierz zgłosił pretensje do dziedzictwa po nim. Dało to początek polskiemu podbojowi Rusi Czerwonej (Halickiej) oraz rywalizacji z Litwinami, którzy rościli sobie pretensje do Podola i Wołynia. W 1344 r. Polacy opanowali Sanok i Przemyśl, a w 1349 r. zdobyli Lwów, Halicz, Chełm, Brześć i Włodzimierz. Wreszcie w 1366 r. została zajęta część Wołynia. Podczas walk o Ruś polski władca otrzymywał pomoc od króla Węgier Ludwika Andegaweńskiego.

Sukcesy odniesione na Rusi pociągnęły za sobą inne. Kazimierz podporządkował sobie Mazowsze (przyłączył do korony ziemię płocką, zakroczymską i wiską, resztę zaś zhołdował) oraz niemieckich panów von den Osten, właścicieli Santoka i Drezdenka, grodów wydartych Wielkopolsce przez Brandenburgię. Dowodem wzrostu międzynarodowego autorytetu króla i królestwa był słynny zjazd monarchów w Krakowie w 1364 roku. .

Zjazd monarchów. Uczta u Wierzynka

R16JTkWHdD9Rj

Obraz przedstawia króla z długimi włosami i brodą, w złotej koronie. Ubrany jest w czerwoną szatę, na którą ma zarzucony płaszcz w tym samym kolorze, ze złotymi zdobieniami oraz kołnierzem i obszyciem z futra gronostaja, spięty na ramionach złotym łańcuchem. Przepasany jest złotym pasem, za który ma włożony sztylet. W prawej ręce trzyma dokument z pieczęcią i napisem Akademia Krakowska. Po jego lewej stronie znajduje się stół, na którym leży księga. W tle widać okno z którego rozpościera się widok na budynek na zewnątrz.

Polityka Kazimierza Wielkiego umocniła Polskę na arenie międzynarodowej. Z Polską liczono się w Europie. Wyrazem tego był zjazd monarchów w Krakowie, do którego doszło w 1364 roku. Przybyli wtedy na zaproszenie Kazimierza Wielkiego liczni władcy europejscy, by porozumieć się w sprawach politycznych. Byli wśród nich między innymi władcy: Niemiec, Danii (prawdopodobnie), Czech, a nawet Cypru. Dostojni goście nie tylko rozmawiali o sprawach politycznych, ale też oglądali turnieje rycerskie i brali udział w polowaniach w podkrakowskich lasach. Do historii przeszła wspaniała uczta, którą zostali podjęci. Tradycja głosi, że ucztę tę zorganizował mieszczanin krakowski Mikołaj Wierzynek. Była tak wspaniała, że opowiadano o niej w całej Europie. Rozsławiła imię króla i Polskę.

R1E3AMhK94GAL

Obraz przedstawia scenę uczty. W centralnej części obrazu stoi stół za którym na krześle z wysokim oparciem siedzi król Polski. Obok siedzą inni monarchowie. Ubrani w szaty królewskie, na głowach mają korony. Wokół stołu zebrali się biesiadnicy, stoją siedzą, jedzą, rozmawiają ze sobą. Wśród nich chodzi służba z dzbanami i tacami z jedzeniem. Przed stołem stoi górna część zbroi rycerskiej przy której leży pies.

Ćwiczenia

Słownik