RSqdCaxK9BJGC
Ilustracja przedstawia biurko na którym położono ołówek i ekierkę.

Własności figur geometrycznych na płaszczyźnie

Źródło: dostępny w internecie: Pexels.com, licencja: CC BY 3.0.

9. Dowody geometryczne

W tym materiale dowiesz się, w jaki sposób można uzasadniać pewne stwierdzenia matematyczne. Zadania na dowodzenie łatwo jest poznać, bo zaczynają się zwykle od sformułowań Wykaż, że…., Uzasadnij, że…, Udowodnij, że…. Wykazywanie prawdziwości stwierdzeń (zwanych w matematyce twierdzeniami) często sprawia kłopot, choć problemy tam zawarte nie muszą być trudne. Istnieje wiele reguł postępowania, które pomagają w dowodzeniu twierdzeń matematycznych. Niektóre z nich poznamy.

1

Twierdzenia matematyczne składają się z dwóch części – założenia i tezy. W części zwanej założeniemzałożeniezałożeniem zapisane jest to, co jest dane, podane są też warunki, przy których spełnione jest twierdzenie.

W drugiej części twierdzenia (w tezie) zawarta jest własność, która zachodzi, gdy spełnione są warunki opisane w założeniu.

Nie każde stwierdzenie jest prawdziwe. Na przykład stwierdzenie: jeżeli trójkąt jest prostokątny, to ma dwa kąty proste, jest fałszywe. Stwierdzenie (hipoteza) staje się twierdzeniem, gdy je udowodnimy. Aby udowodnić hipotezę, nie wystarczy pozytywna weryfikacja dla kilku, kilkuset czy nawet kilku milionów przypadków. Dowód musi uzasadnić hipotezę w całej ogólności. Aby natomiast stwierdzić, że hipoteza nie jest prawdziwa, wystarczy podać jeden kontrprzykład, tzn. przykład pokazujący, że przypuszczenie jest fałszywe.

Przykład 1

Uzasadnimy, że hipoteza: jeżeli suma kątów czworokąta jest równa 360°, to czworokąt ten jest prostokątem jest fałszywa.

Rozwiązanie:

Podajemy kontrprzykład: w trapezie suma kątów jest równa 360°, a trapez nie musi być prostokątem.

Zatem hipoteza jest fałszywa. Stwierdzenie: jeżeli suma kątów czworokąta jest równa 360°, to czworokąt ten jest prostokątem nie jest twierdzeniem matematycznym.

Dowód twierdzenia zawiera kolejne czynności, które wykonujemy, aby uzasadnić prawdziwość tezy.

Najczęstsze rodzaje dowodów, to dowód wprostdowód wprostdowód wprost oraz dowód nie wprost.

Dowód wprostdowód wprostDowód wprost – prawdziwość tezy jest dowodzona bezpośrednio z założeń twierdzenia, wcześniej udowodnionych twierdzeń, ustalonych reguł postępowania.

Na początek pokażemy, w jaki sposób można udowodnić twierdzenia związane z kątami wielokątów.

Przykład 2

Udowodnimy, że dwusieczna kąta wewnętrznego trójkąta i dwusieczna kąta zewnętrznego przy tym samym wierzchołku są prostopadłe.

Dowód wprostdowód wprostDowód wprost

Wykonajmy najpierw rysunek pomocniczy.

Rysujemy dowolny trójkąt ABC. Wybieramy jeden z wierzchołków trójkąta, na przykład wierzchołek A. Na prostej AB obieramy dowolny punkt, leżący poza odcinkiem AB, bliżej punktu A niż B i nazywamy go D.

Rysujemy dwusieczną d kąta CAB i dwusieczną z kąta zewnętrznego do tego kąta (czyli kąta przyległego do kąta CAB, a więc kąta CAD).

RbKlZwlqgEB5N
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Oznaczmy przez α miarę kąta CAB. Półprosta d dzieli kąt CAB na dwa kąty równe, każdy o mierze α2.

Oznaczmy przez β miarę kąta CAD. Półprosta z dzieli kąt CAD na dwa kąty równe, każdy o mierze β2.

RjX3id9Xu8XEo
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Kąt CAB i kąt CAD to kąty przyległe, zatem suma ich miar jest równa 180°.

α+β=180°

Dzielimy obie strony równości przez 2.

α2+β2=180°2

Stąd

α2+β2=90°
R3yH1hUtE0Gyn
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Oznacza to, że kąt między dwusiecznymi jest prosty, a więc dwusieczne są prostopadłe.

W następnym przykładzie udowodnimy kolejną własność związaną z kątami zewnętrznymi.

Przykład 3

Udowodnimy, że suma miar wszystkich kątów zewnętrznych trójkąta jest równa 720°.

Dowód

Narysujmy dowolny trójkąt ABC i oznaczmy jego kąty wewnętrzne odpowiednio przez α, β, γ.

R1CJWfhpuGoBs
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Każdy z kątów wewnętrznych trójkąta ma dwa kąty zewnętrzne – są to kąty przyległe do tego kąta wewnętrznego.

R1by3enyRCy1d
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Kąty te mają odpowiednio miary: 180°-α, 180°-β, 180°-γ.

Rx9hzojo4UKSZ
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Suma S miar wszystkich kątów zewnętrznych jest równa:

S=180°-α+180°-α+180°-β+180°-β+180°-γ+180°-γ
S=1080°-2α+β+γ

Ponieważ suma kątów wewnętrznych trójkąta jest równa 180°, więc

S=1080°-2·180°
S=1080°-360°=720°

Udowodniliśmy więc, że suma kątów zewnętrznych trójkąta jest równa 720°.

W następnym przykładzie skorzystamy z własności trójkąta równoramiennego – w trójkącie równoramiennym kąty przy podstawie są równe. Skorzystamy też z własności równoległoboku – suma kątów przy jednym boku równoległoboku jest równa 180°.

Przykład 4

W równoległoboku ABCD bok AB jest dwa razy dłuższy od boku AD. Wierzchołki CD tego równoległoboku połączono ze środkiem E boku AB. Udowodnij, że kąt CED jest prosty.

Dowód

Oznaczmy:
a, 2a - długości boków równoległoboku ABCD.

R9KU96MIvfXum
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ponieważ punkt E jest środkiem boku AB, więc

AE=EB=a.

Wynika z tego, że trójkąty ADECBE są równoramienne. Zatem kąty przy podstawie DE trójkąta ADE są równe. Również kąty przy podstawie CE trójkąta CBE są równe.

R1KGk77zvwNrp
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Oznaczmy przez α miarę kąta DAE. Wtedy:

ADE=AED=180°-α2.

Ponieważ

CBE=180°-α,

zatem

BCE=BEC=180°-180°-α2=α2.
RMKZd1cLToDtC
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Suma kątów AED, CED, CEB jest równa kątowi półpełnemu.

AED+CED+CEB=180°

Stąd

180°-α2+CED+α2=180°
180°2-α2+CED+α2=180°
CED=180°-90°=90°

Wynika z tego, że kąt CED jest prosty, co należało udowodnić.

Udowodnimy teraz znaną własność przekątnych kwadratu. Własność tę możemy wykazać w różny sposób – my zastosujemy twierdzenie Pitagorasa. Tym razem zapiszemy najpierw założeniezałożeniezałożenie oraz tezę i przejdziemy dopiero do dowodu.

Przykład 5

Udowodnimy, że jeżeli czworokąt KLMN jest kwadratem, to jego przekątne mają równe długości.

ZałożeniezałożenieZałożenie: czworokąt KLMN jest kwadratem.

TezatezaTeza: przekątne czworokąta KLMN mają równe długości.

Dowód

Czworokąt KLMN jest kwadratem, zatem ma wszystkie boki równe.

Oznaczmy:
a – długość boku czworokąta KLMN.

RweJEJ6YUFIMp
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Trójkąt KLN jest prostokątny. Aby obliczyć jego przeciwprostokątną NL, skorzystamy z twierdzenia Pitagorasa.

NL2=a2+a2=2a2
NL=a2, bo NL>0

Trójkąt KLM jest prostokątny. Aby obliczyć jego przeciwprostokątną KM, skorzystamy z twierdzenia Pitagorasa.

KM2=a2+a2=2a2  
KM=a2, bo KM>0

Stąd wynika, że NL=KM, co należało udowodnić.

W ostatnim przykładzie pokażemy zastosowanie dowodzenia twierdzeń w sytuacjach praktycznych.

Przykład 6

Adam, Borys, Cezary, Dariusz i Edgar mieszkają w domach (oznaczonych odpowiednio A, B, C, D, E) położonych tak, jak na rysunku. Domy te łączą ulice takie, że AC=CB, CD=CE oraz kąt ACB i kąt DCE to kąty proste. Udowodnimy, że Adam mieszka tak samo daleko od Darka jak Borys od Edgara.

R1bYq93NOzqsm
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Na podstawie treści zadania wnioskujemy, że AC=BCDC=EC.

Rd4mzMep9mOpZ
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zatem w trójkątach ACDCEB mamy dwie pary boków o równych długościach. Aby ustalić, że również równe są boki ADBE, uzasadnimy najpierw, że trójkąty ACDCEB są przystające.

Oznaczmy:
α – kąt ACD,
β – kąt DCB,
γ – kąt BCE.

RhuJoP8qLiuW5
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ponieważ kąt ACB jest prosty, zatem α=90°-β.
Kąt DCE również jest prosty, więc γ=90°-β.
Wynika z tego, że α=γ.

RYiMba6GWWgRi
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

W trójkątach ACDBCE odpowiednie dwa boki i kąt między nimi są równe. Na mocy cechy przystawania trójkątów bok – kąt – bok stwierdzamy, że trójkąty ACDBCE są przystające. Mają więc odpowiednie boki równej długości, czyli AD=BE.

Udowodniliśmy więc, że Adam mieszka tak samo daleko od Darka jak Borys od Edgara.

RQcg8FZ7aGFdR
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
2

Animacja

Polecenie 1

Zapoznaj się z animacją, który przybliży ci zagadnienia związane z twierdzeniami i ich dowodami.

Zwróć uwagę na rodzaje twierdzeń i rodzaje dowodów.

R8E1EtFSWfwes1
Animacja nawiązująca do treści materiału
Polecenie 2

Rozstrzygnij, czy hipoteza: każde dwa trójkąty prostokątne równoramienne są przystające jest prawdziwa.

R1SljhId704Hp
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R18jj7YZbiOqr
Szkicownik
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Do twierdzenia: jeżeli każda krawędź prostopadłościanu ma długość 3, to ten prostopadłościan jest sześcianem podaj twierdzenie odwrotne i określ jego prawdziwość.

R1aucODBOtLRE
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
3

Prezentacja multimedialna

Polecenie 4

Zapoznaj się z prezentacją, w której zawarte są przykłady dowodzenia prostych związków miarowych w figurach płaskich i bryłach. Spróbuj najpierw samodzielnie rozwiązać każde zawarte tam zadanie, a następnie porównaj z rozwiązaniem.

1
R3NMmRCp5NJ34
Film nawiązujący do treści materiału
Transkrypcjaazurewhite
R1XuQK2To1gy4
Film nawiązujący do treści materiału
Transkrypcjaazurewhite
RbH40hjJ2uRB5
RgJcJk1PIkIzJ
Ilustracja interaktywna nawiązująca do treści materiału
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
R11wuNEJVn7xg
R1Zgwyp8eKWVm
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
RzduxVNkfRhff
Rtx1XqpSvZj9m
Ilustracja interaktywna nawiązująca do treści materiału
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
R1WFrPu14ytXS
R1Yl8KLwMKFXM
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
R1XCUFu6BaSej
Film nawiązujący do treści materiału
Transkrypcjaazurewhite
R1VIjdixMbxwA
RhoZpbAVYQ4qW
Ilustracja interaktywna nawiązująca do treści materiału
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
R17EARHCyioZT
RkcXVgH2g9J3L
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
R1dsSXyQHao1F
RdlMuPDAGa6k5
Ilustracja interaktywna nawiązująca do treści materiału
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
Rwh6Z3jMNxgY2
R1ElhvdVHBP6p
Źródło: GroMar Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Transkrypcjaazurewhite
Głośność lektora
Głośność muzyki

Slajd pierwszy:

Lektor mówi: Zapoznaj się z dowodami kilku prostych związków miarowych w wielokątach oraz w znanych ci figurach przestrzennych.

Na filmie pokazana jest animacja figur przesuwających się po planszy.

Slajd drugi:

Lektor mówi: Przykład pierwszy. Udowodnimy teraz ciekawą własność trójkąta, która wynika bezpośrednio z warunku wiążącego długości boków trójkąta.

Na filmie pokazana jest treść zadania: Na boku AC trójkąta ABC zaznaczono punkt D. Udowodnimy, że AB+BC-AC<2BD.

Lektor mówi: Wykonujemy rysunek pomocniczy.

Na filmie pojawia się trójkąt ABC. Na boku trójkąta AC zaznaczono punkt D. Odrębnym kolorem zaznaczony jest trójkąt ABD.

Lektor mówi: Skorzystamy z warunku budowy trójkąta. Rozpatrujemy trójkąt ABD.

Na filmie pojawia się napis: Boki trójkąta ABD spełniają nierówność: AB<AD+BD.

Lektor mówi: Rozpatrujemy trójkąt BCD.

Na filmie na wcześniej narysowanym trójkącie podświetlają się boki CB, BD, DC tworząc trójkąt BCD.

Lektor mówi: Dodajemy stronami zapisane nierówności.

Na filmie pokazane jest dodawanie pod kreską. Dodawane są dwie nierówności AB<AD+BD oraz BC<DC+BD. Otrzymany wynik, to AB+BC<AD+BD+DC+BD.

Lektor mówi: Zauważmy, że suma odcinków ADDC jest równa odcinkowi AC.

Na filmie pojawiają się obliczenia: AB+BC<AD+DC+2BD stąd AB+BC<AC+2BD.

Lektor mówi: Od obu stron nierówności odejmujemy AC i otrzymujemy dowodzoną nierówność. Wykonujemy rysunek pomocniczy.

Na filmie pojawia się nierówność AB+BC-AC<2BD.

Slajd trzeci:

Lektor mówi: Przykład drugi. Udowodnimy teraz własność trójkąta równoramiennego, którą z reguły przyjmujesz jako oczywistą.

Na grafice interaktywnej pokazana jest treść zadania: Udowodnimy, że w trójkącie równoramiennym ABC dwusieczne ADBE kątów przy podstawie są równe. Pod treścią zadania jest narysowany trójkąt ABC. Na bokach trójkąta ACBC są zaznaczone odpowiednio punkty E oraz D tworząc dwusieczne ADBE. Na grafice są dodane cztery punkty interaktywne, w których są ukyte treści.

Punkt pierwszy. Rozpatrujemy trójkąty ABEABD. Mają one wspólny bok AB. Dodana jest grafika trójkąta ABC z wyróżnioną innym kolorem podstawą AB.

Punkt drugi. W trójkącie równoramiennym kąty przy podstawie są równe. Dodana jest grafika trójkąta ABC z zaznaczonymi przy podstawie AB równymi kątami. Zapisana jest równość EAB=ABD.

Punkt trzeci. Kąt ABE jest połową kąta ABD. Kąt BAD to połowa kąta EAD. Połowy kątów równych są równe. Dodana jest grafika trójkąta ABC z zaznaczonymi przy podstawie AB kątami. Zapisana jest równość ABE=BAD.

Punkt czwarty: Z trzeciej cechy przystawania trójkątów wiemy, że dwa trójkąt są przystające, jeżeli mają jeden bok równy i dwa kąty przy tym boku równe.
Trójkąty ABEABD spełniają ten warunek, więc są przystające. Dodana jest grafika trójkąta ABC z zaznaczonymi przy podstawie AB kątami. Dodatkowo w trójkącie wyróżnione są trójkąty ABEABD. Zapisana jest tożsamość ABEABD.

Slajd czwarty:

Lektor mówi: Trójkąty przystające mają odpowiadające sobie boki równe. Zatem długości ADBE dwusiecznych kątów przy podstawie trójkąta ABC są równe, co należało udowodnić.

Na grafice z poprzedniego slajdu pojawia się równość AD=BE.

Slajd piąty:

Lektor mówi: Przykład trzeci. Pokażemy teraz, jak znaleźć sumę kątów pięciokąta, korzystając z własności kątów trójkąta. Wykonujemy rysunek pomocniczy. Rysujemy dowolny pięciokąt.

Na grafice interaktywnej dodana jest treść zadania: Wykażemy, że suma kątów pięciokąta jest równa 540 oraz narysowany dowolny pięciokąt. Na grafice są dodane dwa punkty interaktywne, w których są ukryte treści.

Punkt pierwszy. Dzielimy pięciokąt na trzy trójkąty. Dodana jest grafika pięciokąta, gdzie z jednego wierzchołka rozchodzą się dwa odcinki, dzieląc tą figurę na trzy trójkąty.

Punkt drugi. Suma kątów w każdym z trójkątów jest równa 180°. Dodana jest grafika pięciokąta podzielonego na trzy trójkąty. Zaznaczone jest, że suma kątów każdego z tych trójkątów jest równa 180°.

Slajd szósty:

Lektor mówi: Suma kątów pięciokąta jest równa sumie kątów tych trójkątów.

Na grafice z poprzedniego slajdu pojawia się działanie: 180+180+180=540.

Slajd siódmy:

Lektor mówi: Przykład czwarty. Udowodnimy teraz przydatną własność rombu, korzystając z własności trójkąta równobocznego. Spróbuj udowodnić tę własność, korzystając z własności kątów trójkąta prostokątnego.

Na filmie dodana jest treść zadania: W rombie jedna z przekątnych jest równa bokowi. Wykażemy, że kąt rozwarty tego rombu jest dwa razy większy od kąta ostrego.

Lektor mówi: Wykonujemy rysunek pomocniczy. W rombie wszystkie boki są równe. Oznaczmy przez a długość jednego boku. A wierzchołki rombu przez A, B, C, D. Zaznaczmy przekątną, która jest równa długości boku rombu.

Na filmie pojawia się romb ABCD z zaznaczoną przekątną AC. Boki AC, CD, DA są oznaczone małą literą a.

Lektor mówi: Przekątna AC podzieliła romb na dwa trójkąty równoboczne. Każdy kąt trójkąta równobocznego ma miarę 60.

W filmie na rysunku przedstawiającym romb pojawiają się zaznaczone kąty DAC, ACD,CDA, CAB, ABC oraz BCA, każdy z nich ma miarę 60°.

Lektor mówi: Zatem kąt ostry rombu ma miarę 60, a kąt rozwarty 120. Wynika z tego, że kąt rozwarty jest dwa razy większy od kąta ostrego, co należało udowodnić.

Na filmie pojawiają się trzy równości. Pierwsza ADC=60°. Druga DCB=60°+60°=120°. Trzecia DCB=2ADC.

Slajd ósmy:

Lektor mówi: Przykład piąty. Nim rozwiążemy następne zadanie, przypomnijmy, że sześcian to prostopadłościan, w którym wszystkie krawędzie są równe. Długości krawędzi czerwonych sześcianów są podane, więc możemy obliczyć ich objętości.

Na grafice interaktywnej jest zapisana treść zadania: Dane są czerwone sześciany o krawędziach równych odpowiednio 3, 4, 5. Wykażemy, że długość krawędzi zielonego sześcianu, którego objętość jest równa sumie objętości czerwonych sześcianów jest o 2 większa od średniej arytmetycznej długości krawędzi czerwonych sześcianów. Pod treścią zadania są narysowane cztery sześciany. Trzy czerwone i jeden zielony. Każdy z nich ma inną długość krawędzi. Czerwone sześciany mają długości krawędzi 3, 4, 5. Zielony sześcian ma krawędzie długości x. Pod każdym sześcianem jest punkt interaktywny, w którym są ukryte treści.

Pod sześcianem o krawędzi długości 3 jest punkt interaktywny skrywający treść: V1=33=27
objętość sześcianu o krawędzi długości 3.

Pod sześcianem o krawędzi długości 4 jest punkt interaktywny skrywający treść: V2=43=64
objętość sześcianu o krawędzi długości 4.

Pod sześcianem o krawędzi długości 5 jest punkt interaktywny skrywający treść: V3=53=125
objętość sześcianu o krawędzi długości 5.

Slajd dziewiąty:

Lektor mówi: Obliczamy sumę objętości czerwonych sześcianów i długość krawędzi zielonego sześcianu. Wyznaczymy średnią arytmetyczną długości krawędzi czerwonych sześcianów i porównamy z długością krawędzi zielonego sześcianu.

Na grafice znikają sześciany, a pojawiają się następujące obliczenia: V=V1+V2+V3, V=27+64+125=216, V=x3, x3=216, x=6, śr=3+4+53=4.

Lektor mówi: Krawędź ta jest o 2 większa od obliczonej średniej, co należało udowodnić.

Na ekranie pojawia się równość: 6=4+2.

Slajd dziesiąty:

Lektor mówi: Przykład szósty. Obliczymy długość przekątnej, korzystając z twierdzenia Pitagorasa. W tym celu rozważmy trójkąt prostokątny ABC, którego jedna przyprostokątna to przekątna podstawy, a druga to wysokość prostopadłościanu. Wykonujemy rysunek pomocniczy.

Na grafice interaktywnej pojawia się treść zadania: Wykażemy, że przekątna d prostopadłościanu o krawędziach długości a, b, c wyraża się wzorem d=a2+b2+c2. Pod treścią zadania są narysowane dwa identyczne prostopadłościany o długościach podstawy a oraz b i wysokości c. W pierwszym prostopadłościanie jest zaznaczona przekątna d. W drugim prostopadłościanie jest zaznaczony trójkąt prostokątny, którego przeciwprostokątna jest przekątną d o końcach w wierzchołkach B oraz C. Kąt prosty znajduje się w wierzchołku A dolnej podstawy. Na grafice znajduje się punkt interaktywny skrywający treść: Nim rozwiążemy zadanie, przypomnijmy, że w prostopadłościanie wszystkie ściany są prostokątami. Przekątna prostopadłościanu to odcinek łączący dwa wierzchołki nie leżące przy jednej ścianie.

Slajd jedenasty:

Lektor mówi: Obliczamy najpierw długość przekątnej podstawy - korzystamy z twierdzenia Pitagorasa. Teraz obliczamy długość przekątnej prostopadłościanu. Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta ABC, w którym przeciwprostokątna jest przekątną prostopadłościanu. Otrzymujemy, że przekątna prostopadłościanu jest równa pierwiastkowi sumy kwadratów długości krawędzi prostopadłościanu, co należało udowodnić.

Na grafice pojawiają się obliczenia: x2=a2+b2, d2=c2+x2, d2=c2+a2+b22, d2=c2+a2+b2, d=a2+b2+c2. Co należało udowodnić.

Polecenie 5

Wykaż, że suma kątów ośmiokąta jest równa 1080°.

RCdIxziS6tqsK
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1c6qCqN6EBs9
Szkicownik
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6

Wykaż, że przekątna d sześcianu o krawędzi długości a wyraża się wzorem d=a3.

RV8OhNss6SuqL
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RUz3oFaED005P
Szkicownik
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
4

Zestaw ćwiczeń interaktywnych

RqFcv3yc0MwGx
Ćwiczenie 1
Na bokach trójkąta równobocznego ABC zaznaczono odpowiednio punkty D, E, F. Wiadomo, że AD=BE=CF. Można udowodnić, że trójkąt DEF jest
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RfH5x1INMM8YY
Ćwiczenie 2
Dany jest trójkąt równoramienny ABC, w którym AC=BC. Na boku BC zaznaczono punkt D taki, że trójkąt ADB i trójkąt ADC to trójkąty równoramienne oraz AB=AD=CD. Można udowodnić, że miara kąta ACB jest równa
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1XTH65tCgYva
Ćwiczenie 3
Można udowodnić, że suma kątów n- kąta jest równa n-2·180°. Połącz w pary początek zdania i jego zakończenie.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RBxszYiBtcDe7
Ćwiczenie 4
Uzupełnij zdania, przeciągając odpowiednie liczby lub wyrazy.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RzK5JKbiPxAaX
Ćwiczenie 5
Zaznacz, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
RCruixmUuaDir
Rysujemy kwadraty według podanej reguły: kwadrat K1 ma bok długości 16. Środki boków kwadratu K1 są wierzchołkami kwadratu K2, itd. Uzupełnij zdania, wpisując odpowiednie liczby.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Wykaż, że w siedmiokącie liczba przekątnych jest dwa razy większa od liczby boków.

R7ZTsc9qqoUZP
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Wewnątrz prostokąta ABCD obrano punkt P. Wykaż, że AP2+CP2=BP2+DP2.

RlIKZRwFK9PVW
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Słownik

założenie
założenie

część twierdzenia, która opisuje warunki, przy których spełnione jest twierdzenie.

teza
teza

część twierdzenia zawierająca własność, która zachodzi, gdy spełnione są warunki opisane w założeniu.

dowód wprost
dowód wprost

prawdziwość tezy jest dowodzona bezpośrednio z założeń twierdzenia, wcześniej udowodnionych twierdzeń, ustalonych reguł postępowania.

Notatnik

Możesz skorzystać z poniższego pola tekstowego do zapisania swoich notatek, rozwiązań zadań i innych informacji, które uważasz za potrzebne.

R1b8OvSPUG8s3
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.