Tytuł: Spotkanie z czartem

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Jak Twardowski przechytrzył diabła? O Pani Twardowskiej A. Mickiewicza.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VI ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

7) opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną zależność;

9) charakteryzuje podmiot liryczny, narratora i bohaterów w czytanych utworach;

11) wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych oraz określa ich cechy;

12) określa tematykę oraz problematykę utworu;

17) przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia;

18) wykorzystuje w interpretacji tekstów doświadczenia własne oraz elementy wiedzy o kulturze;

19) wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

3) określa temat i główną myśl tekstu.

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

5) rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne, dostrzega ich bogactwo, rozumie ich znaczenie oraz poprawnie stosuje w wypowiedziach.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) uczestniczy rozmowie na zadany temat, wydziela jej części, sygnały konstrukcyjne wzmacniające więź między uczestnikami dialogu, tłumaczące sens.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

3) tworzy plan odtwórczy i twórczy tekstu

4) redaguje notatki;

5) opowiada o przeczytanym tekście;

9) wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych wypowiedziach.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1) doskonali ciche i głośne czytanie;

2) doskonali różne formy zapisywania pozyskanych informacji;

3) korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;

5) korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich;

7) rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji;

9) rozwija umiejętność efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do prezentowania własnych zainteresowań.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń poznaje balladę A. Mickiewicza Pani Twardowska oraz kształci umiejętność analizy i interpretacji tekstu literackiego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• odgaduje znaczenie przysłów i związków frazeologicznych z wyrazem diabeł;

• odczytuje przesłanie ballady Adama Mickiewicza Pani Twardowska;

• układa plan wydarzeń;

• wyjaśnia rolę tytułu w tekście literackim;

• wyraża własny sąd o postaciach;

• korzysta z encyklopedii i słownika wyrazów obcych.

Metody/techniki kształcenia

• problemowa: rozmowa kierowana, dyskusja;

• programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczeń przedmiotowych, praca z tekstem literackim.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa jednolita;

• aktywność w parach.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

1. Określenie celu zajęć, którym jest zapoznanie się z jedną z ballad Adama Mickiewicza. Podanie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel pyta:

• W jakich tekstach literackich spotkaliście postać diabła? Można nakierować uczniów, aby wskazali Biblię, legendy, podania.

• Jakie cechy przypisuje się w tych tekstach diabłu? Warto wspomnieć o wesołym diabełku z powieści K. Makuszyńskiego Przyjaciel wesołego diabła.

3. Uczniowie metodą mapy myśli wypisują synonimy słowa DIABEŁ. Mogą wspomóc się słownikiem wyrazów bliskoznacznych.

Faza realizacyjna

1. Wykonanie zadania 1. Nauczyciel sprawdza, czy uczniowie rozumieją znaczenia frazeologizmów, pyta, w jakich sytuacjach można ich użyć.

2. Nauczyciel podaje tytuł ballady A.Mickiewicza i prosi, aby przed przeczytaniem uczniowie określili temat utworu i opisali Panią Twardowską. Uczniowie wymieniają się pomysłami.

3. Odsłuchanie nagrania z recytacją ballady w lekcji “Spotkanie z czartem”. Uczniowie, słuchając, śledzą wzrokiem tekst zamieszczony w e‑podręczniku lub w abstrakcie. Nauczyciel prosi, aby zwrócili uwagę na kolejność wydarzeń. Następnie uczniowie sprawdzają nieznane słowa, jeszcze raz czytają tekst, starają się zrozumieć jak najwięcej.

4. Wykonanie ćwiczeń do tekstu: ćw.5 – porządkowanie planu wydarzeń; ćw. 6. – nadawanie tytułów ilustracjom do tekstu, ćw.7. – wyszukiwanie informacji w tekście.

5. Praca w parach. Nauczyciel rozdaje uczniom słowniki wyrazów obcych i encyklopedie lub informuje, z jakich internetowych źródeł mogą skorzystać uczniowie. W parach uczniowie wykonują ćw. 8 – szukają informacji na temat Twardowskiego i Mefistofelesa.

6. Redagowanie notatki zgodnie z poleceniem z ćw. 9.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel zadaje pytania skłaniające uczniów do podsumowania, np.

• Czy utwór rzeczywiście opowiada o tym, czego można się było spodziewać po jego tytule?

• Jakie inne tytuły mógłby mieć ten utwór?

• Jakie cechy musiała mieć Pani Twardowska, że diabeł uciekł?

2. Na koniec uczniowie zastanawiają się nad problemem:

• Dlaczego A. Mickiewicz nadał balladzie tytuł Pani Twardowska?

• Jaką funkcję pełni tytuł utworu?

Uczniowie podają różne tytuły i zastanawiają się, wyciągają wnioski np:

• Ania z Zielonego Wzgórza – informacja o bohaterce i miejscu wydarzeń.

• Obcy – zaciekawienie czytelnika, wskazanie na bohatera.

• Hobbit, czyli tam i z powrotem – zapowiedź akcji utworu.

• Przygody Tomka Sawyera – wskazanie na bohatera i rodzaj wydarzeń, jakie będą się działy.

Praca domowa

Opowiedz z punktu widzenia wybranego uczestnika wydarzeń, co się stało w karczmie Rzym.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Meeting with the Devil