Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik wiertnik3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik wiertnik

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik wiertnik. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{GIW}.12.$ Wykonywanie prac wiertniczych wyodrębnionej w zawodach Technik wiertnik 311707 oraz Wiertacz 811305 $\text{GIW}.13.$ Organizacja i prowadzenie prac wiertniczych wyodrębnionej w zawodzie Technik wiertnik 311707.

Podstawa programowa

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji $\text{GIW}.12.$ Wykonywanie prac wiertniczych:

• obsługiwania urządzeń stosowanych w procesie wiercenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji $\text{GIW}.13.$. Organizacja i prowadzenie prac wiertniczych:

• dobór elementów wyposażenia przeciwerupcyjnego wylotu otworu i przewodu wiertniczego

• organizowanie i prowadzenie procesu wiercenia

• nadzorowanie procesu wiercenia.

Efekty kształcenia

Wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia z jednostek efektów kształcenia $\text{GIW}.12.4.$ Wykonywanie wierceń:

Uczeń:

4) charakteryzuje urządzenia kontrolno‑pomiarowe

5) odczytuje dane pomiarowe z aparatury kontrolno‑pomiarowej parametrów wiercenia

6) charakteryzuje systemy do kontroli trajektorii otworu wiertniczego i posługuje się inklinometrem mechanicznym.

Wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia z jednostek efektów kształcenia $\text{GIW}.13.4.$ Rejestrowanie i interpretacja odczytów wskazań przyrządów kontrolno‑pomiarowych:

Uczeń:

1) charakteryzuje zasady działania przyrządów kontrolno‑pomiarowych

2) dokonuje analizy i interpretacji wskazań przyrządów kontrolno‑pomiarowych

3) dokonuje analizy raportów serwisów kontrolno- pomiarowych

4) uczestniczy w sporządzaniu bilansu płuczki wiertniczej

5) stosuje procedury wykonywania pomiarów z zastosowaniem inklinometrów oraz interpretuje uzyskane dane.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD1EFy1UJUWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.  W materiale znajdują się następujące e‑materiały:

   • Film edukacyjny Urządzenia kontrolno‑pomiarowe stosowane w procesie wierceniaD1BiWBj4CFilm edukacyjny Urządzenia kontrolno‑pomiarowe stosowane w procesie wiercenia prezentuje obsługę, budowę i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego w procesie wiercenia, a także pokazuje, jak należy odczytywać i interpretować wskazania przyrządów kontrolno‑pomiarowych.

   • Film instruktażowy (tutorial) Wykonywanie bilansu płuczki wiertniczejD1BA03WgWFilm instruktażowy (tutorial) Wykonywanie bilansu płuczki wiertniczej omawia zasady przeprowadzenia bilansu płuczki wiertniczej (systemy pomiarowe, obsługa i sprzęt wykorzystywany do realizacji bilansu płuczki wiertniczej).

   • Film instruktażowy (tutorial) Wykonywanie pomiarów inklinometrem wrzutowymDpDUV9j7EFilm instruktażowy (tutorial) Wykonywanie pomiarów inklinometrem wrzutowym przedstawia obsługę i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do pomiarów inklinometrem wrzutowym oraz interpretację uzyskanych danych.

   • Sekwencje filmowe Praca serwisów dla sektora poszukiwawczegoDeUp7TKXfSekwencje filmowe Praca serwisów dla sektora poszukiwawczego prezentują  prace wykonywane przez pracowników serwisu płuczkowego, kierunkowego i kontrolno‑pomiarowego.

   • Galeria zdjęć Wyniki wskazań przyrządów kontrolno‑pomiarowych rejestrujących parametry i wskaźniki wierceniaDA3d53fCrGaleria zdjęć Wyniki wskazań przyrządów kontrolno‑pomiarowych rejestrujących parametry i wskaźniki wiercenia prezentuje zdjęcia aparatury kontrolno‑pomiarowej (np. ciężarowskazy, momentomierze, manometry) oraz wskazania tych przyrządów (np. w postaci wykresów i diagramów z serwisów).

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDoHNglFjmInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuD1Duq9hImSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD12CF0PMcPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięD16rcDhwmPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDCBwYtJ0iNetografia i bibliografia stanowią listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDxuBFmdGsInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik wiertnik

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwia uczniom poznanie i zapamiętanie pojęć związanych z przyrządami kontrolno‑pomiarowymi  wykorzystywanymi w procesie wiercenia.

Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Film edukacyjny „Urządzenia kontrolno‑pomiarowe stosowane w procesie wiercenia”

• Nauczyciel wyświetla uczniom film.

• Zadaniem uczniów jest zapamiętywanie jak największej liczby informacji i notowanie szczegółów dotyczących urządzeń pomiarowo‑kontrolnych.

• Po zakończeniu filmu uczniowie zostają podzieleni na kilka maksymalnie 4- osobowych grup.

• Nauczyciel informuje grupy, że wezmą udział w konkursie, który będzie polegał na odpowiadaniu na pytania związane z obejrzanym filmem.

• Grupy losują pytania i za każdą poprawnie udzieloną odpowiedź uzyskują punkty.

• Przykładowe pytania konkursowe mogłyby wyglądać następująco:

  • Czym zajmuje się wiertacz?

  • Jakie przyrządy pomiarowe ma do dyspozycji wiertacz?

  • Jaki jest największy wskaźnik, którym dysponuje wiertacz?

  • Do czego służy cieżarowskaz?

  • Do czego wykorzystuje się wewnętrzną podziałkę i mniejszą wskazówkę koloru żółtego w  cieżarowskazie?

  • Co wskazuje  skala zewnętrzna ciężarowskazu współpracująca z większą białą wskazówką?

  • Do czego służy manometr?

  • Do czego wkręca się króćcem przyłączeniowym typowy manometr mechaniczny?

  • Co znajduje się wewnątrz każdego manometru?

  • Jakie są  najważniejsze manometry, którymi dysponuje wiertacz?

  • O czym informuje wzrost ciśnienia rejestrowany na manometrach?

  • Do czego służy momentomierz?

  • Na czym opiera się działanie  wskaźnika momentomierza?

• Jeśli dana grupa nie umie odpowiedzieć na wylosowane pytanie, przechodzi ono na następną grupę.

• Nauczyciel komentuje nieprawidłowe odpowiedzi uczniów.

• Prowadzący może nagrodzić zwycięską grupę ocenami lub ustną pochwałą.

Film instruktażowy (tutorial) „Wykonywanie bilansu płuczki wiertniczej”

• Nauczyciel prezentuje uczniom film instruktażowy przedstawiający wykonanie bilansu płuczki wiertniczej.

• Zadaniem uczniów podczas oglądania filmu jest sporządzanie notatek i zapamiętywanie jak największej liczby informacji.

• Po obejrzeniu e‑materiału prowadzący dzieli klasę na grupy, którym przydziela do omówienia zagadnienia związane z wykonywanie bilansu płuczki wiertniczej (np. co dzieje się w trakcie zapuszczania przewodu wiertniczego do otworu, co dzieje się w trakcie wyciągania przewodu wiertniczego z otworu, w jaki sposób identyfikuje się przypływ lub ucieczkę płynu w otworze wiertniczym podczas marszowania).

• Każda z grup ma za zadanie szczegółowo opisać przydzielone zagadnienie.

• Grupy otrzymują kartki papieru formatu A4 oraz flamastry i na tych kartkach opisują przydzielone zagadnienie. Na tym etapie nauczyciel monitoruje pracę grup i służy im pomocą w razie problemów z wykonaniem zadania.

• Po zapisaniu wszystkich informacji grupy wymieniają się kartkami z innymi grupami, a te mają za zadanie dopisać brakujące treści (innym kolorem flamastra).

• Grupy przestawiają na forum klasy wyniki swojej pracy.

• Nauczyciel komentuje poprawność wykonania zadania i nagradza ocenami grupę, która najlepiej się z niego wywiązała.

Film instruktażowy (tutorial) „Wykonywanie pomiarów inklinometrem wrzutowym”

• Nauczyciel prezentuje uczniom film instruktażowy i prosi, aby wynotowali ważne według nich informacje dotyczące pomiarów inklinometrem.

• Klasa zostaje podzielona na cztery grupy.

• Każda z grup otrzymuje po kilka zagadnień dotyczących wykonywania pomiarów inklinometrem (np. opis inklinometru, obsługa inklinometru, obliczanie przewidywanego czasu zapuszczenia inklinometru do dna otworu wiertniczego, zasada działania inklinometru  typu single shoot, zasada działania inklinometru typu double shoot, zasada działania  inklinometru magnetycznego).

• Grupy otrzymują duże arkusze papieru i wypisują po kilka pytań dotyczących pomiarów inklinometrem. Następnie każda grupa przekazuje arkusz kolejnej grupie, która stara się na te pytania odpowiedzieć.

• Jeśli jakieś pytanie sprawia uczniom szczególne trudności, pomaga im nauczyciel.

• Prowadzący pozwala grupom zastanowić się nad zapisywanymi pytaniami i odpowiedziami, ale kontroluje również czas pracy grup w taki sposób, aby praca nad zdaniem miała dynamiczny charakter.

• Kiedy zadanie jest wykonane, nauczyciel odczytuje efekty pracy uczniów. Na tym etapie grupy i nauczyciel mogą komentować zapisane informacje.

• Po omówieniu pytań i odpowiedzi nauczyciel prosi uczniów o wskazanie pytań, z którymi mieli największe trudności.

• Grupy przedstawiają swoje opinie.

Sekwencje filmowe „Praca serwisów dla sektora poszukiwawczego”

• Nauczyciel prezentuje uczniom sekwencje filmowe przedstawiające pracę serwisów dla sektora poszukiwawczego.

• Zadaniem uczniów podczas oglądania sekwencji jest sporządzanie notatek i zapamiętywanie jak największej liczby informacji.

• Po obejrzeniu e‑materiału prowadzący dzieli klasę na trzy grupy, którym przydziela do omówienia pracę serwisu płuczkowego, kierunkowego i kontrolno‑pomiarowego.

• Grupy otrzymują kartki papieru formatu A4 oraz flamastry i na tych kartkach zapisują szczegółowe dane dotyczące pracy przydzielonego serwisu sektora poszukiwawczego. Na tym etapie nauczyciel monitoruje pracę grup i służy im pomocą w razie problemów z wykonaniem zadania.

• Po zapisaniu wszystkich danych grupy wymieniają się kartkami z innymi grupami, a te mają za zadanie dopisać brakujące informacje.

• Grupy przestawiają na forum klasy wyniki swojej pracy.

• Nauczyciel komentuje kompletność przedstawionych informacji dotyczących serwisu płuczkowego, kierunkowego i kontrolno‑pomiarowego.

• Uczniowie mogą zrobić zdjęcia poszczególnych arkuszy, aby wykorzystać je podczas przygotowywania się do sprawdzianu lub egzaminu.

Galeria zdjęć „Wyniki wskazań przyrządów kontrolno‑pomiarowych rejestrujących parametry i wskaźniki wiercenia”

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje pulę zdjęć przyrządów kontrolno‑pomiarowych rejestrujących parametry i wskaźniki wiercenia.

• Zadaniem uczniów jest przyporządkowanie podpisów do odpowiednich zdjęć.

• Nauczyciel, używając galerii zdjęć, sprawdza, czy uczniowie prawidłowo rozpoznali poszczególne przyrządy kontrolno‑pomiarowe.

• W razie konieczności nauczyciel komentuje i poprawia prace uczniów.

• Uczniowie tworzą notatki z zajęć.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Aby zmotywować uczniów do udziału we wspólnym rozwiązywaniu zadań, nauczyciel może zaproponować ocenianie poprawnych odpowiedzi.

• Nauczyciel daje szansę na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• Uczniowie mogą korzystać z pomocy dydaktycznych.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy mieli z tym problem.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Film edukacyjny „Urządzenia kontrolno‑pomiarowe stosowane w procesie wiercenia”

• Nauczyciel korzysta z filmu edukacyjnego jako pomocy naukowej podczas prowadzenia lekcji.

• Każdy z uczniów otrzymuje hasło związane z urządzeniami kontrolno‑pomiarowymi stosowanymi w procesie wiercenia (hasła mogą się powtarzać, ale każdy uczeń opracowuje je sam) i podczas projekcji filmu przez nauczyciela skupia się na wynotowaniu informacji związanych z tym hasłem. Przykładowe hasła: ciężarowskaz, manometr, momentomierz, wiertacz, rurka Bourdona.

• Każdy uczeń w dowolny sposób notuje zdobyte informacje.

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie swoich notatek.

• Nauczyciel odpowiada na ewentualne pytania uczniów i pomaga im bardziej zrozumieć dany temat.

• Uczniowie uzupełniają własne notatki i notują informacje przekazywane przez kolegów prezentujących inne hasła.

Film instruktażowy (tutorial) „Wykonywanie bilansu płuczki wiertniczej”

• Nauczyciel pokazuje uczniom film instruktażowy, który przedstawia proces dokonywania bilansu płuczki wiertniczej.

• Uczniowie podczas oglądania filmu sporządzają własne notatki.

• Po zakończeniu filmu nauczyciel rozmawia z uczniami na temat bilansu płuczki wiertniczej.

• Uczniowie otrzymują też na kartkach pytania na spostrzegawczość związane z obejrzanym filmem, np. „Co to jest marszowanie?”; „Jaki przebieg ma jeden marsz przewodem wiertniczym?”; „Z czego korzysta się w celu kontroli równowagi ciśnień płynów w otworze podczas wyciągania i zapuszczania przewodu wiertniczego?”; „Jak zachowuje sie płuczka podczas zapuszczania, a jak podczas wyciągania przewodu wiertniczego?”; „Co wpisuje sie w Karcie marszowania?”; „Jakie informacje odczytuje się ze specyfikacji dotyczącej charakterystyki elementów przewodu wiertniczego?”.

• Prowadzący prosi uczniów o udzielenie odpowiedzi na otrzymane pytania, a następnie przekazanie kolegom swoich kartek.

• Uczniowie dopisują brakujące informacje na otrzymanych kartkach, a następnie odczytują pytania wraz z odpowiedziami.

• Nauczyciel koryguje ewentualne błędy uczniów i dopowiada brakujace informacje.

• Po zakończonej prezentacji nauczyciel prowadzi z uczniami otwartą dyskusję poprzez zadawanie im pytań, co ma na celu uporządkowanie i utrwalenie wiedzy na temat wykonywania bilansu płuczki wiertniczej.

Film instruktażowy (tutorial) „Wykonywanie pomiarów inklinometrem wrzutowym”

• Nauczyciel pokazuje uczniom na lekcji film instruktażowy, który przedstawia wykonywanie pomiarów inklinometrem wrzutowym.

• Uczniowie podczas oglądania filmu sporządzają własne notatki.

• Po zakończeniu oglądania nauczyciel rozmawia z uczniami na temat informacji zawartych w filmie.

• Uczniowie otrzymują pytania na spostrzegawczość związane z obejrzanym filmem, np. „Jak dzielimy otwory wiertnicze ze względu na ich średnicę?”; „Jak dzielimy otwory wiertnicze ze względu na początkowy kąt rozpoczęcia wiercenia?”; „Co to jest trajektoria otworu wiertniczego?”; „Jakie wyróżniamy przebiegi osi głębokich otworów wiertniczych ze względu na ich trajektorię?”; „W jaki sposób dokonuje się kontroli przebiegu trajektorii podczas wiercenia otworów pionowych niesterowanych?”.

• Uczniowie pracują samodzielnie i bez pomocy nauczyciela.

• Gdy kończą zadanie, ochotnicy odczytują odpowiedzi, które zapisali na kartkach.

• Kiedy wszyscy chętni przedstawią swoje propozycje, nauczyciel koryguje ewentualne błędy uczniów.

• Pod koniec zajęć prowadzący odpowiada na ewentualne pytania uczniów.

Sekwencje filmowe „Praca serwisów dla sektora poszukiwawczego”

• Nauczyciel prezentuje uczniom sekwencje filmowe na temat pracy serwisów dla sektora poszukiwawczego.

• Uczniowie mają za zadanie sporządzić notatki na temat każdego z trzech serwisów  (płuczkowego, kierunkowego i kontrolno‑pomiarowego).

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o zaprezentowanie swoich notatek.

• Inni uczniowie w klasie uzupełniają zapisane przez siebie informacje o pracy serwisów dla sektora poszukiwawczego.

Galeria zdjęć „Wyniki wskazań przyrządów kontrolno‑pomiarowych rejestrujących parametry i wskaźniki wiercenia”

• Uczniowie otrzymują pulę zdjęć przedstawiających przyrządy kontrolno‑pomiarowe rejestrujące parametry i wskaźniki wiercenia oraz na oddzielnych karteczkach ich nazwy wraz z opisami.

• Zadaniem uczniów jest przyporządkowanie poprawnych nazw do zdjęć.

• Kolejny krok to sprawdzenie poprawnie przyporządkowanych nazw.

• Jeśli nazwa została przyporządkowana niepoprawnie, uczeń ma za zadanie ułożyć na oddzielnej kartce 3 pytania testowe (do każdego pytania musi podać 4 odpowiedzi, z czego tylko 1 jest poprawna) dotyczące danego przyrządu kontrolno‑pomiarowego. Uczeń zna poprawną odpowiedź, ale nie zaznacza jej na kartce z pytaniami.

• Uczniowie wymieniają się kartką z pytaniami. Teraz mają odpowiedzieć na otrzymane od kolegi pytania i oddać do sprawdzenia autorowi pytań.

• Autor pytań sprawdza odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.

• Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza w sytuacjach nierozstrzygniętych, kiedy istnieje różnica zdań pomiędzy autorem pytania a uczniem na nie odpowiadającym co do poprawności odpowiedzi. Sytuację omawia na forum klasy.

• Nauczyciel prosi o przeczytanie wszystkich pytań i poprawnych odpowiedzi dotyczących galerii zdjęć.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć.

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania.

• Nauczyciel dając szansę na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawne odpowiedzi.

• Po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań nauczyciel wyjaśnia każde zagadnienie, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy mieli z tym trudności.

• Prawidłowo rozwiązane zadania mogą być wyświetlane przez nauczyciela, na przykład na tablicy interaktywnej.

Wykorzystanie e‑materiału poza zajęciami

Praca poza zajęciami ma charakter zarówno grupowy, jak i indywidualny. Uczniowie mają za zadanie ponowną analizę e‑materiałów oraz stworzenie materiałów i notatek przy użyciu zaproponowanych poniżej form pracy.

Nowe technologie pozwalają na wykorzystanie różnych źródeł informacji, możliwość pracy w grupach i praktykę dzielenia się wiedzą – konsultacje między uczniami oraz tutoring rówieśniczy, kształtowanie kompetencji interpersonalnych i społecznych. Zapewniają dostępność repozytorium interaktywnych testów dających uczniowi lub słuchaczowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy, uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej, co stanowi doskonałą formę nauki. Umożliwiają także ćwiczenie umiejętności niezbędnych do rozwiązywania zadań testowych i praktycznych na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie.

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałami: filmem edukacyjnym „Urządzenia kontrolno‑pomiarowe stosowane w procesie wiercenia, film instruktażowym – tutorialem „Wykonywanie bilansu płuczki wiertniczej”, filmem instruktażowym – tutorialem „Wykonywanie pomiarów inklinometrem wrzutowym”, sekwencjami filmowymi „Praca serwisów dla sektora poszukiwawczego”, galerią zdjęć „Wyniki wskazań przyrządów kontrolno‑pomiarowych rejestrujących parametry i wskaźniki wiercenia”. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej będzie im posługiwać się słownictwem specjalistycznym.

• Nauczyciel przekazuje uczniom zestaw pytań. Odpowiedzi na te pytania uczniowie znajdą w udostępnionych materiałach. Pytania obejmują kwestie poruszane w zadaniach zawartych w interaktywnych materiałach sprawdzających. Nauczyciel musi tylko przeformułować te zadania na pytania dla uczniów.

• Uczeń przesyła nauczycielowi (np. e‑mailem) odpowiedzi na pytania i przychodzi na lekcję przygotowany do dalszych działań (zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce).

Podczas lekcji

• Nauczyciel zatwierdza materiały (odpowiedzi na pytania) przesłane przez ucznia.

• Teraz uczeń zabiera się za realizację zadania praktycznego.

• Nauczyciel daje mu zadanie: Opisz dokładnie, jak wykonasz proces marszowania.

• Uczeń przedstawia czynności, które wykona podczas jednego marszu.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np. Co sprawiło Ci trudności? Co wykonałeś bez problemu? Na co zwróciłbyś uwagę, przygotowując się następnym razem do procesu marszowania? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Praca w grupach

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na kilka grup i każdej z nich przydziela określony temat:  urządzenia kontrolno‑pomiarowe stosowane w procesie wiercenia, wykonanie bilansu płuczki wiertniczej, pomiar inklinometrem wrzutowym, praca serwisów dla sektora poszukiwawczego, przyrządy kontrolno‑pomiarowe rejestrujące parametry i wskaźniki wiercenia..

• Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie prezentacji multimedialnych z wykorzystaniem informacji zawartych w e‑materiałach oraz w innych źródłach informacji, a także przesłanie ich nauczycielowi.

• Nauczyciel przed lekcją sprawdza przesłane materiały i zwraca je z komentarzami lub zezwala na wykonanie dalszych działań na lekcji.

Podczas lekcji

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach i omawiane przez grupy uczniów.

• Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczących się.

• W przypadku pytań nauczyciel udziela odpowiedzi i pomaga lepiej zrozumieć dane zagadnienie.

• Na podstawie wykonanych prac grupy są odpowiednio oceniane.

• Uczniowie notują pozyskane informacje.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np. „Co sprawiło Ci trudność?”; „Co nie sprawiło Ci żadnego problemu?”; „Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?”.

Wykorzystanie e‑materiału do indywidualizacji pracy z uczącymi się

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielnie dokonany przez ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia.

Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał w dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Dodatkowo oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu tematu daje nauczycielowi wiele możliwości, ponieważ ten sam zakres materiału można ująć na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Realizując pracę w grupach, nauczyciel prowadzi proces grupowy, który pozwala nie tylko na pogłębianie wiedzy uczniów, ale też sprzyja temu, aby uczniowie uczyli się od siebie nawzajem (w grupie i samodzielnie) oraz odgrywali różne role grupowe (czasem nawet takie, w których czują lekki dyskomfort). Wszystko to sprzyja budowaniu umiejętności społecznych. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uczniowie nawzajem sobie pomagają i się od siebie uczą, co wspiera naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej dotyczącej materiału koniecznego do powtórzenia, a jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Wszystkie multimedia przedstawiają informacje na temat pomiarów ropy naftowej w zbiornikach magazynowych. Różne formy multimedialne pozwalają na to, aby uczniowie pozyskiwali informacje w urozmaicony sposób i za pomocą odmiennych kanałów percepcji. Dzięki temu jest szansa na dopasowanie multimediów do potrzeb i możliwości poszczególnych uczniów, co w dużej mierze znosi bariery społeczne i komunikacyjne oraz sprzyja wyrównywaniu szans uczniów.

Dodatkowo odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym), np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści