Słownik pojęć dla e‑materiału
drewno miękkie, najczęściej zewnętrzna, jaśniejsza od wewnętrznej twardzieli, strefa drewna, złożona z ostatnich pierścieni przyrostowych, w skład których wchodzą jeszcze żywe komórki przewodzące wodę i gromadzące substancje odżywcze
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
uiglone, żywe, rzadziej martwe gałązki odcięte lub odłamane z koron ściętych drzew iglastych. Cetynę dzieli się na dwie klasy jakości. Wykorzystuje się ją przy robieniu dekoracji lub do przerobu przemysłowego, np. do wytwarzania olejków eterycznych, mąki paszowo‑witaminowej lub pasty chlorofilowo‑karotenowej. Cetyna użytkowa powinna być świeża, o niezmienionej barwie igliwia, bez zanieczyszczeń i nadmiernego zawilgocenia. Także – pędy sosnowe wydrążone przez korniki cetyńce mniejsze i obłamane przez wiatr, wchodzące w skład ściółki leśnej.
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
zewnętrzna powłoka jaja owada
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
okresowe zahamowanie czynności życiowych organizmu związane z niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi (susza, obniżenie temperatury) lub z przeobrażeniem (poczwarka). Jedną z form diapauzy jest hibernacja w celu przeczekania trudnych warunków.
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
całkowite ogołocenie rośliny z liści lub igieł, np. wskutek żerowania owadów foliofagicznych (wyspecjalizowanych w zjadaniu liści i igieł)
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
drzewo, na które zostały nałożone opaski lepowe lub pierścienie z lepu w celu uniemożliwienia gąsienicom przedostania się do korony
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
drzewo stojące lub leżące, z którego wysypują się trocinki z chodników macierzystych lub larwalnych wygryzanych przez niektóre szkodniki wtórne, zwłaszcza kornika drukarza
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
drzewostan w wieku do 20 lat
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
drzewostan w wieku od 21 do 40 lat
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
larwa motyli i błonkówek z podrzędu rośliniarek
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
pokolenie owadów pochodzące z drugiego składania jaj przez tę samą samicę, po odbyciu przez nią żeru regeneracyjnego
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
masowe, przybierające rozmiar klęski występowanie szkodliwych owadów w wyniku korzystnego dla danego gatunku układu czynników ekologicznych
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
spoczynek, zawieszenia aktywności życiowej
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
końcowe stadium w rozwoju osobniczym; ostatecznie ukształtowana, z reguły zdolna do rozrodu, dorosła postać owada nieprzechodząca już linień
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
zakończenie, np. w postaci kolców lub haczyków na końcu ostatniego segmentu odwłokowego poczwarki motyla; przyczepia owada do podłoża
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
postać i stadium rozwoju młodocianego zwierzęcia, charakteryzujące się możliwością wzrostu, często różniące się anatomicznie, fizjologicznie i ekologicznie od postaci dojrzałej osobników tego samego gatunku
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
drewno, które wskutek długiego przelegiwania w lesie nie ma poważniejszych zastosowań gospodarczych w następstwie rozkładu i utraty właściwości mechanicznych
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
proces okresowego zrzucania zewnętrznej, twardej powłoki ciała u stawonogów. Zrzucenie zewnętrznego szkieletu i stwardnienie nowego jest wywołane bardzo wydatnym powiększeniem rozmiarów ciała owada. W wyniku powiększenia rozmiarów organizm nie mieści się już w starym szkielecie zewnętrznym, a jego dalszy rozwój jest niemożliwy.
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
owad pobierający tylko jeden rodzaj pokarmu w jednym lub we wszystkich stadiach rozwojowych
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
jamka wygryzana przez samice różnych korników z boku chodnika macierzystego w celu złożenia tam jaja; po złożeniu jaja samica przykrywa je trocinkami
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
grzybowa choroba roślin z grupy rdzy wywołana przez Cronartium pini; występuje głównie na sośnie zwyczajnej
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
części drewna powstające w lesie podczas ścinki, okrzesywania drzew i wyróbki sortymentów
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
dolna część strzały, zaczynająca się nad szyją korzeniową, pozbawiona gałęzi. Charakteryzuje się zwykle najlepszej jakości drewnem. Pnie w formie strzały wykształcają głównie gatunki iglaste, zwłaszcza świerk, sosna i daglezja, spośród liściastych – olcha.
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
dolna, bezgałęzista część pnia od szyi korzeniowej, mająca najlepiej ukształtowane drewno i odznaczająca się zwykle lepszą jakością techniczną
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
owad pobierający kilka rodzajów pokarmu, np. żerujący na roślinach należących do jednej rodziny
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
gromada stawonogów z podtypu sześcionogich, dotychczas opisano ponad milion gatunków współczesnych owadów, ich rzeczywista liczba jest prawdopodobnie kilku- a nawet kilkunastokrotnie większa (owady są najliczniejszą grupą zwierząt)
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
powodują straty gospodarcze w wyniku uszkadzania roślin leśnych. Drzewa zaatakowane przez te owady są osłabione, podatne na choroby grzybowe albo wręcz zamierają. Owady te dzielimy na szkodniki pierwotne (liściożerne) i wtórne (uszkadzają łyko i drewno).
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
larwy chrząszczy, głównie z rodziny żukowatych i jelonkowatych. Ciało miękkie, białawe, łukowato wygięte, o dobrze rozwiniętych odnóżach tułowiowych, głowa duża, ciemna, o grubym pancerzu i masywnym aparacie gębowym typu gryzącego. Żywią się podziemnymi częściami roślin, próchnem, martwą substancją roślinną i zwierzęcą.
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
stadium rozwojowe owadów o przeobrażeniu zupełnym, poprzedzające postać dorosłą – imago; poczwarka jest zwykle nieruchoma i nie pobiera pokarmu
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
owad pobierający bardzo różnorodny pokarm, np. żerujący na roślinach należących do różnych rodzin
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
drzewa zamierające i wypadające z drzewostanu na skutek naturalnej śmierci, zbytniego zagęszczenia bądź osłabienia przez różne czynniki szkodotwórcze
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy
roślina we wczesnym (wegetatywnym) stadium rozwoju, wyrosła z nasiona. Może wyrosnąć samorzutnie w stanie naturalnym (rośliny dziko rosnące) lub na polu uprawnym jako chwast albo z nasion celowo wysianych przez człowieka. Siewki rosną dzięki substancjom pokarmowym zgromadzonym w nasionie. W fazie siewki z korzenia zarodkowego wyrastają korzenie boczne kotwiczące roślinę w glebie, natomiast z pączka wyrasta młody pęd, który uwidacznia się ponad warstwą gleby. Po wykształceniu liści asymilacyjnych i umocowaniu się korzenia w glebie siewka staje się samożywna.
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
płytka brzuszna jednego z segmentów tułowiowych lub odwłokowych owadów
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
pień drzewa leśnego, głównie iglastego, o dość regularnym kształcie od podstawy do wierzchołka; oś morfologiczna strzały to umowna linia łącząca środek podstawy pnia z wierzchołkiem
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
wierzchołek drzewa uschnięty z powodu czynników biotycznych: ataku grzybów, owadów patogenicznych lub abiotycznych – w wyniku suszy
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
owad odżywiający się tkankami lub sokami roślin i powodujący zakłócenia w ich procesach życiowych, osłabienie, a nawet zamieranie drzewa. Są to szkodniki pierwotne żerujące na korzeniach, na igłach i liściach, wysysające soki oraz niektóre szkodniki wtórne.
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
gatunki owadów, które w pierwszej fazie rozwoju uszkadzają żywe tkanki (łyko, miazgę), a w drugiej drewno. Należą do nich np. borówki (Tetropium), paśniki (Plagionotus) i żerdzianki (Monochamus).
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
gatunki owadów, które wskutek długotrwałego lub powtarzającego się żeru doprowadzają rośliny do osłabienia lub zniekształcenia
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
szkodniki atakujące żywe i zdrowe rośliny
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
szkodniki, których chodniki drążone w drewnie drzew obumierających w mniejszym lub większym stopniu obniżają jakość surowca, ograniczają możliwość jego wykorzystania w konstrukcjach drewnianych i innych wyrobach z drewna
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
szkodniki atakujące żywe, ale osłabione przez szkodniki pierwotne, grzyby, suszę fizjologiczną lub chore rośliny
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
cięcia pielęgnacyjne wykonywane w drzewostanach, które przeszły już okres uprawy; polegają na usuwaniu drzew gospodarczo niepożądanych
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
potocznie – wykrot, drzewo z naderwanym korzeniem lub całkowicie wywrócone w wyniku działania wiatru, rzadziej w wyniku okiści śniegu i deszczu
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
drzewo złamane przez wiatr lub śnieg; złamania często występują pod koroną drzewa oraz w miejscach uszkodzonych wcześniej przez zwierzynę lub zainfekowanych przez grzyby patogeniczne. Jednak złamaniom pod wpływem wiatru lub ciężaru mokrego śniegu ulegają także drzewa zdrowe.
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
bardzo duża powierzchnia leśna, z której jednorazowo i całkowicie usuwa się drzewostan podczas cięć związanych z pozyskiwaniem drewna. Ewentualnie pozostawia się nasienniki (dorodne pojedyncze drzewa o wartościowej puli genetycznej) lub cenne biogrupy drzewostanu.
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
wada drewna z grupy uszkodzeń mechanicznych polegająca na naruszeniu przez owady patogeniczne tkanek drzew rosnących oraz drzew składowanych w postaci drewna okrągłego lub tarcicy
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
żer świeżo wylęgłych owadów, np. korników, trwający aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
żer owadów, który ma na celu podtrzymanie ich życia
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
żer niektórych owadów, np. korników, następujący po złożeniu jaj przez samicę w celu wzmocnienia organizmu i powtórnego przystąpienia do rozrodu
Gatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowaniaGatunki szkodliwych owadów leśnych w różnych stadiach rozwojowych, sposób żerowania
żółtawa, lepka ciecz o balsamicznym zapachu; w jej skład wchodzą głównie węglowodory terpenowe i kwasy żywiczne. Stanowi surowiec do otrzymywania (w wyniku destylacji) terpentyny i kalafonii.
Rodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwyRodzaje szkodliwych owadów leśnych i ich larwy