Temat: Afryka – strefowość klimatyczna

Autor: Magdalena Jankun

Adresat

Uczeń klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XV. Wybrane problemy i regiony geograficzne Afryki: położenie Afryki i jego wpływ na cyrkulację powietrza i rozmieszczenie opadów atmosferycznych; strefowość klimatyczno‑roślinno‑glebowa;

Uczeń:

1) opisuje i wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej, wykazując jej związek z rozmieszczeniem opadów;

2) wyjaśnia na podstawie map tematycznych istnienie strefowości klimatyczno‑roślinno‑glebowej w Afryce;

Cel lekcji: Uczeń scharakteryzuje strefy klimatyczno‑roślinno‑glebowe oraz opisze cyrkulację powietrza w Afryce.

Kryteria sukcesu

• określisz położenie geograficzne Afryki;

• podasz cechy charakterystyczne stref klimatycznych;

• podasz przyczyny symetrycznego ułożenia stref klimatycznych;

• wyjaśnisz różnice między pasatami i antypasatami;

• scharakteryzujesz opady w strefie międzyzwrotnikowej,

• skorelujesz strefy klimatyczne, roślinne i glebowe.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Metody/formy pracy

• z wykorzystaniem narzędzi ICT;

• praca z materiałem edukacyjnym oraz multimedialnymi na platformie e‑podręczniki.pl;

• dyskusja;

• burza mózgów;

• praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach oraz całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik do nauczania geografii;

• tablica interaktywna;

• Google Maps,

• mapa fizyczna Afryki,

• atlasy geograficzne;

• rzutnik multimedialny;

• tablety/komputery.

Fazy lekcji

Wstępna

1. Nauczyciel podaje temat zajęć oraz informuje uczniów o celach lekcji.

2. Nauczyciel prosi ucznia o uruchomienie na tablicy interaktywnej Google Maps i wyświetlenie Afryki w widoku satelitarnym. Uczniowie wspólnie analizują zdjęcie.

3. Uczniowie pracują w parach. Wyszukują w atlasie geograficznym Afrykę. Określają jej położenie geograficzne oraz linię brzegową. Następnie omawiają na forum klasy swoje spostrzeżenia.

Realizacyjna

1. Wspólna analiza map z e‑podręcznika wyświetlonych na tablicy interaktywnej: Typy klimatu Afryki oraz Średnie roczne sumy opadów atmosferycznych. Uczniowie podają czynniki decydujące o typach klimatu. Posiłkują się materiałami źródłowymi takimi jak: zasoby internetu, podręcznik. Nauczyciel inicjuje dyskusję na ten temat.

2. Uczniowie wyszukują ciepłe i zimne prądy morskie opływające Afrykę. Wskazują je na mapie ściennej Afryki i określają ich kierunek płynięcia.

3. Uczniowie przedstawiają zależności między prądami morskimi a klimatem – burza mózgów.

4. Uczniowie, korzystając z różnych materiałów źródłowych, takich jak podręcznik do nauczania geografii, zasoby internetu, zapoznają się z zagadnieniem cyrkulacji powietrza w strefie międzyzwrotnikowej oraz opadów w strefie międzyzwrotnikowej. Następnie uczniowie wspólnie analizują schemat cyrkulacji powietrza w strefie międzyzwrotnikowej. Nauczyciel naprowadza uczniów na właściwy tor rozumowania, wyjaśnia, dopowiada.

5. Praca w 4 grupach. Każda grupa przygotowuje dane dotyczące wybranej strefy klimatycznej Afryki: występowanie, cechy charakterystyczne dotyczące klimatu, analiza klimatogramów poszczególnych stref klimatycznych.

• Grupa I – strefa klimatów równikowych – klimat równikowy,

• Grupa II – strefa klimatów równikowych – klimat podrównikowy,

• Grupa III – strefa klimatów zwrotnikowych,

• Grupa IV – strefa klimatów podzwrotnikowych.

6. Grupy przedstawiają na forum klasy opracowane zagadnienia, wykorzystując mapę ścienną Afryki.

Podsumowująca

1. Na podsumowanie lekcji uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne na tablicy interaktywnej.

2. Nauczyciel dokonuje oceny uczniów w obrębie jednej wylosowanej grupy. Bierze pod uwagę wkład i ich możliwości. Dokonuje również oceny pracy innych uczniów.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Africa – climatic zonation

On the surface of Earth there is a spatial order of elements of natural environment, which changes along with the latitude. This phenomenon is known as the geographical zonation. The reason for zonation is the shape of Earth and its location relative to the Sun, which involves the angle of the sun rays, which in return affects changes of the sun energy reaching parallels. Looking at Africa – located symmetrically to the Equator – we can prove the climatic, vegetation and soil zonation, and present interaction between elements of the environment.
Due to the symmetrical location of Africa in relation to the Equator approx. 4/5 of the land is located between the Tropic of Cancer and the Tropic of Capricorn. Flatted surface of the continent and lack of huge mountain ranges allows free atmospheric circulation, typical for the hot zone.

Other important geographical factors influencing climate types in Africa are the highland character of the continent with high edges on the coasts and the system of ocean currents. Two climate elements – air temperature and precipitation volume, and its annual course – are the basis for the distinction of climate types in Africa. In the tropics, the average annual air temperatures fall between 20°C and 30°C. Slightly lower average annual temperatures, from 10°C to 20°C, are recorded only on the northern and southern ends of the continent and in high altitude areas. The sums of annual precipitation also demonstrate a visible zonation. Details were presented on the map below.

In the equatorial zone, precipitation is high – exceeding 2 thousand mm. The farther north and south, the less rainfall. In Sahara, cut by the Tropic of Cancer, the annual amount of precipitation does not exceed 250 mm. On the contrary, on the Kalahari semi‑desert, which lies on the Tropic of Capricorn, the precipitation is slightly higher and ranges from 250 mm to 500 mm. In the coastal zone aocean currents impact the amount of rainfall. The cold Benguela Current contributed to the creation of the Namib Desert located on the southwest coast. The map of types of climate in Africa and climatic diagrams show their arrangement in zones.

The geographical location of Africa and the impact of geographical factors mean that:

• climate types are arranged symmetrically with the Equator;

• hot and warm climate types prevail throughout the entire continent;

• distribution of precipitation is conditioned by the atmospheric circulation in the tropic zone and it also has a symmetrical orientation with respect to the Equator;

• the course of precipitation in particular months determines the African seasons – rainy and dry.