E-materiały do kształcenia zawodowego

Podstawy elektrotechniki i elektroniki w medycynie

MED.07. Montaż i eksploatacja urządzeń elektronicznych i systemów informatyki medycznej - Technik elektroniki i informatyki medycznej 311411

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
amperomierz
amperomierz

przyrząd pomiarowy służący do pomiaru natężenia prądu elektrycznego

bramki logiczne
bramki logiczne

cyfrowe układy kombinacyjne w postaci układu scalonego opisywane za pomocą tablic prawdy i realizujące pewne funkcje logiczne

cewka
cewka

element bierny zdolny do gromadzenia energii elektrycznej w polu magnetycznym

dekodery
dekodery

układy cyfrowe kombinacyjne przekształcające określony kod wejściowy na kod wyjściowy 1 z n; w dekoderze liczbie wejść n odpowiada 2n wyjść; każdemu słowu wejściowemu zawsze przyporządkowany jest jeden bit wyjściowy ze stanem wysokim, pozostałe bity wyjściowe przyjmują stan niski

diak (ang. diode for alternating current, DIAC)
diak (ang. diode for alternating current, DIAC)

odmiana tyrystoratranzystortyrystora, dwukierunkowy półprzewodnikowy element wyzwalający, składający się z dwóch połączonych antyrównolegle (równoleglepołączenie równoległerównolegle i przeciwsobnie) dynistorówdynistordynistorów; diak przełącza się ze stanu blokowania do stanu przewodzenia na ogół przy napięciu około 30 V (w zależności od modelu – napięcie to nie przekracza kilkuset woltów), a typowa wartość prądu przewodzenia nie przekracza kilkudziesięciu amperów; używane są zazwyczaj w układach wyzwalających triakitriak (symistor)triaki

dioda pojemnościowa
dioda pojemnościowa

element półprzewodnikowy, który zmienia swoją pojemność złącza pn w zależności od doprowadzonego wstecznie napięcia

drabinka rezystorowa
drabinka rezystorowa

kilka oporników połączonych w określony sposób, zamkniętych w jednej obudowie

drugie prawo Kirchhoffa
drugie prawo Kirchhoffa

mówi, że w zamkniętym obwodzie suma algebraiczna spadków napięć równa jest sumie sił elektromotorycznych występujących w tym obwodzie

RiK54tAVMUpMV
dynistor
dynistor

element półprzewodnikowy składający się z czterech warstw NPNP o różnej szerokości i różnej wielkości koncentracji nośników; taką strukturę można traktować jako połączenie dwóch tranzystorów: typu PNP i NPN

dzielnik napięcia
dzielnik napięcia

czwórnik zapewniający uzyskanie określonego stosunku pomiędzy napięciem wejściowym a wyjściowym, dzielniki napięć buduje się z elementów pasywnych (np. rezystorów, kondensatorów lub cewek)

filtr
filtr

służy do wydzielania pożądanego sygnału z widma częstotliwości podanego na jego wejście

filtry aktywne
filtry aktywne

podobnie jak pasywne, wykorzystują własności elementów RLC, lecz w tym przypadku współpracujących z wzmacniaczami operacyjnymiwzmacniacz operacyjnywzmacniaczami operacyjnymi i konwerterami impedancji przy wspomaganiu specjalnymi elementami sterującymi oraz dostarczającymi energię do filtrowanego układu; filtry pasywne to filtry wykonane tylko z pasywnych elementów RLC; przy odpowiednim połączeniu tych elementów można uzyskać wszystkie typy filtrów

impedancja wejściowa
impedancja wejściowa

oznaczana Zwe Ω, w modelu układu elektronicznego jako czwórnika, jest to stosunek napięcia wejściowego do prądu wejściowego układu Zwe=UweIwe, liczony przy wyłączonych autonomicznych źródłach napięcia i natężenia

impedancja wyściowa
impedancja wyściowa

oznaczana Zwy Ω, w modelu układu elektronicznego jako czwórnika, jest to stosunek napięcia wyjściowego do prądu wyjściowego układu Zwy=UwyIwy, liczony przy wyłączonych autonomicznych źródłach napięcia i natężenia

komparator
komparator

układ kombinacyjny służący do porównywania dwóch liczb binarnych (komparator cyfrowy) albo dwóch poziomów napięć (komparator analogowy)

kondensator
kondensator

element bierny, który ma zdolność do gromadzenia ładunku elektrycznego pod wpływem przyłożonego napięcia

m.cz. (mała częstotliwość)
m.cz. (mała częstotliwość)

przyjmuje się, że mała częstotliwość jest do 1000 Hz

modulator
modulator

układ elektroniczny lub optoelektronicznyoptoelektronikaoptoelektroniczny, który realizuje proces modulacji

napięcie skuteczne
napięcie skuteczne

wartość skuteczna napięcia elektrycznego okresowego równa stałemu napięciu przyłożonemu do danego oporu, powodującemu wydzielanie się na tym oporze takiej samej energii, jak przy napięciu zmiennym, za jeden okres jego trwania

obwód szeregowy RLC
obwód szeregowy RLC

obwód, który składa się z elementów biernych: rezystorarezystorrezystora (R), cewkicewkacewki indukcyjnej (L), kondensatorakondensatorkondensatora (C) połączonych szeregowopołączenie szeregowepołączonych szeregowo i zasilanych napięciem sinusoidalnym

ogranicznik amplitudy
ogranicznik amplitudy

układ służący do przenoszenia amplitudy bez zniekształceń sygnału wejściowego w pewnym ustalonym przedziale i silnego stłumienia amplitudy części sygnału wykraczających poza ten przedział

optoelektronika
optoelektronika

dziedzina techniki, która wykorzystuje specyficzne właściwości światła w celu pozyskiwania, gromadzenia, przesyłania, przetwarzania i prezentacji informacji

pasmo 3‑decybelowe
pasmo 3‑decybelowe

zakres częstotliwości, w którym tłumienie sygnału jest nie większe niż 3 dB (spadek amplitudy o 3 dB w stosunku do amplitudy początkowej); w paśmie przenoszenia amplituda osiąga wartość nie mniejszą niż 70,7 % swojej wartości maksymalnej; pasmo przenoszenia - inaczej przepustowość sieci, pasmo przepustowe (ang. bandwidth, passband)

połączenie równoległe
połączenie równoległe

połączenie, w którym elementy są podłączone między tę sama parę węzłów (rozgałęzień przewodów)

RrFemn5MGelw8
połączenie szeregowe
połączenie szeregowe

połączenie, w którym elementy są włączone do obwodu kolejno po sobie (nie ma między nimi rozgałęzień przewodów)

R1WXFCnHJQ1Xf
potencjometr
potencjometr

rezystorrezystorrezystor nastawny o zmiennej regulowanej rezystancji

pierwsze prawo Kirchhoffa
pierwsze prawo Kirchhoffa

dotyczy prądów w węźle obwodu elektrycznego; zgodnie z tym prawem suma natężeń prądów wpływających do węzła obwodu elektrycznego jest równa sumie natężeń obwodów z niego wypływających

RvGXRYH1E72iN
prawo Ohma
prawo Ohma

prawo fizyki mówiące, że natężenie prądu płynącego przez przewodnik jest proporcjonalne do napięcia panującego między końcami przewodnika,  wartość prądu zależy odwrotnie proporcjonalnie do rezystancji obwodu

przesunięcie fazowe ϕ
przesunięcie fazowe ϕ

różnica faz początkowych dwóch przebiegów sinusoidalnych o tej samej częstotliwości, pomiędzy wektorami napięcia zasilania i prądu wynosi 0; mówimy wtedy, że napięcie jest w fazie z prądem

punkt pracy tranzystora
punkt pracy tranzystora

wartości prądów i napięć, które występują na tranzystorze przy braku zewnętrznego sygnału sterującego, zewnętrzny sygnał moduluje prąd i napięcie kolektora wokół punktu pracy

rezonans napięć
rezonans napięć

stan obwodu szeregowego RLCobwód szeregowy RLCobwodu szeregowego RLC, w którym reaktancja indukcyjna XIndeks dolny L jest równa reaktancji pojemnościowej XIndeks dolny C

  • Reaktancja indukcyjna oznaczana jako XIndeks dolny L – opór bierny cewkicewkacewki, jednostką jest om

  • Reaktancja pojemnościowa oznaczana jako XIndeks dolny C – opór bierny kondensatorakondensatorkondensatora, jednostką jest om

rezonator kwarcowy
rezonator kwarcowy

element piezoelektryczny wykorzystujący właściwości kwarcu,  wykorzystywany w generatorach generujących napięcie o stabilnej częstotliwości

rezystor
rezystor

element bierny stosowany w celu ustalania wartości prądu płynącego w obwodzie elektrycznym, odpowiedniej wartości napięcia, właściwej polaryzacji elementów półprzewodnikowych oraz stabilizacji punktu pracy elementów półprzewodnikowych

rezystor SMD (ang. Surface Mounted Devices)
rezystor SMD (ang. Surface Mounted Devices)

jeden z rodzajów elementów elektronicznych, w których SMD oznacza  element do montażu powierzchniowego SMT (ang. surface‑mount technology)

składowa stała
składowa stała

prąd stały DC w sygnale zmiennym, jej wartość nie zmienia się w czasie i powoduje przesunięcie przebiegu zmiennego w osi Y o wartość składowej stałej

stabilizator napięcia
stabilizator napięcia

układ elektroniczny służący do utrzymywania stałej wartości napięcia na jego wyjściu, w zależności od zmian napięcia zasilającego oraz zmian obciążenia

termistor
termistor

rezystorrezystorrezystor półprzewodnikowy o rezystancji silnie zależnej od temperatury

transformator
transformator

to urządzenie przetwarzające energie elektryczną bez zmiany częstotliwości

tranzystor
tranzystor

bipolarny npn to element czynny posiadający właściwości wzmacniające

triak (symistor)
triak (symistor)

element półprzewodnikowy należący do rodziny tyrystorówtyrystortyrystorów, ma pięciowarstwową strukturę n‑p-n‑p-n, pod względem funkcjonalnym jest odpowiednikiem dwóch tyrystorów połączonych antyrównolegle (przeciwsobnie i równoleglepołączenie równoległerównolegle)

tyrystor
tyrystor

element półprzewodnikowy składający się z 4 warstw w układzie p‑n-p‑n, wyposażony w trzy elektrody, z których dwie są przyłączone do warstw skrajnych, a trzecia do jednej z warstw środkowych – warstwy typu p, elektrody przyłączone do warstw skrajnych nazywa się katodą (K) i anodą (A), a elektrodę przyłączoną do warstwy środkowej typu p – bramką (G, od ang. gate – ‘bramka’)

układ scalony (ang. integrated circuit)
układ scalony (ang. integrated circuit)

zminiaturyzowany układ elektroniczny wykonany najczęściej w technologii monolitycznej na bazie monokryształu półprzewodnikowego, zwykle krzemu

układ sumujący
układ sumujący

realizuje funkcję algebraicznego sumowania napięć wykonany najczęściej przy użyciu wzmacniacza operacyjnegowzmacniacz operacyjnywzmacniacza operacyjnego

warystor
warystor

półprzewodnikowy podzespół elektroniczny, czyli rezystorrezystorrezystor, o nieliniowej charakterystyce rezystancji, która zależy od napięcia elektrycznego

w.cz.(wielka częstotliwość)
w.cz.(wielka częstotliwość)

skrót często używany w technice nadawczej i odbiorczej do określenia sygnału nośnego (zmodulowanego) o częstotliwości znacznie wyższej od częstotliwości sygnału modulującego (użytecznego) małej częstotliwości m.cz.m.cz. (mała częstotliwość)m.cz.; przyjmuje się, że wielka częstotliwość dla fal akustycznych jest od 20 kHz

woltomierz
woltomierz

przyrząd pomiarowy służący do mierzenia napięcia elektrycznego

wzmacniacz
wzmacniacz

urządzenie, które zwiększa moc sygnału wejściowego kosztem energii pobieranej ze źródła zasilającego

wzmacniacz operacyjny
wzmacniacz operacyjny

tanalogowy układ elektroniczny posiadający duże wzmocnienie napięciowe, dużą impedancje wejściową i małą impedancję wyjściową

zasilacz
zasilacz

urządzenie służące do dopasowania dostępnego napięcia do wymagań zasilanego urządzenia