Temat: Jeziora. Wody podziemne

Autor: Magdalena Jankun

Adresat

Uczeń klasy I liceum ogólnokształcącego i technikum (zakres rozszerzony)

IV Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.

2) wyróżnia rodzaje wód podziemnych, w tym występujących w okolicy szkoły oraz wyjaśnia powstawanie źródeł;

5) wyjaśnia powstawanie różnych typów jezior na Ziemi.

Cel lekcji

Uczniowie scharakteryzują, w jaki sposób powstały największe jeziora świata i wskażesz miejsce ich występowania.

Kryteria sukcesu

• wskażesz miejsca występowania słonych jezior, wyjaśnisz przyczynę ich występowania;

• wskażesz na mapie wybrane jeziora świata oraz podasz ich genezę

• dokonasz podziału wód podziemnych.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w języku obcym;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje informatyczne.

Metody/formy pracy

• z wykorzystaniem narzędzi TIK;

• z wykorzystaniem programu Google Earth;

• praca z materiałem edukacyjnym oraz multimedialnymi na platformie epodreczniki.pl

• praca indywidualna, w parach, w grupach i całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik do nauczania geografii;

• tablica interaktywna;

• rzutnik multimedialny;

• tablety/komputery;

• mapa fizyczna świata;

• mapa fizyczna Europy;

• mapa fizyczna Polski.;

• atlasy geograficzne.

Przebieg lekcjii

Wstępna

1. Nauczyciel podaje cele lekcji.

2. Korzystając z programu Google Earth uczeń‑ochotnik wyszukuje jezior: Bajkał Tanganika. W tym samym czasie pozostali uczniowie lokalizują je na mapach. Nauczyciel wyjaśnia termin jezioro jednocześnie odwołując uczniów do tekstu w e‑podręczniku.

3. Nauczyciel zadaje pytania: na jakich kontynentach są położone jeziora Bajkał i Tanganika, na jakich płytach tektonicznych. Uczniowie analizują batymetrię jezior oraz próbują określić typ jezior na podstawie materiałów źródłowych w podręcznikach geograficznych lub, internecie.

Realizacyjna

1. Zapoznanie uczniów z materiałem zamieszczonym w abstrakcie: wstęp oraz harmonia infograficzna prezentująca typy jezior wraz z ilustracjami.

2. Praca w grupach: korzystając z atlasów geograficznych oraz źródeł takich jak: zasoby internetu, podręcznik geograficzny, e‑podręcznik, należy podać po 2‑3 przykłady jezior na świecie (innych niż podane do tej pory): tektonicznych, przybrzeżnych, polodowcowych, wulkanicznych, zakolowych, meteorytowych, reliktowych. Następnie wskazać ich miejsce występowania na mapie i wyjaśnić sposób powstawania.

3. Wskazanie na forum klasy przykładowych jezior. Każda grupa wskazuje również jedno przykładowe jezioro na mapach Google Earth.

4. Nauczyciel podaje przykłady jezior bezodpływowych, np. Jezioro Aralskie oraz przepływowych, które odprowadzają nadmiar wód drogą powierzchniową, np. Huron, Erie, oraz jezior słonych, które są typowe dla klimatów suchych. Dokonuje też podziału na jeziora stałe i okresowe, np. jezioro Czad położone w Afryce. Podawane przykłady są wskazywane na mapie świata przez uczniów.

5. Ćwiczenie interaktywne. Do podanych jezior przyporządkuj odpowiedni typ genetyczny. Uczniowie podchodzą w kolejności do tablicy interaktywnej i dopasowują po jednym przykładzie.

6. Ćwiczenie interaktywne: mapa interaktywna. Na mapie hydrologicznej Polski uczniowie dopasowują podane nazwy jezior do odpowiednich miejsc. Uczniowie mogą korzystać z atlasów geograficznych.

7. Nauczyciel prosi uczniów o dokonanie podziału wód podziemnych oraz interpretację ilustracji „Wody podziemne”.

8. Ćwiczenie interaktywne. Uzupełnij tekst z podanymi możliwościami: Do tablicy interaktywnej podchodzi wskazany przez nauczyciela uczeń.

Podsumowująca

1. Nauczyciel zadaje pracę domową (treść poniżej).

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, doceniając ich wkład i zaangażowanie.

Praca domowa

Korzystając z programu Kahoot, opracuj quiz z tematu „Jeziora i wody podziemne”.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Lakes. Groundwater

A lake is a natural, inland, water area with no direct contact with the sea. It is conventionally assumed that a lake has an area of at least 1 ha. Water reservoirs smaller than lakes are called ponds. A lake must have a constant or periodic inflow of water so that evaporation from the surface and outflow of water do not cause its complete and definitive dry out. Geographers use many divisions of lakes, taking into account, among others: their origin (the way the lake basin is formed), water supply method, mineral salt content, water temperature, biological processes, or lake development stage.

About 20 genetic types of lakes were distinguished. The most important of them are:

Some lakes are located in landlocked areas, which means that waters flowing therein stay there forever. However, they can evaporate or soak up.

Much more water than in lakes and rivers can be found in pores and crevices of rocks. These are the so‑called groundwaters. They are usually formed when rainwater penetrates into the soil, and then into ever deeper rock layers. Right beneath the surface of the Earth there are polluted subsurface waters (subsoil waters). Even deeper, there are groundwaters the temperature of which changes with seasonal fluctuations in a given area. They are usually suitable for drinking. Going even deeper, there are deep waters the temperature of which is constant and equals the long‑term average for a given area. Deep waters are often mineralized and sometimes heated by the Earth's heat.