Passato prossimo dei verbi che si coniugano con “essere”/ Czas passato prossimo czasowników odmieniających się z „essere”

W materiale Cosa hai fatto a scuola?DxDPEXvvKCosa hai fatto a scuola? była mowa o tworzeniu czasu passato prossimo. Wiesz już, że jest to czas przeszły złożony, gdyż jego formy zbudowane są z dwóch elementów: czasownika posiłkowego avere lub essere w czasie teraźniejszym oraz z imiesłowu czasu przeszłego, czyli participio passato. Ten materiał poświęcony jest czasownikom odmieniającym się z czasownikiem posiłkowym essere.

Przeanalizuj kilka przykładów z dialogu rozpoczynającego ten materiał:

1. Due volte siamo andati a visitare la città.

2. Un pomeriggio siamo saliti sulla metro e siamo andati a visitare le rovine di questa antica città portuale.

3. Dopo cena sono andata al cinema con Andreas.

Na pewno zwróciłeś/zwróciłaś uwagę na istotną różnicę pomiędzy formami czasu passato prossimo tworzonymi z czasownikiem essere, a tymi tworzonymi z avere. Otóż przy czasownikach odmieniających się z essere dostosowujemy formę participio passato do podmiotu (jego rodzaju i liczby).

W przykładach nr 1 i nr 2 formy participio passato andati i saliti są dostosowane do formy podmiotu domyślnego noi, a w przykładzie nr 3 sono andata wskazuje na podmiot rodzaju żeńskiego w pierwszej osobie liczby pojedynczej.

W poniższej tabeli zamieszczono odmianę czasownika andare w czasie passato prossimo.

RYuQfyRXszlLf

Ilustracja

andare al passato prossimo

singolare	plurale
io sono andato/andata	noi siamo andati/andate
tu sei andato/andata	voi siete andati/andate
lui è andato	loro sono andati/andate
lei è andata	loro sono andati/andate

Z czasownikiem posiłkowym essere odmieniają się czasowniki:

1. essere, stare;

2. oznaczające zmianę w teraźniejszości, np. uscire, entrare, arrivare, venire, andare, (ri)tornare, diventare, morire, nascere;

3. piacere, restare, rimanere.

Tworzenie participio passato

Tworzenie regularnych form participio passato przypominamy w umieszczonym poniżej zestawieniu.

R1XZg0HGEbj2f

Ilustracja

czasowniki zakończone na:	participio passato zakończone na:
-are – np. entrare, andare	-ato – np. entrato, andato
-ere – np. piacere	-uto – np. piaciuto
-ire – np. uscire	-ito – np. uscito

Nieregularne formy participio passato znajdziesz w poniższej tabeli.

RrEWczGOnQxGl

Ilustracja

Nieregularne formy participio passato	Nieregularne formy participio passato
correre	corso
essere	stato
scendere	sceso
venire	venuto
morire	morto
nascere	nato

Czasowniki odmieniające się z „essere” lub „avere”

Istnieje grupa czasowników, które mogą występować zarówno z czasownikiem posiłkowym essere, jak i avere. Przeanalizuj kilka przykładów:

passare

1. Ho passato le vacanze in campagna. – Spędziłem/spędziłam wakacje na wsi.

2. Sono passati 10 minuti. – Minęło 10 minut.

cominciare

1. L’insegnante ha cominciato la lezione con 5 minuti di ritardo. – Nauczyciel rozpoczął lekcję z 5‑minutowym opóźnieniem.

2. Lo spettacolo è cominciato alle 19.00. – Spektakl rozpoczął się o 19:00.

finire

1. La mamma ha finito di leggere il libro. – Mama skończyła czytać książkę.

2. Il film è finito dopo le 23.00. – Film skończył się po 23:00.

continuare

1. Il direttore ha continuato a lavorare fino a tardi. – Dyrektor kontynuował pracę do późna.

2. La pausa è continuata per due ore. – Przerwa trwała 2 godziny.

cambiare

1. Abbiamo cambiato casa. – Przeprowadziliśmy się.

2. Maria è cambiata. – Maria się zmieniła.

Jeśli czasowniki passare, cominciare, finire, continuare, cambiare, scendere, salire występują w zdaniu jako nieprzechodnie (czyli takie, od których nie da się utworzyć strony biernej) tworzą passato prossimo z essere, jeśli natomiast jako czasowniki przechodnie (czyli takie, od których możemy utworzyć stronę bierną) tworzą passato prossimo z avere.

Dizionario

f = femminile - rodzaj żeński, m = maschile - rodzaj męski, pl = plurale - liczba mnoga

Piazza Venezia

RoLeopAELibKf

Zdjęcie przedstawia na pierwszym planie Plac Wenecki w Rzymie. Na drugim planie widoczny jest budynek Kapitolu.

Piazza Navona

ROnINMJhR0sAQ

Zdjęcie przedstawia plac Navona. Na placu znajduje się fontanna z figurami. Wokół placu widoczne są włoskie kamienice.

Piazza di Spagna

R1TiA0U83plg1

Zdjęcie przedstawia Plac Hiszpański. W centrum placu widoczne są schody hiszpańskie. Po bokach schodów widoczne są włoskie kamienice. Na szczycie schodów znajduje się kościół z dwiema wieżami.