Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technika transportu kolejowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych w zawodzie technik transportu kolejowego $3 1 1 9 2 8$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji TKO.08. Planowanie i realizacja przewozów kolejowych:

• planowania i organizowania pasażerskich i towarowych przewozów kolejowych

• zarządzania taborem kolejowym

• przygotowania do odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie,

• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości,

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.08.2.}$ Podstawy transportu kolejowego

Uczeń:

7) rozróżnia części taboru kolejowego

$\textbf{TKO.08.3.}$ Planowanie i realizacja przewozów pasażerskich i towarowych

Uczeń:

1) kwalifikuje wagony pod względem przydatności do przewozów krajowych i międzynarodowych

$\textbf{TKO.08.5.}$ Przygotowanie do uzyskania licencji maszynisty

Uczeń:

3) określa zasady eksploatacji pojazdów szynowych

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDbDIRTqD2Wprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy jest to:

   Film edukacyjny Symbole i napisy służące do oznaczeń pojazdów kolejowychD10n44P5fFilm edukacyjny Symbole i napisy służące do oznaczeń pojazdów kolejowych Przedstawia zawód technika transportu kolejowego. To także dawka informacji o odczytywaniu symboli i napisów na wagonach oraz ich znaczeniu.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDAMu3bxobInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuD19Oe4LUYSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD1NJYCqQvPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDoHQByTvfPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDKy9OyiqoNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDDzq9NSX8Instrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z oznakowaniem pojazdów kolejowych znajdujących się na wagonach pasażerskich i towarowych. E‑materiał pomaga rozszyfrować symbole umieszczone na wagonach i pogłębić wiedzę specjalistyczna związaną z koleją.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film edukacyjny

• Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film edukacyjny prosi, aby notowali ważne według nich informacje oznaczeń pojazdów kolejowych. Film ten uczniowie będą mogli odtwarzać pracując w grupach, ale nie będą mogli podczas gry zaglądać do niego.

• Klasa zostaje podzielona na $4$ grupy.

• Prowadzący wprowadza uczniów w to, co będą musieli za chwilę (w pierwszym etapie) robić. Informuje ich, że będą tworzyli dla innych uczniów zagadki na podstawie oznaczeń i piktogramów. Zagadek ma być $10$ różnych dotyczących przydzielonych tematów. Uczniowie będą je zapisywali na arkuszach grupowych.

• Pierwsza grupa przygotowuje zagadki związane z oznaczeniami dotyczącymi pociągów pasażerskich (ich oznaczeń zewnętrznych).

• Druga grupa szykuje zgadywanki dotyczące oznaczeń wewnętrznych i piktogramów.

• Trzecia grupa oznaczenie wagonów towarowych, a czwarta oznaczenia europejskie (w tym nr EVN).

• W pracy z zagadkami mogą być pomocne linki do źródeł zewnętrznych: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190000918 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX%3A02006D0861-20090701 https://www.transportszynowy.pl/Kolej/oznaczeniapoc https://www.transportszynowy.pl/Kolej/oznaczeniawagt https://www.transportszynowy.pl/Kolej/oznaczeniawagp https://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Akty_prawne_i_przepisy/Instrukcje/Podglad/Itw-3.pdf https://www.pkpcargo.com/media/1002903/pkp-cargo_katalog-wagonow_3008_19.pdf

• Uczniowie na arkuszach zapisują tylko pytania, natomiast w swoich notatkach mają poprawne odpowiedzi.

• Następnie grupa pierwsza (i inne) przekazuje arkusz kolejnej grupie, która dopisuje na nim kolejne zagadki.

• Razem z arkuszem grupa pierwsza przekazuje do drugiej grupy temat zagadek (oznaczenia na wagonach towarowych).

• Pierwszym krokiem po przejęciu arkusza i tematu jest rozwiązanie zagadek grupy przekazującej arkusz. Dopiero potem grupa zabiera się za generowanie pomysłów na swoje zagadki.

• Po określonym przez nauczyciela czasie następują jeszcze dwie zmiany tematów i arkuszy.

• Finalnie na każdym arkuszu po trzeciej zmianie powinno znajdować się po $40$ zagadek.

• Nauczyciel prosi uczniów o oddanie arkuszy, a sam rozpoczyna grę, w której wybiera losowo zagadkę z arkusza i prosi grupy o poprawne odpowiedzi. Odpowiada grupa, która najszybciej się zgłosi, jednak z każdej grupy może odpowiadać tylko ta osoba która wcześniej jeszcze nie odpowiadała (chyba, że już nie ma takiej).

• Nauczyciel koryguje odpowiedzi wskazują prawidłowe rozwiązanie.

• Uczniowie korygują własną notatkę (w których odpowiadali na te pytania) lub dopisują pytanie i odpowiedź, której nie mieli.

• Rozgrywkę zadaniową wygrywa grupa, która pierwsza zdobędzie 20 punktów.

• Nauczyciel, po analizie merytorycznej, posiada gotowy zestaw pytań lub zagadek dotyczących oznaczeń pojazdów kolejowych.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić samodzielnie przez ucznia poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu omawianych zagadnień. Każdy materiał multimedialny ma dedykowane e‑materiały, po których można wykorzystać te ćwiczenia. Najszerszy zakres ma test w ćwiczeniu $1$ obejmujący $20$ pytań z przeznaczonym na nie czasem $30$ minut. Na podstawie interaktywnych materiałów sprawdzających można wytworzyć własny sprawdzian sprawdzający wiedzę.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel ogląda z młodzieżą film, przerywając go w odpowiednich momentach dyskutuje z młodzieżą o oznakowaniach pojazdów kolejowych.

• Prosi o przykłady różnych rodzajów oznaczeń.

• W odpowiednich momentach zatrzymuje film i prosi o wykonanie ćwiczenia.

• Odpowiednie do filmu może być ćwiczenie $1$. Zawarte w nim pytania proszą o wyjaśnianie oznaczeń i symboli na wagonach.

• Każdy fragment omawiany w filmie może kończyć się rozwiązaniem krótkiego zadania z powyższego testu (lub innych zadań z Interaktywnych materiałów sprawdzających, które nauczyciel uzna za właściwe).

• Finalnie nauczyciel może prosić uczniów o ułożenie większej ilości zadań lub pytań do tego filmu.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film edukacyjny

• Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film edukacyjny prosi, aby notowali ważne według nich informacje oznaczeń pojazdów kolejowych.

• Każdy uczeń samodzielnie ma utworzyć scenariusz możliwej przykładowej rozmowy (dialogu) młodego pracownika i osoby, która dobrze zna oznaczenia i mu je tłumaczy.

• Nauczyciel pozostawia dowolność tematów (oznaczenia pociągów pasażerskich, towarowych czy oznaczenia numerem EVN).

• Uczniowie mają możliwość oglądania filmu w trakcie pracy nad dialogiem.

• Po zakończonej pracy prezentują swój dialog. Reszta klasy ma wypisać o jakich oznaczeniach jest dany dialog.

• Nauczyciel weryfikuje ewentualne nieścisłości.

• W uczniowskich notatkach powstają historie „prawie z życia wzięte”

Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc w trakcie zajęć na zasadzie konsultacji indywidualnych, jeśli mieliby wątpliwości. Jednak rola nauczyciela polega na wyczekiwaniu, a nie nadzorowaniu. Prawidłowe rozwiązanie mogą być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań. W takim przypadku nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa, i udziela poprawnej odpowiedzi.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych rozszerzając ją i o zagadnieniach poruszanych na niej dyskutując na podstawie wstępnego przygotowania się uczniów do jej przeprowadzenia. To może być na przykład działanie związane z prostą pracą przygotowanim fiszek do nauki oznaczeń.

Przed lekcją

• Nauczyciel prosi uczniów, aby obejrzeli jeszcze raz film edukacyjny poświęcony oznaczeniom.

• Na ich podstawie uczniowie samodzielnie przygotowują na kartkach zbliżonych do formatu A6 fiszki, w których po jednej stronie zawarte są symbole, piktogramy lub ciągi oznaczeniowe, a po drugiej wyjaśnienie tych oznaczeń.

• Każdy uczeń ma skorzystać z filmu, ale koniecznie musi odnaleźć i zastosować 10 innych oznaczeń na podstawie netografii, bibliografi lub sprawdzonych merytorycznie (np.: wskazanych przez nauczyciela) zasobów specjalistycznych w internecie.

• Wskazane jest, aby te zasoby uczeń również „zcyfryzował” czyli np.: zapisał w odpowiedniej formatce w dokumencie Word lub innym.

Podczas lekcji

• Nauczyciel na zajęciach lekcyjnych prosi uczniów o zaprezentowanie swoich fiszek do nauki symboli i oznaczeń stosowanych przy określaniu pojazdów kolejowych.

• Nauczyciel i inni uczniowie z pozostałych grup zgłaszają swoje uwagi, które prezentująca osoba zapisuje.

• Nauczyciel po wysłuchaniu kilku prezentacji fiszek, wybiera najciekawsze jego zdaniem karteczki i prosi o ich powielenie dla innych uczniów. Dobrym pomysłem byłoby przygotowanie ich w wersji cyfrowej, aby potem, po wybraniu najciekawszych, skompletować je w jednym dokumencie np.: pdf i rozesłać w celu wydrukowania wszystkim uczniom w klasie.

Praca z uczniami z SPE

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczniów. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielaniu szczegółowych odpowiedzi lub w przypadku uczniów zdolnych pozostawienie więcej swobody.

Przykładem użycia e‑materiałów w przypadku uczniów zdolnych może być pozwolenie na stworzenie własnej koncepcji scenariusza materiału video na podstawie obejrzanego filmu lub tylko wskazania możliwości poszerzenia go o elementy, których w nim wg ucznia zabrakło.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

Wykonanie zadań w oparciu o e‑materiały powinno opierać się na indywidualizacji. Podstawą opracowania działania będzie przede wszystkim rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów. Poznanie barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia pozwoli odpowiednio dopasować pracę z e‑materiałami. Analiza profilu dominacji sensorycznej pozwoli dobrać odpowiedni sposób przedstawienia filmu w połączeniu z interaktywnymi materiałami sprawdzającymi i słownikiem pojęć.

Ważne jest, aby świadomie wykorzystać potencjał filmu, który odpowiednio użyty będzie sprzyjał rozwojowi kompetencji ucznia, a nie tylko „podawał” wiedzę. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. To może zaciekawić, pobudzić element rywalizacji z samym sobą i znacząco podnieść motywację do nauki poprzez zastosowanie materiałów interaktywnych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści